15 oktober 2019
Afgelopen zondag was ik in theaterhuis De Berenkuil in Utrecht. Voor de presentatie van de nieuwe roman Charlie Dark van Gaby den Held. Hij had me daar als proeflezer een half jaar geleden al een digitale versie van gestuurd. Ik ken hem via Second Life, waar onze Brusselse vriend Honey ons aan elkaar heeft gekoppeld omdat we beiden schrijven. Al snel huurde hij daar een huis bij mij en ik moest een migraineaanval onderdrukken toen ik zag hoe hij dat na een poosje had ingericht. Overal kunstwerken aan pastelkleurig behangen muren, de tafel vol met eten, fruit, bloemen en drank. Het gezegde dat overdaad schaadt geldt kennelijk niet voor hem. Alleen de vloer en het plafond waren nog herkenbaar. Ook rondom zijn huis creëerde hij een weelde van bomen, planten, struiken, vlinders en bloemen. Zelfs aan de andere kant van het pad langs zijn huis, dat hij naar Robbie heeft genoemd. Wel heerlijk zitten daar, op stenen bankjes luisterend naar een verscholen uil.
Nu ik hem in real life ontmoette gaf ik hem een hug. Hij voelde goed, warm en open. Het kostte me weinig moeite hem en zijn vriend te herkennen, want inmiddels hadden we – onder andere via Facebook – elkaar al beter leren kennen. Hij heeft ook een leuke recensie van mijn boek geschreven op Goodreads. Het leuke is dat hij in een heel andere wereld leeft dan ik. Want waar ik me nog steeds een kind van de jaren zestig voel, komt zijn inspiratie vooral uit de jaren tachtig en vooral de muziek uit die tijd. Toen was ik nauwelijks meer te zien in de gay-scene die hij hier en daar in zijn boek beschrijft. Daar in De Berenkuil was ik natuurlijk niet de enige die niemand van de circa veertig bezoekers kende. Ik sprak een man aan die alleen aan een tafeltje stond. Die stelde zich voor als Tiemersma, dus ik vroeg of Douwe Tiemersma familie van hem was. ‘De filosoof? Nee,’ maar zijn voornaam was ook Douwe. De sfeer was warm en goed. Ik ging met hem het theaterzaaltje in en sloot me bij hem aan op de derde rij.
De presentatie was fantastisch. Gaby had een kort filmpje ter kennismaking met zijn boek laten maken. En dat niet alleen. Hij ging ook zingen en deed dat nog goed ook, misschien omdat hij daarvoor een paar zanglessen had genomen. Duistere geheimzinnige songs. The dark age of love van Coil en Les ailes de verre van Marc Seberg. Het laatste lied deed bijna tranen van ontroering uit mijn ogen springen terwijl ik de tekst totaal niet begreep. Vleugels van glas, lees ik achteraf en ja, vleugels komen steeds terug in het boek. De hoofdpersoon Angel krijgt vleugels om uit de onderwereld op te stijgen, maar de jongen waarop hij sinds zijn jeugd verliefd is – Charlie – heeft die niet. Pure romantiek, smachten naar en tegelijk genieten van een onbereikbare geliefde. Daar was ik in mijn studententijd ook goed in. Tijdens de presentatie werd niet alleen Gaby zelf geïnterviewd door de dagvoorzitter die vergat zichzelf voor te stellen, maar ook Sander en Sandor die de kaft hebben ontworpen en met wie ik den poos in de tuin heb zitten praten.
‘Voor Satyamo de romanticus,’ schreef Gaby in het boek dat ik bij de aanwezige uitgever kocht. Ja, ik wilde het gewoon kopen, want hij heeft indertijd ook mijn boek gewoon gekocht. Hij noemt me nog in zijn dankwoord aan proeflezers achterin. ‘Satyamo heeft me er bovendien van overtuigd dat ik een romantische schrijver ben. Dat had ik me nooit gerealiseerd. Hij zei dat mijn verhalen zich afspelen in “een sfeer van ontembare liefde die ondanks alles een heel leven lang blijft branden, zo niet obsederen.” Als dat geen romantiek is!’ In Charlie Dark wordt de romantiek extra versterkt door het soms in dromen, soms in de werkelijkheid, soms in het verleden en soms in het heden te laten afspelen, zodat je soms heerlijk in steeds andere werkelijkheden verdwaalt. Het ene moment leef je in een sprookje en het andere weer in een confronterende realiteit.
Wat is de kern van romantiek? Gevoel boven verstand. Lijden, zwelgen en smachten. Liefde voor de natuur en zelfs voor het bovennatuurlijke. Leven in de schaduw van dood en vergankelijkheid en daar soms zelfs naar verlangen. Dit alles omdat je diep van binnen weet dat er meer is tussen hemel en aarde. Waar ik daar vrolijk en licht speels mee omga, is Gaby meer mysterieus en donker macaber, maar beiden gaan we de diepte in. ‘De mentaliteit van de volbloed romanticus valt samen te vatten met het nog steeds modieuze begrip jezelf ontdekken,’ lees ik in Wikipedia. Genieten van een eindeloze reis. Nergens thuis zijn en tegelijk je juist daarin thuis voelen. En toen ik na afloop weer naar huis ging bleef ik de warmte van die reis in me voelen. Niets is gezonder dan onder gelijkgestemde reisgenoten te vertoeven. Dank je wel, Gaby!
Gepost in Kunst, Uit mijn leven 
1 reactie »
12 oktober 2019
Misschien schrijf ik de laatste tijd wat teveel over sterven en dood. Dat kost me wellicht likes, maar ik kan het niet laten om met dit mysterie bezig te zijn. Misschien is dit ook omdat ik zelf een jaartje ouder word. Maar het blijft raar dat praten over de enige zekerheid die we hebben nog altijd taboe is. Meer dan ik dacht. Velen willen zich niet met dit onderwerp bezig houden omdat je er uiteindelijk toch niets over kan zeggen. Niemand is teruggekeerd van de dood en een bijna-doodservaring is nog geen échte doodservaring. Soms zien mensen het helemaal niet als een probleem, want als je er na het sterven helemaal niet meer bent, is er ook niemand meer om dat te ervaren en al dan niet erg te vinden. Geen probleem. Mijn vader dacht er ook zo over. Fijn dat Halloween er weer aan komt, dus ik mag nog even bloggen over de dood. Wat voor mij lang niet zo somber en negatief is als voor de meeste mensen. Integendeel zelfs.
Leven en dood. Als we het alleen maar over die twee hebben strandt elke discussie. Want het zou moeten gaan over leven, sterven en dood, zodat we het moeten hebben over die brug tussen leven en dood. Dan kunnen we er wellicht wat meer over zeggen. Want ondanks de vele opinies die we hebben over zaken als euthanasie en zelfmoord, gaat het bijna nooit over de ervaring van het sterven zelf. Velen willen dat niet meemaken. ‘Hij heeft er gelukkig niets van gemerkt,’ wordt dan gezegd. Daarbij wordt er dan van uitgegaan dat sterven verschrikkelijk is. Om daar meer inzicht in te krijgen is het zinvol om juist wél naar bijna-doodervaringen te kijken, want dat zijn eigenlijk sterfervaringen. En het is me te kort door de bocht om die als illusies of hallucinaties af te schilderen. Mensen weten na bijna-doodservaringen dat ze helemaal wakker waren. Van sommige ervaringen weet je gewoon dat ze echt zijn en geen droom. Als je droomt weet je niet dat je slaapt, maar als je wakker bent weet je wel dat je niet droomt.
In kunst is er vaak wél ruimte voor het sterven. ‘Dan alleen is leven leven als het tot de dood ontroert,’ dichtte Boutens. Misschien is schoonheid wel de omhelzing van sterfelijkheid. Misschien kan je de dood wel omhelzen als je liefste vriend. Misschien is het echte leven wel smachten naar het sterven. Misschien kan iets alleen maar mooi zijn in de schaduw van dood en verval. Misschien is het heerlijk om er even niet te hoeven zijn. Als je moe bent verlang je naar je bed. Als je levensmoe bent verlang je ernaar te sterven. En net als met gewoon moe zijn is met levensmoeheid niks mis. Ik vind dan ook – heel liberaal – dat iedereen het recht moet hebben om uit het leven te stappen. Oké, niet voor pubers met liefdesverdriet, tijdens een depressie of in een vlaag van verstandsverbijstering.
Freuds doodsdrift leeft in ons. We zijn bang voor de dood, maar tegelijk verlangen we ernaar. We zijn bang om te springen en tegelijk lokt de diepte. Daarom zoeken we het gevaar op, willen we steeds harder scheuren op de snelweg. Daarom zijn we verslaafd aan alcohol en drugs, aan vergetelheid. Daarom spelen jongeren stikkerdje door zichzelf of een ander kortstondig te wurgen. Om even in een andere wereld te zijn. Daarom zijn we verslaafd aan seks, waar het orgasme ook wel eens ‘de kleine dood’ wordt genoemd. Slaken we dan zuchten en kreten van pijn of van verlangen om er tenminste een kort moment niet meer te hoeven zijn, versmolten met de ander? ‘Und solang du dass nicht hast, dieses: stirb und werde, bist du nur ein trüber Gast auf der dunklen Erde,’ dichtte Goethe.
Sterven is een mysterie, en je zou dat ook als een wonder kunnen zien. Dus waarom denken we niet wat positiever over het sterven, in plaats van het te zien als iets engs wat eigenlijk niet bij het leven hoort? Waarom maken we er geen feestje van? Osho vertelde eens dat hij het in het licht van reïncarnatie vreemd vond dat mensen blij waren met een geboorte en verdrietig bij een sterven, alsof het zo leuk is om opnieuw je huiswerk over te moeten doen. En sterven met allemaal verdrietige mensen om je heen lijkt me ook niet ideaal. Alsof jij ze loslaat maar zij je vast willen houden. Alsof je eigenlijk niet dood mág gaan. Als je onbewust sterft mis je het mysterie, misschien wel de climax van het leven. Want hoe weinig we over de dood weten, des te meer kunnen we over het sterven leren. Opdat we ons dan de vele verhalen herinneren van mensen die het hebben meegemaakt, zoals die bijvoorbeeld zijn opgeschreven in het Tibetaanse Dodenboek. Opdat we voorbereid, klaar voor zijn voor de reis voorbij tijd en ruimte.
Gepost in Psychologie, Spiritualiteit Geen reacties »
28 september 2019
De cynicus verwerpt alle wereldse rijkdom en culturele gewoontes. Het gaat erom een leven te leiden dat trouw is aan de natuur en getypeerd kan worden als een ‘waar’ leven, namelijk een leven dat zich volledig bewust van zichzelf is en daardoor ook geen schaamte of verborgenheid tegenover derden mag tonen. Het cynisme bleef bestaan tot in de 5e eeuw.
Aldus Wikipedia over de oorspronkelijke filosofische stroming. Toch wel iets heel anders dan wat we tegenwoordig cynisme noemen. Het woord komt van het Griekse kunikos, hond. Ik weet niet waarom, maar het huidige cynisme zou je best honds kunnen noemen. In de negatieve betekenis dan, als een onbeschoft, onvoorspelbaar en brutaal dier dat voor je het weet aan je broekspijp hangt en de meest onbehouwen lelijke klanken kan voortbrengen. In mijn jeugd was ik bang voor honden. En terecht. Cave canem, wacht u voor de hond! Ook onterecht, want er zijn ook heel veel lieve, trouwe en aardige honden. Wethouder Rob – later burgemeester in een Noord-Hollandse gemeente – nam zijn hond vaak mee en ik ben best een beetje verliefd op het dier. Een golden retriever of zo – ik heb helemaal geen verstand van de verschillende merken, dus het zal wel iets zijn dat erop lijkt.
‘Cynisme is meer iets voor honden,’ zeg ik wel eens, maar daarmee bedoel ik dus de hondse honden. Cynici lijken op hen. Veel geblaf. Maar ook laf, want niets is makkelijker dan een cynicus te zijn. Tegenover alles wat goed is zijn wel bezwaren in te brengen. Neem nou Greta Thunberg. Ze is autistisch. Gemanipuleerd door haar moeder. En ze hoort natuurlijk niet te spijbelen. Alsof dat alles haar woorden minder waar zou maken. Argumenten van klimaatontkenners – die zijn er kennelijk nog steeds – die daarmee een excuus vinden om haar niet serieus te nemen. En zeker in de politiek zijn inhoudelijke argumenten vaak taboe, daar weet ik alles van. Ik schrik nog steeds als ik op Facebook verhalen tegenkom waarin Greta belachelijk wordt gemaakt. Maar gelukkig was er afgelopen vrijdag een fikse demonstratie in Den Haag – ook De Correspondent riep op om mee te gaan doen – die wellicht en kantelpunt zou kunnen betekenen, samen met al het wereldwijde protest dat deze dagen rijkelijk bloeit.
Cynisme is de makkelijke weg. Laf en dom. Wantrouwen. Niet op de feiten willen ingaan. Ook Rutger Bregman wordt naar aanleiding van zijn boek De meeste mensen deugen maar al te vaak met argusogen gelezen. Zeker in ons calvinistische landje horen mensen nu eenmaal slecht te zijn. In zonden geboren en zo, niet tot enig goeds in staat. Met zijn enge verhalen over het onderbewustzijn heeft ook Freud een zware steen toegedragen aan wat de vernistheorie wordt genoemd: beschaving is maar een dun laagje dat de menselijke monsterlijkheid in toom houdt. De mens als cynicus van zichzelf. Zolang we cynisme realistisch vinden en niet erkennen dat we daarmee masochisme en sadisme verheerlijken, gooien we onszelf in de hete hondsdagen van de hel waarmee we dan weer is ons eigen gelijk menen te bewijzen. Afijn, de grommende hellehonden hebben dan tenminste wat te doen.
Cynisme blijft voor mij dom en laf, angst en egotripperij, gebaseerd als het is op wantrouwen in het goede in de mens, in integriteit. Er is niet tegen te vechten, en misschien moeten we dat ook maar niet doen. Jezus zei al dat vechten zinloos is en om escalatie vraagt. Laat de cynici maar in hun eigen sop gaar koken zodat ze merken dat ze niet te vreten zijn.
Gepost in Psychologie, Uit mijn leven Geen reacties »
26 september 2019
Kan muziek in je DNA zitten? Ik heb een beetje zitten rekenen en het zou me niks verbazen als dat inderdaad kon. Letterlijk dus. In elke cel zitten zo’n drie miljard basenparen, en daar kan je wel wat mee. Zeker omdat we nog weinig weten over de overgrote meerderheid ervan dat junk-DNA wordt genoemd. Wie weet gaan we wel muziek horen als we die raadselachtige zooi gaan sequencen. Onzin misschien, maar het idee spreekt me aan, want sommige muziek voelt aan alsof je ervan gemaakt bent, letterlijk zo diep in je genen is doorgedrongen dat je haar in al je cellen voelt trillen. Bij mij zit er dan vast een Abbey Road-gen tussen want dit album, dat verwijst naar de studio’s waar het is opgenomen, is voor mij een van de beste van The Beatles. Vandaag viert het zijn vijftigste verjaardag.
Ik verdenk nog steeds de hasj of de wiet van een soort genenmanipulatie in mijn lijf. Want daarmee wordt het verschil tussen binnen en buiten wat vloeibaarder zodat de klanken wat makkelijker in je lijf worden gegoten. Soms voel ik me weer een beetje stoned worden door alleen maar naar Abbey Road te luisteren. De climax van The Beatles. Daarna kwam nog het eerder opgenomen Let it be uit. Ook best mooi, maar meer een bijeengegaard rommeltje, geen echte eenheid zoals bijvoorbeeld Sgt. Pepper. Zodra ook maar één song van Abbey Road in mijn hoofd zit, speelt de muziek automatisch door, ook als ik aan heel andere dingen denk of met iets anders bezig ben. De enige manier om daarvan af te komen is het laatste nummer in gedachten af te spelen, in dit geval Her majesty dat niet eens op de hoes van de lp was vermeld. Dat helpt trouwens niet altijd, want soms wordt in mij de plaat gewoon omgedraaid en begint alles weer van voren af aan. Come together.
Misschien is het juist zo’n mooi album geworden omdat elke Beatle er zijn eigen bijdrage aan heeft gegeven terwijl het toch een geheel blijft, hoe verschillend ze ook zijn. Ringo met zijn onzinnige oppervlakkige teksten, zoals die over een gele duikboot, vind ik vaak groots, net zoals Toon Hermans groots kan zijn in onbenullige dingen. Ringo’s Octopus’s garden geeft lucht in de speelse onderwaterwereld. Even niet serieus. Daar kon Paul trouwens ook wel wat van met zijn Maxwell’s Silver Hammer waarin je hem na het woordje ‘writing’ even hoort gniffelen als je goed luistert. Een liedje dat ik vaak met mijn gitaar heb gezongen. En ook het korte Carry that weight van hem mag er zijn.
Tegenover al die oppervlakkigheid zijn er de andere twee Beatles, de meer politieke John met zijn openingsnummer en de spirituele George met Something en Here comes the sun. Ook dat laatste nummer zong ik zelf graag en dat vond en vind ik eigenlijk het allermooiste nummer van Abbey Road. Hoewel? Het ijle Because en het dromerige Sun king deden me ook vaak in andere werelden belanden. Nummers die op naam van zowel John, Paul en George staan. Ze kónden het dus echt wel, samenwerken! Zelfs ook nog een keer met Ringo erbij, en wel in de apotheose The end. Het einde van The Beatles, waarna ieder van hen zijn eigen pad volgde. Muziek zit nu eenmaal in je genen en ik heb wel eens horen zeggen dat de wereld en alles erop en eraan uit muziek is ontstaan.
Het zebrapad van Abbey Road heeft intussen iets als een monumentale status en tot vandaag de dag wordt het verkeer vaak opgehouden door mensen die zich erop laten fotograferen. Wat daar gebeurt is zelfs via een webcam van de studio live te volgen. Terwijl ik dit schrijf is die even niet bereikbaar, maar het is dan ook een soort Abbey Road-day vandaag.
Gepost in Muziek, Uit mijn leven Geen reacties »
14 september 2019
Wellicht te vaak heb ik gedacht dat ziekte meer iets voor anderen was dan voor mij. Zelf lijd ik meestal aan wat mineure kwaaltjes, waarmee ik dan weer vrolijk verder leef. En als ik naar veel leeftijdgenootjes om me heen kijk ben ik daar best blij mee. Ik durf daar niet trots op te zijn, want wie weet bind je daarmee de kat de bel aan. Gezondheid is geen eigen verdienste maar gewoon een natuurlijke staat. Totdat er een kwakkelzomer aanbreekt, zoals afgelopen seizoen. Die hittegolven zijn niet het ergste. Ik bedoel die processierupsen die me goed te grazen hadden en een paar jeukende slapeloze nachten bezorgden. Niet vreemd met een levensgrote eik tegenover je huis en dan ook nog zo bloot mogelijk lekker voor het huis blijven zitten. Eigenwijze Satyamo.
Maar op gegeven moment werd ik wel een beetje iebel van de koffie. Een ander woord weet ik er niet voor te bedenken. Opgefokt? Afijn. Niet alleen maar op de decafé overgestapt, maar ook eens de bloeddrukmeter weer tevoorschijn gehaald. Dat ding bleek kapot. Of beter: hij sloeg op gegeven moment op tilt omdat een bovendruk van boven de 200 lastig voor hem is. Hmmm … Hoge bloeddruk past helemaal niet bij mij. Toch maar naar de dokter. Bloed prikken om een waslijst van waarden te meten. In grote lijnen weinig mis mee. Maar wel medicatie om die bloeddruk omlaag te krijgen. Bij de apotheker realiseerde ik me opeens dat ik nooit in mijn leven medicijnen heb gebruikt. Nu iets met spiertjes rond slagaders die wat moeten verslappen. Iets als een plaspil om vocht uit je bloed te verwijderen. Dat werkt, zodat een en ander nu weer een beetje normaal is.
Alleen die bijwerkingen! Licht in het hoofd, twee keer zowat tegen de grond door duizeligheid. Spontaan blozen (wat alleen maar mensen schijnen te kunnen). En ontzettend snel moe en uitgeput. Afgepeigerd na drie kwartier in de tuin werken. Nu ook nog mijn hart laten onderzoeken. Dat kan dagen lang ontzettend traag zijn. Mijn vader had ook een traag hart. Af en toe onregelmatig en soms wat gefladder, maar geen aankondigingen van een dreigend infarct zoals druk op de borst. Toch maar nader bekijken, maar van mijn dokter moest eerst die bloeddruk omlaag. Ik heb er moeite mee mijn eigen hart te wantrouwen.
Ik voel me deze dagen echt als een futloos oud mannetje. Maar ik vrees dat ook dat bij het leven hoort. Maar ik heb deze zomer wel twee prachtige zo niet revolutionaire boeken gelezen die net zijn verschenen. De meeste mensen deugen van Rutger Bregman waarin hij rijk gedocumenteerd afrekent met het idee dat we allemaal diep van binnen slecht zijn. Je kent dat wel: als we onze ware aard laten zien komt alle onderdrukte agressie en zo aan de oppervlakte. De vernistheorie. Het onbewuste als monster, dat ons vaak door religies is ingepraat en wat we nu vaak als vanzelfsprekend aannemen. Met als gevolg cynisme en wantrouwen jegens alles wat goed is. En ik las ook Gelukkiger dan je denkt dat Alan Watts tachtig jaar geleden op 24-jarige leeftijd schreef. Toegegeven: Watts was een icoon van de hippies, maar zijn heldere verhaal is wars van zweverigheid en het leest alsof het gisteren is geschreven. Geluk is bij hem min of meer identiek aan acceptie, verlichting en vrijheid.
De grootste vrijheid die je hebt is acceptatie. Die woorden van Watts cirkelden vanmorgen door mijn hoofd. Want je bent altijd vrij om te accepteren wat er nu eenmaal is. Ik noem dat overgave en vertrouwen. Niet alleen aan het leven maar tevens aan het sterven dat er ook bij hoort. Wat dat laatste betreft constateer ik iets raars bij mezelf. Dat ik niet zozeer bang ben om dood te gaan, maar meer voor de rotzooi die ik achterlaat en die anderen dan moeten opruimen. Dat ik meen niet gemist te kunnen worden voor anderen. Hoe moet het met de fractie? De Idealist? Hoe zou Vriend zonder mij verder moeten leven? Ik kan me gewoon niet permitteren om dood te gaan! Zullen anderen ervoor zorgen dat mijn boek alsnog de publiciteit krijgt die het verdient? En misschien nog wel het ergste: mensen gaan om mij treuren en zo. Piekeren over dat soort dingen is ook mij niet vreemd. De grootste vrijheid die je hebt is acceptatie.
Dat klinkt paradoxaal. Het gaat om een vrijheid die je voelt als je niet meer in eigen vrijheid gelooft. Dat je net als alles en iedereen een stukje natuur bent. Het weten dat dit ook voor iedereen en alles geldt. Dan is er geen plaats meer voor schuldgevoelens die altijd destructief zijn. Dan vallen oordelen weg. En dat geldt zelfs voor je eigen schuldgevoelens en oordelen, die je feitelijk door godsdiensten met de paplepel zijn ingegoten. Het gaat ook om loslaten, liever nu dan te laat als je op je sterfbed ligt. In zekere zin gaat het om leren sterven terwijl je leeft. Ziekte kan daartoe bijdragen. En o ja… ik wil graag helemaal naakt sterven, want zo ben ik ook geboren, maar wie regelt dat?
Het is ongebruikelijk om in een blog zo persoonlijk over ziekte en zo te schrijven. En het vaak over sterven te hebben. Van kinds af aan moet ik zo nodig altijd open en eerlijk zijn. Ik zweer bij naïviteit en onschuld. Transparantie zoals dat tegenwoordig heet. Dat heeft me ook wel eens gered. Het moet rond 1992 zijn geweest toen er rond vijf uur op een zomermorgen bij me werd aangebeld. Het was al licht en ik deed gewoon open, in mijn slipje. Twee vage duistere figuren voor me op de galerij. Wat ze wilden weet ik niet meer, maar toen ze me vroegen of ik alleen thuis was heb ik toch maar gelogen. Intussen ontsnapte mijn kat zodat ik hen voorbij moest lopen om die weer te pakken. Dat deed ik gewoon. Voordeur wagenwijd open. Die jongens hadden van alles kunnen doen maar deden niks. Ik denk omdat ik naakt was. Kleed je uit als je bedreigd wordt, zou ik bijna willen zeggen. Ik heb vaak aan dit voorval teruggedacht. Agressie is makkelijker vanaf een afstand dan vanaf dichtbij.
Ik kan moeilijk anders dan naïef en eerlijk zijn en zo. Mijn gevoel volgen. Zelfs in blogs. En het is goed voor mijn hart, want na dagen slaat het weer eens keurig zestig keer per minuut. Dat had ik een paar weken geleden ook toen ik mijn iPad op schoot had. Schrijven is mijn medicijn.
Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven Geen reacties »
12 september 2019
‘Er zijn maar vier dingen die een individu kan doen: minder vliegen, leven zonder auto, een plantaardig dieet volgen en minder kinderen hebben.’ Aldus Jonathan Saffran Foer onlangs in nrc.next over zijn boek Het klimaat zijn wij. De wereld redden begint bij het ontbijt.
De laatste keer dat ik gevlogen heb was op 10 september 2001. Mijn rijbewijs heb ik twee jaar geleden laten verlopen omdat ik nooit tot de aanschaf van een auto ben gekomen. Bij tijd en wijle eet ik nog wel wat vlees. En wat het maken van kinderen betreft heb ik nooit het voorbeeld van mijn ouders gevolgd. Een pluim voor mezelf dus, want ik voldoe voor zeven achtste aan de belangrijkste criteria voor milieuvriendelijkheid van Foer.
Tegelijk is het onterecht als ik mezelf prijs. Want ik ben niet iemand die zo nodig de halve wereld af moet vliegen om steeds weer nieuwe ervaringen op te doen – alleen al op Schiphol te zijn vind ik een crime. Wat moest ik met een auto toen ik nog in Amsterdam woonde met zijn uitgebreide openbaar vervoer? Vlees mis ik niet echt, want ik knabbel graag als een konijn aan heerlijke salades en zie me mijn mes niet in een biefstuk of vette burger zetten. En het afzien van kinderen is niet zo moeilijk met een partner van hetzelfde geslacht.
‘De ramp beklijft niet in ons voorstellingsvermogen, of in onze harten. Dus de vraag is hoe we de kwestie levend kunnen houden,’ zegt Foer. Ik denk dat dit de kern is van ons probleem met het klimaat en onze aarde. Daarvoor is het klimaat te abstract. Totdat we last krijgen van verschijnselen als processierupsen, ongebruikelijke droogte en fikse hittegolven. In zekere zin is het te hopen dat we nog meer last krijgen van het klimaat omdat we kennelijk nog wakkerder moeten worden geschud. Met wat zonnepanelen op het dak is onze schuld nog niet gecompenseerd.
Het gaat om ons gedrag, over ons hart voor deze aarde. Om het lef om mee te voelen met de natuur die we aan het afbreken zijn. Zolang we ons niet in dankbaarheid verbonden voelen met de aarde als onze grootste voedster blijft het rommelen in de marge.
(De Idealist, september/oktober 2019)
Gepost in Milieu, Uit mijn leven Geen reacties »
7 september 2019
Voed je demonen (en ze zullen je helpen) is een artikel in het spirituele lifestyle magazine Happinez. De titel spreekt me aan. Ik lees het. En schrik. Het gaat over het boek Bevrijd je demonen van Tsultrim Allione. Ken ik niet. En dat grijpt weer terug op de leer van de elfje-eeuwse yogini Machig Labdrön. Ook nooit van gehoord. Die vertelde hoe je dreigende kwelgeesten, naga’s, het beste kon bestrijden. Ze veranderde haar lichaam in een voedseloffer voor demonen. ‘Ch’od werd de naam voor een ceremonie met trommels en bellen waarbij de deelnemers zichzelf in hun verbeelding offeren als voedsel voor geestelijke wezens, boeddha’s en verlichte mensen, maar ook boze geesten.’ Stel je je lichaam voor als een nectar van liefde, bied dat de demon aan en hij zal je helpen. Acceptatie en liefde in plaats van weerzin, haat en vechten. Vertrouw de demon.
Dat doet me denken aan het kwaad als draak: als je er één kop vanaf slaat krijgt het zeven koppen. Aan deze waarheid werd ik onlangs door Alan Watts herinnerd tijdens het lezen van zijn recent in het Nederlands verschenen Gelukkiger dan je denkt, waarin je niet door haat maar door acceptatie bevrijd kunt worden. Kwaad met kwaad bestrijden maakt het alleen maar erger. Als er één ding is waar het kwaad niet tegen kan, is het ervan te houden. Dan kan het niet anders dan te verdwijnen of het te veranderen in liefde. Zoals Rutger Bregman in zijn nieuwste boek De meeste mensen deugen vertelt, wordt het kwade meestal verzonnen door mensen die macht over je willen krijgen, en raken we eraan verslaafd door de media. Daarom had ik altijd een hekel aan World Press foto’s die voor het merendeel over ellende gaan, alsof dat een objectieve blik op de werkelijkheid geeft.
Denkend aan het boek dat ik zelf heb geschreven, realiseerde ik me opeens dat ook daarin ch’od bedreven wordt. Daar is de dood de demon en verlangt iedereen ernaar om opgegeten te worden. Zich te offeren om op te gaan in Het. En ze doen het ook. Jonge mensen die het leven willen vieren, juist door te sterven want dat is de climax van het leven. De dood omarmen als je beste vriend. Vraag me niet waar ik het allemaal vandaan heb. Eigenlijk heb ik niets anders gedaan dan het opschrijven van een film die zich voor mijn geestesoog afspeelde. Eerst dacht ik dat het heel pervers en masochistisch was allemaal. Maar een lezer vond het juist heel lieflijk, ondanks de kannibalistische praktijken. Wellicht ook door mijn speelsheid en humor. Al schrijvend ga je je identificeren met spelers in zo’n roman. Zo duik ik graag in Maarten die zich steeds wil laten slachten, maar ik vind hem wel de liefste van allemaal. Te gek voor woorden? Ik heb er tot nog toe geen ‘echte’ uitgever voor gevonden. Ik ben mijn tijd veel te ver vooruit!
Uiteindelijk draait alle spiritualiteit rond overgave. Dat is echter niet iets dat je kan willen. Het enige wat je kan doen is niets. Gewoon in het hier en nu zijn, met al je zintuigen open. Net als de merel die zojuist op een tak tegenover me voor zich uit zat te kijken. Ook luisteren naar je eigen lijf met zijn gedachten, emoties en verlangens. Jezelf en de wereld niet te serieus nemen en zien als een natuurlijk spel. Door de jaren heen heb ik dan ook veel spirituele oefeningen overboord gegooid, zo niet allemaal. Het paradoxale is echter dat ook niets doen niet iets is dat je kan doen. Maar je kan er wel iets van proeven door vanbinnen even stil te zijn, alleen te zijn, de natuur te zijn.
Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven Geen reacties »
29 augustus 2019
Om acht uur bij de Kostery onder de Martinitoren. Ik weet niet eens hoe hij eruitziet. Maar hij weet dat wel van mij, omdat ik zo nodig reclame moet maken voor mijn bezigheden en Google bestaat. Wandelend door de Oosterstraat verheug ik me erop iemand te gaan ontmoeten die ik zowel wel als niet ken. Nog wat spannender wordt het als ik onder het gedreun van de kermis tegenover Vindicat op de Grote Markt naar onze ontmoetingsplek kijk. Die is er niet. Alleen bijeen gestapelde tafeltjes en stoeltjes. Maar op de hoek staat iemand voor zich uit te kijken. Ik besluit dat hij het is en loop in een kaarsrechte lijn op hem af. Hug. We kijken elkaar een poos glimlachend aan. Toch leuk om elkaar eens te zien terwijl we elkaar al tien jaar kennen. Ik hem als Christo en hij mij als Ganymede. Hij is minder lang dan ik dacht. Heeft een snorretje. Slechts twaalf jaar jonger dan ik. De mens achter de avatar!
We nestelen ons op het terras van De Drie Gezusters. Zodanig dat we elkaar kunnen verstaan onder de kermisherrie een meter of twintig verderop. Ik geef hem mijn boek als cadeautje, zodat hij me nog beter kan leren kennen. Hij steekt een sigaret op, en terwijl ik aan mijn elektronische sigaret begin te hijsen leest hij de achterflap zodat hij gewaarschuwd is voor de inhoud. Een pilsje voor hem en een bitter lemon voor mij. Een gezellige goedmoedige man, heel anders dan de nicht met zijn soms vileine humor in Second Life. Maar zelf ben ik natuurlijk ook niet mezelf, want ik heb geen thong met croptop aan maar keurig een short en een hawaiishirt. Dat eerste had natuurlijk ook gekund met het warme weer, maar de smoes dat ik als feut ontgroend werd zou niemand geloven. We zijn oud in real life, waarover we elkaar wat dingetjes vertellen. Zo doet hij altijd na de party tien minuten aan mindfulness. In Second Life dan. Waarom niet.
We praten honderduit over de vele vrienden die we kennen en gekend hebben. Ik vertel hem over Robbie, hij over zijn bezoek aan zijn virtuele partner in real life. We zijn niet de enigen die elkaar in real life opzoeken. Dat gebeurt vaak in Second Life en meestal gaat dat best goed. Soms te goed, want dan zie je ze niet meer terug. Real life gaat altijd voor, is een veel gehoord devies, maar ik heb soms de behoefte om het daar even niet mee eens te zijn. Hij is veel beter dan ik in de techniek van het spel dat we zo graag spelen, zodat ik hem soms wel eens om hulp vraag. Als ik een deur van een woning niet meer open krijg of zo. Net zo verslavend en ingewikkeld als bijvoorbeeld programmeren, en je zou er best een academische studie van kunnen maken. Ik vertel hem over hoe ik vroeger met computers speelde en een horoscooptekening uit een plotter toverde. Hij over de Hoofdsom der Psychiatrie en Ver Heen van Kuiper die ik een jaar of vijftien geleden met rode oortjes heb gelezen.
We vergeten de tijd een beetje en in het enthousiasme van onze verhalen stoot ik tegen een flesje bitter lemon. Het wankelt, en terwijl ik het recht wil zetten maai ik mijn glas van het tafeltje. ‘Zo leer je me ook een beetje kennen,’ grap ik. Hij neemt nog een sigaretje, want morgen heeft hij pas een late dienst. We zouden nog uren kunnen doorgaan. Over het homoleven in Groningen waarvan volgens hem nog maar weinig over is. Over de collage over Ganymedes die hij lang geleden maakte en eigenlijk zou moeten actualiseren. Over de voordelen van het bouwen op kilometers hoogte, en over de verbouwingen waar hij zelf mee bezig is. Over de vaste trouwe bezoekers uit Spanje en Brazilië die we beiden zo graag mogen. Over de Italiaanse jongen die steeds naar Berkeley reist en volgens mij een professor in cultuurhistorie is of zoiets. Om elf uur besluiten we afscheid te nemen. Omdat ik hem mijn boek heb gegeven staat hij erop af te rekenen. Hug.
Voldaan loop ik terug door de Oosterstraat. Wie van hen is de echte die ik heb ontmoet? Zeg me wie je avatar is, en ik zal je zeggen wie je bent. Uiteindelijk zijn ze een en dezelfde, net zoals de kunstenaar en zijn werk. ‘Welke wereld is de echte wereld?’ vraag ik mij af in een artikel dat binnenkort in tijdschrift Mantra verschijnt. De titel ervan is een spoiler. Alles is echt. De mens achter de avatar is dezelfde als de avatar achter de mens, hoe verschillend ze er ook uit mogen zien.
Gepost in Second Life, Uit mijn leven Geen reacties »
16 augustus 2019
We waren er niet bij maar luisterden eindeloos naar de muziek. Laat in de avond, begin van de nacht op Pims kamer. Stoned natuurlijk. Hij had de tripelelpee op de band gezet, zodat hij niet steeds de platen hoefde om te draaien. Van John B. Sebastians I had a dream tot Jimi Hendrix’ Purple Haze lagen we in het halfduister te genieten van het leven in Woodstock. Zelfs in de regen die door de hippies onder leiding van Santana al dan niet met succes bezworen werd. Country Joe McDonald met zijn protestsong tegen Vietnam dat besloten werd met ‘Yippie, I’m gonna die.’ Crosby, Stills, Nash and Young, Joan Baez, the Who met ‘See me, feel me.’ Het debuut van Joe Cocker die met wapperende handjes zijn versie van With a little help from my friends zong. Ten Years After met I’m going home. Muziek die ik dronk, net als de Sunsip waarmee we ons laafden, en die ik nooit meer zou vergeten.
Was het een droom? Honderdduizenden mensen die onder barre omstandigheden feest vierden. Er zullen best wat onaangenaamheden uit de geschiedenis zijn weggepoetst, maar alles heeft zonder relatief veel ongelukken plaatsgevonden. Seks, drugs en rock and roll – het was er allemaal in overvloed. Peace, flowers, freedom, happiness. Tegenwoordig zouden we betwijfelen of dat alles goed zou aflopen met zo weinig controle en voorzieningen. Het zou trouwens niet eens meer toegestaan worden want daarvoor hebben we de maatschappij veel te complex gemaakt met allerlei wetten en regels die iets spontaans in de weg staan. Wat wellicht een van de redenen is dat het nu na vijftig jaar niet gelukt is om het nog eens dunnetjes over te doen. Dat zou trouwens ook niet echt kunnen, want de tijdgeest is zwaar veranderd. We nemen hippies niet meer serieus, vinden het eigenlijk maar indolente slappe mietjes. Vandaag de dag moet je niet meer komen aanzetten in kleurige kleding, versierd met kralenkettingen en bloemen in je haar. Maar in één ding waren ze beter dan wie dan ook. Gelukkig zijn.
Het was geen droom. Het was werkelijkheid. Dat het een droom zou zijn wordt vaak beargumenteerd met het feit dat zoiets niet lang stand houdt. Maar is dat een reëel criterium? Veel elementen onderaan het periodiek systeem overleven niet eens een fractie van een seconde, maar toch hebben ze hun eigen plekje gekregen. Datzelfde argument krijg je ook vaak te horen als je over communes begint: die donderen ook na een paar jaar toch weer in elkaar, zoals dat ook hier in Blaricum een dikke eeuw geleden is gebeurd. Maar als je één witte raaf ziet bewijst dat toch ook dat ze bestaan? Alles is tijdelijk. Ook onze cultuur en onze aarde zijn maar tijdelijk, maar niemand zal zeggen dat ze alleen maar een droom zijn. Bovendien suggereert het woord ‘droom’ dat er iets onechts aan de hand is, en ook daar kun je vraagtekens bij zetten. Het gegeven dat iets überhaupt even bestaan heeft is al bewijs genoeg. Bewijs van een mogelijkheid, een bezieling, de aanwezigheid van iets dat onze huidige orde en verstand te boven gaat. Inspiratie komt met korte flitsen en veel religieuze mensen zeggen dat Jezus nog altijd leeft.
Ik hou van hippies, de vertegenwoordigers van de meest revolutionaire jongerenbeweging die er de laatste tijd geweest is. Omdat ze de weg naar binnen volgden, geluk opeisten. Want als je zelf niet gelukkig bent kun je doen en actie voeren wat je wilt, maar je zult de wereld er niet mee verbeteren. Egoïstisch? Narcistisch? Het is de enige weg. Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Geef je zonder schuldgevoel over aan je innerlijke vreugde en omhels alles. Laat je leiden door liefde, vier het leven! Het is bewezen dat dat kan. Al was het maar voor drie dagen, er heeft toen wel iets nieuws massaal van zich laten horen. Ik was er niet bij, maar wel met mijn hart en ik ben daar dankbaar voor. Nog steeds.
Gepost in Maatschappij en politiek, Uit mijn leven Geen reacties »
5 augustus 2019
Als verslaafdgemaakte heb ik wel eens last van rookschaamte. Alsof ik me verdedigen moet, zoals tegen die gezellige chauffeur. Op het busstation van Huizen halteert de bus daar meestal een minuut of vijf. Motor af, even naar buiten. Ik ook. Om even wat te roken natuurlijk. Maar deze man was het niet daarom te doen, maar om even te bellen. ‘Hou er toch mee op,’ en voor ik het wist vergat ik hem te vragen waarom ik dat eigenlijk zou moeten doen, en hem op het verschil tussen e- en tabakssigaretten te wijzen. Drie kwartier later ging ik op het eindpunt Amstelstation ook weer even zitten dampen, maar zag in gedachten dertig meter voor me de chauffeur nog steeds meewarig naar me kijken. Net zoals ik wel eens voor het BEL-kantoor in Eemnes voorafgaand aan een raadsvergadering aangestaard word door mensen die langskomen. Het is een stukje van mijn imago geworden daar. Gelukkig sta ik daar meestal niet alleen. Stond, moet ik zeggen.
Want griffier Ralph waarschuwde me al toen we op de bus naar Bergen stonden te wachten. ‘Slecht nieuws, Satyamo’ want na de zomer zou het rookverbod niet alleen binnen, maar ook buiten de gemeentelijke gebouwen gelden. Op het hele terrein. Ik zag mezelf al lopen tussen de heen en weer rijdende auto’s op de ruime parkeerplaats, op weg naar de openbare weg vijftig meter verderop, me afvragend waarom auto’s dan eigenlijk wél op die parkeerplaats mogen komen. Dat je binnen, in besloten ruimtes niet mag roken vind ik redelijk, althans voor zover het niet je eigen huis is. Maar buiten, waar de rook meestal al snel opstijgt, zoals op een perron waar de wind dwars door het station waait? Ja hallo? Ik heb meer last van stinkende uitlaatgassen hoor! Op de carpoolplaats hier halteren bussen soms met hun uitlaat twee meter voor mijn neus als ik daar op een bankje zit. Het kost me weken om daar tegenop te roken. En dan zou ik nog tabak moeten gebruiken ook.
Een rookvrije generatie. Kinderen niet met roken confronteren. Prachtig! Maar bij dat BEL-kantoor heb ik nog nooit een kind gezien. Ook de rookruimte binnen het kantoor is inmiddels opgeheven, zodat het zo’n veertig ambtenaren nodeloos moeilijk wordt gemaakt. Ik ervaar dat als gewoon pesten. Net zoals het soms eindeloos zoeken naar een rookplek op het perron. ‘Een tevreden roker is geen onruststoker,’ hoorde je wel eens zeggen. Dus als ontevreden roker heb ik wel eens de behoefte om in opstand te komen. Maak me bijvoorbeeld eerst eens duidelijk wat er zo schadelijk is aan tabakloos elektrisch roken. Maar dat weet niemand, terwijl het toch een stap in de goede richting zou zijn als rokers dat meer zouden gaan doen. Want geen kankerverwekkende tabak. En tabak is gewoon smeriger, voor je het weet plakt en kleeft van alles in je huis als je dat jarenlang binnen doet. Wat een klus om al die cd’tjes weer schoon te maken toen ik ermee gestopt was!
‘Mensen aanmoedigen om te stoppen is wellicht nog te verdedigen. Rokers het leven moeilijk maken is dat niet,’ schrijft ex-roker Frank Hindriks, hoogleraar ethiek en sociale en politieke filosofie in Groningen, vandaag in nrc.next. Hij herinnert de lezer eraan dat volgens de liberale filosoof John Stuart Mill ‘de overheid alleen vrijheidsbeperkende maatregelen mag nemen als daarmee schade op derden wordt voorkomen.’ Hij waarschuwt voor de tirannie van de meerderheid. Dat ‘legt een gebrek bloot van het democratische principe ‘de meeste stemmen gelden’. Daarom is het belangrijk de rechten van minderheden – en daarmee van elke individuele burger – te verankeren in de grondwet.’ Dat psychiatrische patiënten eerst maar eens moeten stoppen met roken, vindt de auteur ook maar onzin. ‘Het lastig vallen met idealistisch maar betuttelend antirookbeleid werkt dan alleen maar averechts.’
Hindriks conclusie is me uit het hart gegrepen. ‘Het rookvrij maken van Nederland klinkt mij iets te totalitair in de oren. Dat roken slecht is voor anderen kun je oplossen met rookplekken. Dat roken slecht is voor rokers betekent kennelijk dat je ze met een belerende vinger van het terrein af kunt sturen. Alsof rokers mindere mensen zouden zijn.’ Tja. Daar sta ik straks als een eenzame James Dean aan de Zuidersingel in de regen. Soms denk ik dat ik maar eens een pakje echte Marlboro moet gaan kopen. Zonder rookschaamte.
Gepost in Maatschappij en politiek, Uit mijn leven Geen reacties »
