Plutonian Rhapsody

16 november 2025

Op 25 augustus 2006 werd op de laatste dag van een congres van de International Astronomical Union in Praag vastgesteld dat Pluto geen planeet meer mag zijn. Het daadwerkelijke draagvlak onder astronomen is echter dubieus omdat van de tweeënhalf duizend deelnemers er slechts 424 gestemd hadden, mede omdat velen op die slotdag al naar huis waren. Bovendien hadden toen slechts 237 van de overblijvers voor de resolutie gestemd. Aanleiding voor dit alles was de ontdekking een jaar eerder van de nieuwe planeet Eris die de deur openzette voor het erkennen van deze en andere planeten voorbij Pluto die inmiddels waren ontdekt, zoals Haumea en Makemake. Voor astronomen dus de hoogste tijd om orde op zaken te stellen en een nieuwe definitie te formuleren voor wat een planeet genoemd mag worden.

Volgens die nieuwe definitie moeten planeten door hun eigen zwaartekracht bolvormig zijn geworden en het zwaarste in hun omgeving zijn zodat ze hun eigen baan hebben schoongeveegd. Ze mogen dus geen kubussen zijn en moeten dynamisch dominant ofwel alleenheersers in hun gebied zijn. Dat ruimt op. Maar sommige astronomen stellen toch wel vragen bij deze definitie. Zo is dominantie een glijdende schaal. Ofwel: hoeveel stof moet een stofzuiger hebben opgezogen voordat hij zo genoemd mag worden? Met name in de Verenigde Staten is ook een zogenaamde geofysische definitie populair, waarbij elk hemellichaam een planeet wordt genoemd als hij groot genoeg is om door zijn eigen zwaartekracht een afgeronde vorm te krijgen. Waar hij omheen draait is minder belangrijk.

Planetologen die deze geofysische definitie aanhangen doen dat omdat ze liever echte werelden met bergen, vulkanen, zeeën en atmosferen zien dan abstracte formules. Maar ik geef toe dat wij astrologen het dan wel heel druk zouden krijgen. Want dan worden ook de geofysisch interessante manen van onze planeten tot planeet gepromoveerd. En dan wordt het wel erg druk op een horoscooptekening met Io, Europa, Ganymedes, Callisto, Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea, Titan, Iapetus, Miranda, Ariel, Umbriel, Titania, Oberon, Triton en Charon. Nee, dan toch maar de dynamische definitie van wat een planeet is. Jammer voor de in 1930 door Tombaugh ontdekte Pluto, waarvan de naam een jaar later door een elfjarig meisje is bedacht dat over mythologie had gelezen: de god van de onderwereld, nu aan de rand van het ons toenmalige zonnestelsel. En een jaar later vond Walt Disney het wel een leuke naam voor een hond.

Pluto mag dan wel kleiner dan Mercurius zijn, voor astrologen is hij daarom niet minder aanwezig en zeker niet te veronachtzamen! Hij is een kleine keffer die graag bijt als hij zijn zin niet krijgt. Hij vertegenwoordigt de onderwereld, de dood, alles wat met radicale transformatie te maken heeft. En juist omdat hij zo klein is dringt hij diep in ons wezen door om alles wat vals en hypocriet is overboord te gooien. Hij wordt dan ook een slechte planeet, een malefic genoemd. Onterecht. Want Pluto doet dit alles met de beste bedoelingen. Dat kan je je moeilijk voorstellen als je bedenkt dat het element Plutonium ook een plaatsje in het periodiek systeem heeft, naast Uranium en Neptunium. Mag Uranium dan nieuwe energie opleveren, bij het in 1940 ontdekte Plutonium denken we eerder aan atoombommen die na de ontdekking van Pluto ontwikkeld en ook gebruikt werden.

Wat bedoelen die astrologen dan als ze Pluto associëren met transformatie, met een feniks die uit zijn as herrijst? In Hiroshima en Nagasaki dachten ze daar anders over! Aan de andere kant kón Pluto bijna niet anders uitwerken in de tijd van opkomst van militarisme en totalitaire bewegingen, van de Grote Depressie, van de opkomst van dieptepsychologie waarin Freud de doodsdrift ontdekte. Wie niet luisteren wil, moet voelen. Gaat het niet goedschiks, dan kwaadschiks. Dat zijn de adagio’s van Pluto. En alles wat je tot diep in je onderbewustzijn verdringt, komt toch eens weer boven. Zo gaat Pluto over onze diepste angsten, maar zijn uiteindelijke doel is om ons weer te helen. Vriendschap te sluiten met wat je voorheen kwaad noemde. Seks verheffen tot iets wat je transformeert. Niet die lieve vanillaseks van Venus en Mars maar die van macht en overgave die vaak als pervers wordt gezien. Terwijl juist de onderdrukking ervan de échte perversie is. Niet over je schaduw heenstappen maar erin duiken, hem omhelzen!

Pluto is sinds 19 november 2024 definitief in de Waterman, precies twee weken na de Amerikaanse verkiezingen. Alsof hij na de overwinning van Trump definitief zijn slag kan slaan. De waarden van Waterman kunnen nu eindelijk eens worden getransformeerd. En dat blijkt nodig, want meer dan ooit worden de zwaktes van democratie blootgelegd. Alsof alleen een aanval op de democratie de gebreken ervan bloot kan leggen. Je kunt wel kwaad worden op dictators zoals Trump, Poetin, Netanyahu, maar het beddengoed van de inmiddels gezapig geworden democratie mag wel eens worden opgeschud. Neem nou het gegeven dat één Europees land allemaal besluiten kan blokkeren zoals Hongarije dat doet. ‘Blackballing’ heet dat: als er één tegen is gaat het feest niet door. Dat hadden we tot een paar jaar geleden ook in onze eigen Alpha Sigma Zèta studentenvereniging in Second Life, waar ik ervoor heb gezorgd dat deze ondemocratische procedure werd afgeschaft.

Hoe democratisch is onze eigen democratie nog? Wat te denken van de VVD die, liever dan met socialisten, met fascistische partijen als PVV en FVD in zee gaat? Waar nu bij monde van linksfobisch meisje Yesilgöz een redelijk evenwichtig kabinet met GroenLinks-PvdA wordt geblokkeerd? Aan de ene kant profiteren van democratie om vervolgens de democratie daarmee te ondermijnen, een klassieke fascistische truc. Kiezers geloven steeds minder in politiek, en kan je hen ongelijk geven? Mag het nog democratie heten als één persoon ons land maandenlang onbestuurbaar blijft houden? En wat te denken van het bestuurlijke model waarbij altijd sprake moet zijn van een coalitie en een oppositie, zodat zeeën van tijd verloren gaan in het elkaar dwarszitten? Dat moet ik Trump nageven: hij heeft ook onze eigen democratie wakker geschud. Dit allemaal nu Pluto in Waterman staat. En precies het spiegelbeeld van toen hij in de Leeuw stond waarmee de babyboomers zijn opgegroeid. Wel sneu voor hen. Hun strijd tegen autoriteiten is nu een strijd tegen de socialisten geworden.

Maar we leren de laatste tijd gelukkig wat positiever tegen Pluto aan te kijken. Door meer aandacht voor dood en sterven, door wat positiever over kernenergie te denken, door meer bloot te leggen van wat fascisme eigenlijk is, door een groeiend besef dat onze aarde mogelijk later geen geofysische planeet meer genoemd zal worden. Maar ook door muziek die soms heel plutonisch kan zijn. We besluiten zelfs elk jaar vrolijk met een lied over dood, duivel en hel. Dan stappen we niet over onze schaduw, maar duiken we daar juist in. Alleen dan kunnen we vrede bereiken, acceptatie, berusting in dat wat is. Hoe dan ook, de wind waait.

Gepost in Astrologie, Wetenschap