13 januari 2021
Begin dit jaar speelde Michio Kaku, futurist en theoretisch natuurkundige aan het City College van New York, met het idee dat het universum een simulatie is. Volgens dit immaterialistische paradigma is het heel goed mogelijk dat wij niet veel meer zijn dan avatars in een computerspel.
Kortom: wat wij werkelijkheid noemen is onecht. Maar Kaku’s idee is echter niet nieuw, want in 2006 stelde Nick Bostrom van de Future of Humanity Institute van de Universiteit van Oxford al dat dit heel goed het geval kan zijn. Want, zo redeneerde Bostrom, als onze beschaving niet uitgestorven is voordat deze een hoog technisch niveau heeft bereikt, en als er dan ook nog mensen zijn die hun voorouders willen simuleren, dan zullen ze zoveel mensen van hun voorgeslacht reproduceren dat de kans dat wij zelf die simulaties zijn heel groot is. In die hoogtechnische beschaving hoeft namelijk slechts één iemand het in zijn hoofd te halen om het hele verleden inclusief mensen te simuleren, en veel mensen van nu zijn zonder het te weten avatars, kinderen van hun eigen nageslacht.
Maar ook Bostroms idee is niet nieuw, want hij zou heel goed geïnspireerd kunnen zijn door de film The Matrix van de Wachowski brothers uit 1999. Daarin moet Neo kiezen tussen de blauwe en de rode pil, ofwel gezapig van het leven blijven genieten dan wel de échte werkelijkheid onder ogen zien. Hij kiest voor het laatste om een paar honderd jaar later te belanden in de wereld die beheerst wordt door de Matrix. Daarin wordt mensen uit zijn eigen tijd de illusie gegeven dat ze in een normale wereld leven, terwijl ze in werkelijkheid een paar eeuwen later in real life geëxploiteerd worden voor de opwekking van energie. Wat Neo vroeger realiteit noemde blijkt een illusie te zijn, en net als bij Bostrom zien we hier dat die normale wereld eigenlijk een droomstaat is die ergens in de toekomst wordt geprogrammeerd.
Maar ook de Wachowski’s waren niet origineel, want het idee dat we in een droomwereld leven is eigenlijk al millennia oud. Volgens oude oosterse geschriften leven we in een wereld van begoocheling, illusie, maya, en staat het wakker worden centraal in de spirituele ontwikkeling. Het boeddhisme en zijn vele vertakkingen – met name zen – gaan eigenlijk over niets anders dan het doorzien van de illusie op het pad naar verlichting. Dat Neo in The Matrix erover klaagt dat de wereld opeens zo helder is, waarop zijn leermeester Morpheus zegt dat dit komt omdat hij zijn ogen nog nooit heeft gebruikt, kan je als een verwijzing zien naar die verlichting die je overkomt als je de echte realiteit onder ogen ziet. Als je de rode pil hebt geslikt, door het konijnenhol in Wonderland bent gekomen, de illusies van je hebt afgeschud.
Het idee en daarmee ook de angst dat we niet meer zijn dan illusies, dat we nergens anders bestaan dan als marionetten in een computerspel, of speelgoed zijn van anderen of van God, is zo universeel dat we dit thema in veel culturen in verleden en heden tegenkomen. Wie heeft niet soms het idee dat er iets niet klopt in deze wereld, alsof er bij de schepping een grote systeemfout is gemaakt? Maar we willen ook niet echt weten dat dit het geval is, en zeker niet dat we niet veel meer zijn dan avatars in een computerspel. Dan bestaan we niet meer zelf omdat we geen eigen zelfstandigheid, geen eigen vrije wil meer hebben. Alleen zwaar gereformeerde mensen die in predestinatie geloven kunnen misschien een beetje uit de voeten met het idee dat alles hoogmoed en ijdelheid is, en dat wij als mens niet zoveel voorstellen.
Aan de andere kant moet ik toegeven zelf ook vaak een beetje voor God te spelen door achter de computer in Second Life een avatar te besturen. Sterker nog, ik heb hem zelf gemaakt, en het is een mooie aardige jongen geworden die geniet van het leven, samen met andere avatars. Ook de wereld waarin wij avatars samenleven is door mij en andere mensen achter onze schermen met muis en toetsenbord gemaakt. En na een poosje komt dan het merkwaardige gevoel op dat die wereld van Second Life eigenlijk heel echt is, net zoals knuffelbeesten gaan leven en een eigen persoonlijkheid krijgen als je maar lang genoeg met ze speelt. En wie weet is die virtuele wereld wel heel echt, net zoals ik zelf niet minder echt hoef te zijn als God een spelletje met mij speelt. Leven ontstaat uit liefde, gedachten, ideeën – daar is Plato het vast mee eens – en wellicht geldt hetzelfde voor bewustzijn. Dan is niet alleen het Woord vlees geworden, zoals Johannes openbaarde, maar is ook het Algoritme tot leven gewekt.
Is het trouwens zo erg om geen vrije wil te hebben? Dan heb je in elk geval minder last van keuzestress. Ik besta er niet minder om. Ook zonder een eigen vrije wil, zonder een ego is heel goed te leven. Misschien zelfs beter. Ik ben geen product van mezelf. Ik ben geboren op 28 januari 1947 om 4:36 uur in Blaricum en mijn horoscoop laat me zien wie ik ben. Vrijheid is meegaan met wie je bent, juist het niet hoeven maken van keuzes. Laat mij maar een avatar in een computersimulatie zijn. Ik speel en laat met me spelen. Ja, als iemand – of God – de computer uitzet ga ik dood, maar is dat eigenlijk zo belangrijk? Bovendien zal ik daar niets van merken omdat ik dan niet besta. En wie weet zet God morgen de computer weer aan en ben ik er weer, net zoals blijkt dat mijn avatar niet is verdwenen als ik weer naar Second Life ga.
Gepost in Computer en internet, Second Life, Spiritualiteit 
Geen reacties »
3 januari 2021
Carl Sagan verwoordt het prachtig in de inleiding van zijn beroemde tv-serie Cosmos. ‘Some part of our being knows this is where we came from, and long to return. And we can, because the cosmos is also within us, we’re made of star stuff.’ Met deze woorden vat hij bondig samen waarom we zo begeesterd kunnen zijn van de sterren en het mysterieuze heelal waarin ze stil drijven en fonkelen. Een diep heimwee naar waar we vandaan komen, en een diep verlangen om daar weer naar terug te keren. Alsof we ons nergens beter thuis voelen dan daar, omhelsd door de oneindige diepte. Een diepte die ook in onszelf te vinden is als we door de microwereld van ons eigen lichaam gaan reizen, zoals in de film Fantastic Voyage uit 1966. Ook dan begeven we ons in een grote leegte met wonderbaarlijke atomen, moleculen en energieën. Zo boven, zo beneden. Zo buiten, zo binnen.
Zeus plaatste Ganymedes als een sterrenbeeld aan de hemel. Alsof hij daarmee weer thuis was, net als de vele andere mensen en dieren die zo hun eigen plek aan het eeuwige firmament kregen. Alsof de kosmos het mooiste graf is dat je je kan wensen. Kijkend naar Kubricks film 2001: A Space Odyssee werd ik bijna jaloers op Frank, die buiten het ruimteschip een zwiep kreeg van computer HAL, zodat hij tot in alle eeuwigheid in de ruimte zweeft door het geluidloze heelal. Het geloof in sterrenbeelden lijkt primitief, want iedereen kan in de hemel alles zien wat zijn hartje begeert. Waar de een Orion in het firmament ziet, kan een ander een vlinder of een paard zien. Maar je zou ook kunnen zeggen dat alles overal in de nachtelijke hemel aanwezig is. Dat de ene cultuur in zijn collectief bewustzijn heel andere mensen, dieren en dingen ziet dan de andere, zegt nog niet die er niet zijn. Omdat ze er allemaal zijn.
De kosmos, dat zijn we zelf. Kosmos in kosmos, in ontelbare herhalingen van oneindig groot tot oneindig klein. Het heimwee naar dit bewustzijn heeft Beethoven met het gedicht van Schiller prachtig getoonzet in de Ode an die Freude in zijn Negende Symfonie. ‘Ahnest du den Schöpfer, Welt? Such’ ihn über Sternenzelt! Über Sternen muss er wohnen,’ gevolgd door een kort maar overrompelend deel waarbij je in een diep ontzag gesmolten door de kosmos zweeft. Is dat niet de kern van de romantiek? Is dat heimwee niet heilig omdat het helend is? Dat is niet alleen een smachten naar het oceanisch leven in de moederschoot, maar ook naar onze bestemming waarin we weer één zijn met de kosmos, met God, met energie of hoe je het Alles ook noemt. En tegelijk is het een weten dat dat allang het geval is, en dat er eigenlijk geen verschil is tussen oorsprong en doel, tussen begin en einde, omdat die hetzelfde zijn. Alsof het verlangen zichzelf oplost in bevrediging.
Ook verleden en toekomst smelten samen, zodat we ons in een reis bevinden die eigenlijk niet bestaat. ‘Er is geen ledige ruimte,’ is de titel van een boek van Jan van Rijckenborgh, grootmeester van de rozenkruisers. Dat kan ook niet anders als alles één is. Ruimte, leegte kan niets anders zijn dan verdampte materie. Materie kan niets anders zijn dan gestolde ruimte. Alle tegenstellingen blijken niets anders te zijn dan bedenksels. Dood bestaat niet, want alles is bezield en zindert van leven. Dat dwingt respect af voor alles, van zandkorrels tot sterren. Wat dat betreft zijn die zogenaamd primitieve pantheïsten zo gek nog niet. Daarom doet het doodslaan van een vlieg of het kapotslaan van een voorwerp altijd een beetje pijn omdat we dat ook onszelf aandoen. Agressie is altijd iets van een ik dat wil overleven, onwetend dat het helemaal niet kán overleven.
Het enige dat overblijft is het hier en nu. Meer is er gewoon niet. En dat hoeft ook niet, want het hier en nu is er altijd en daarin verdwijnen tijd en ruimte om plaats te maken voor liefde, extase en verwondering. Eeuwigheid is nu, en nu is eeuwigheid. En wat is er mooier dan het vieren van het heilige heimwee en daarin te verdwijnen? En hebben de sterren me meer geleerd dan wie of wat dan ook.
Gepost in Astrologie, Spiritualiteit Geen reacties »
29 december 2020
Melodie in sigarettenrook. Dat is de titel van een roman van Cazimir Maximillian die ik intussen al bijna twee keer met rode oortjes heb gelezen. Over de in 1975 in Tsjecho-Slowakije geboren Mira Procházková, die al snel door haar ouders naar Nederland is meegenomen, op de vlucht voor de communisten. Het verhaal speelt zich rond de eeuwwisseling af, terwijl ze in de Zeeheldenbuurt in Amsterdam van een uitkering leeft zodat ze zich helemaal kan wijden aan het maken van triphop, een mysterieus en dromerig muziekgenre. Maar ze loopt wel bij psycholoog Martin om klaar te komen met een duistere fase uit haar leven, van haar twaalfde tot haar zestiende. Wat is er toen gebeurd?
De hoofdstukken van het boek lopen parallel met haar therapie, zodat steeds gewisseld wordt tussen het heden en het verleden. Een heden vol geuren van wiet en kleuren van paddo’s, en een verleden met de eerste liefdes in het fictieve Klinkerduin. In dat dorp aan zee voelt ze zich het meest thuis bij onalledaagse vriendjes als Birke die in maillot rondloopt en Thies die door klasgenootjes wordt gepest. Al lezend proef je de sfeer van twaalfjarigen die de volheid en pracht van het leven en van hun lijven ontdekken. Lol hebben in de duinen, zwemmen in de zee, dromen van eeuwige liefde …
In Amsterdam gaat Mira helemaal op in het maken van muziek, en voelt ze zich veilig in de warmte van de stad, alsof die haar tegen een onbestemde dreiging beschermt. Ze zit waarschijnlijk niet voor niets op een boksschool, zodat je maar beter geen ruzie kan maken met deze vijfentwintigjarige niet al te robuuste vrouw. Soms komt er iemand langs aan wie ze om een voor de lezer onduidelijke reden een flinke som geld betaalt. Je vraagt je als lezer af waar ze al dat geld vandaan haalt, zeker omdat ze haar muzieklusten regelmatig bevredigt met het kopen van stapels cd’s in betere winkels als Boudisque en Concerto.
En dan is er Joshua, een straatjongen van zestien op wie Mira, hoewel ze het niet echt wil weten, best verliefd is. Een crimineeltje, dat wel, en dan ook nog een hormoonbom die na de seks ook gewoon heel aardig en ontroerend lief kan zijn, tot het hulpeloze toe. Mira schrijft een song over hem, Who are you… boy?, die op haar eerste cd Sweet Dark Times verschijnt, en helpt hem uiteindelijk aan een onderdak om hem te bevrijden van de misdadige leeftijdsgenoten met wie hij uit pure noodzaak moest optrekken. De avonturen van Mira met Joshua horen voor mij tot de meest ontroerende gebeurtenissen uit het boek. Want hoewel het bij Maximillian vaak over seks, drugs, rock and roll en geweld gaat, getuigt een en ander vaak van diep gevoel, en weet hij een sfeer zo mooi te verwoorden dat je er helemaal in opgaat.
Pas na driehonderd pagina’s wordt duidelijk wat er is gebeurd in de jaren rond 1990. Dat wetende vallen ook eerdere voorvallen uit de roman op hun plek, zoals zogenaamd toevallige ontmoetingen en de rollen van een schoolmeester en een dorpsagent. Jaren waarin dingen gebeurden waar de honden geen brood van lusten, zodat je je verwondert hoe Mira nog redelijk gezond en muziek makend door het leven gaat. Met triphop, een hypnotiserende muziekstijl die ik vroeger psychedelisch zou noemen en die mij, met Mira, naar andere werelden doet zweven. Niks mis mee. En wat is er mooier dan een leven vol zingen en muziek?
Gepost in Literatuur Geen reacties »
23 december 2020
Eergisteren verschenen opeens Jupiter en Saturnus op mijn telefoontje. Leuk dat Google aandacht gaf aan deze bijzondere gebeurtenis in de planetenwereld. Een bijzonder astrologisch fenomeen noemde de NOS het. En dat is het zeker want de betekenissen van deze twee planeten staan lijnrecht tegenover elkaar. Hebben ze ook bij Google het licht gezien? Maar misschien werd deze aandacht alleen gepresenteerd in mijn telefoontje, en niet in die van andere gebruikers die weinig ophebben met astrologie. Want Google kent mij beter dan ik mezelf ken. Over hoe je met name door Google en Facebook in je eigen bubbel wordt ingepakt ging twee maanden geleden een prachtige uitzending van Arjen Lubach die ons de fabeltjesfuik presenteerde. Heel helder en vrolijk legde hij uit hoe dat werkt allemaal, terwijl hij de draak stak met mensen als Lange Frans en Janet Ossebaard. De laatste hadden we trouwens twee jaar geleden horen spreken in de Besant Hall in Naarden, maar dat ging toen nog alleen over graancirkels en dat was best boeiend.
Lubach liet ons de desastreuze gevolgen zien van de algoritmes die bepalen wat wij allemaal te zien krijgen als we naar informatie op het internet zoeken. Hij demonstreerde dat ter plekke door te gaan zoeken naar “PCR-test onbetrouwbaar”, en voor hij het wist ging hij kijken naar een bericht over pedofielen bij Justitie. Spannend! Daar klikt hij dan op en al snel zat zijn scherm vol met complottheorieën. Geheime elites waar het bloed van baby’s wordt gedronken voor een jong uiterlijk, Bill Gates die ons microchips gaat inspuiten, het Hiv-virus en corona als een hoax, geheimen rond mh17 en mh370, en meer van dat soort onzin. Zo leveren Google en Facebook hun eigen bijdrage aan extremisme en complottheorieën, en wel door gebruik te maken van hun vermaledijde algoritmes waardoor je denkt objectief onderzoek te doen en vergeet dat je eigen mening alleen maar een eigen mening is. Er is dan geen waarheid meer, geen werkelijkheid, geen feit.
Google en Facebook verdienen met het trekken van aandacht die ze nodig hebben voor hun advertenties. Terwijl ze tegelijk onze aandacht, en daarmee onze hersenen, kapotmaken. Want hoe meer we klikken, hoe meer advertenties langskomen en hoe suffer we worden. We worden belazerd waar we bij staan en krijgen de illusie objectief te zijn, zodat we allemaal kunnen beweren de waarheid in pacht te hebben. En geef toe: een pak babybloed trekt in de supermarkt meer aandacht dan een pak Appelsientje, en zo gaat dat ook met de advertenties. Mag ik het verdienmodel van Facebook en Google pervers noemen? Ik vind van wel, want reclame kan niet bestaan zonder afleiding, verleiding en misleiding, en voor velen het is niet makkelijk om dat allemaal rechts op je scherm te laten liggen. Soms denk ik wel eens dat reclame verboden zou moeten worden zoals in de vroegere Sovjet-Unie. Daar kon je tenminste nog rustig over straat lopen.
Bovendien zijn ze bij Facebook en Google vergeten dat er ook nog andere manieren zijn om inkomsten te verwerven. Bijvoorbeeld door gewoon geld te vragen voor een advertentieloos gebruik ervan. Ik kan me niet voorstellen dat ze aan mij meer dan een tientje per maand verdienen, terwijl ik dat er best voor over heb om van hun advertenties en suggesties verlost te zijn. Geen rankings meer, geen kant en klare antwoorden meer op je vragen maar objectieve feiten. Eindelijk rust. Geen cookies meer die ze stiekem op je harde schijf zetten, wat toch ook een vorm van huisvredebreuk is. Maar we roepen al deze ellende over onszelf af omdat we niet meer willen betalen en alles zo nodig gratis moet zijn. Liever verkopen we letterlijk onze ziel, zodat we kunnen blijven dromen, in onze fabeltjes kunnen blijven geloven. En niets is makkelijker dan laf en lui in complotten te geloven, je ego te strelen met de overtuiging dat jij de waarheid in pacht hebt.
Ik zou bijna geloven dat het complotdenken op zich één groot complot is, en wel van een domme massa die uit jaloezie alle intelligentie wil vernietigen.
Gepost in Computer en internet, Gezondheid en welzijn, Maatschappij en politiek Geen reacties »
19 december 2020
Soms weet ik niet wat ik ga schrijven. Zoals nu. Het scherm van mijn iPad is nog helemaal leeg. Op deze vier zinnen na dan. Ik wacht gewoon op wat er gebeurt. Zo is het ook spannend voor mezelf. Ik heb geen zin om over corona met de lockdown te schrijven, of over het zo lastig te vieren kerstfeest. Daar wordt al genoeg over geschreven. Ik zou wat oude herinneringen kunnen ophalen in mijn babyboomer blog. Of over sterven en dood, maar ook daarover heb ik al veel geschreven. En is het interessant om nu alvast te verklappen dat ik volgende maand op mijn verjaardag een mooi en duur cadeau ga krijgen, een nieuwe heup? Vanwege mijn verjaardag wilden ze die operatie best uitstellen, maar ik vind het best zo. Het afgelopen jaar hadden we een raadsvergadering op mijn verjaardag, dus wellicht ben ik in 2022 die dag weer ’s avonds thuis. Ze hadden het het afgelopen jaar maar druk met me in de medische wereld, maar ik had dan ook nog wat in te halen als ik mezelf vergelijk met veel leeftijdsgenootjes.
Soms denk ik dat ik veel te veel in het hier en nu leef. Me te weinig zorgen maak en dingen maar een beetje op zijn beloop laat. Maar tot nog toe ging dat meestal wel goed, want ik leef nog steeds en heb niets te klagen. Nou ja, ik loop het afgelopen jaar steeds slechter, maar toen kwam er een lockdown die dat minder noodzakelijk maakte. En als ik mensen niet fysiek kan omhelzen, doe ik dat met mijn ziel, wat misschien veel belangrijker is. Ja! Hier heb ik iets om over te schrijven! Dat ik leer mijn eigen energie beter te voelen, me daarvan bewust te worden. Juist door dat teruggeworpen zijn op mezelf. Vroeger was ik best behulpzaam voor oud mensen, en nu leer ik het omgekeerde daarvan over me heen te laten komen. ‘Kan ik u even helpen?’ vroeg een vrouw toen ik met boodschappen over straat strompelde. Ik had gewoon ‘Graag!’ moeten zeggen! Stom. Geven is veel makkelijker dan ontvangen. Als je anderen ergens mee de stuipen op het lijf wilt jagen, kun je dat vaak doen door iets te willen geven.
Waarom is ontvangen moeilijker dan geven? Eigenlijk is het beledigend om niets te willen ontvangen. ‘Dat had je niet hoeven doen!’ Maar ik vind het juist leuk om iets te geven! Een ingestampt gevoel van zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid staat het geven en nemen alleen maar in de weg. Ieder voor zich. Er zijn zelfs – niet in de laatste plaats in spirituele en rechtse kringen – mensen die zeggen dat je al je ziektes en ellende aan jezelf te danken hebt, desnoods aan een vorig leven. Maar jongens, dingen gebeuren gewoon! Er zijn geen oorzaken en gevolgen, daarvoor zit het leven te complex en holistisch in elkaar. Door het afwijzen van die hulp van die vrouw op straat beledigde ik haar behoefte om iets aardigs te doen. Kennelijk heb ik ook last van het sprookje van zelfredzaamheid, zeg maar gewoon mijn ego. Hoe makkelijk is het niet om nee te zeggen, en hoe moeilijk is het niet om ja te zeggen!
Ik zet nu de titel boven dit blog. Ontvangst. Het is me wel eens verweten dat ik daar misschien te makkelijk in ben. Me dingen laat aanleunen. Vaak willen mensen iets niet aannemen omdat ze zich dan verplicht voelen iets terug te doen. Maar als je zo’n verplichting voelt, ben je nog niet écht in staat om iets te ontvangen. Het is dan ook niet netjes van mij als ik niets terug doe, want dat hoort eigenlijk wel zo. Zo’n verwachting van een soort tegenprestatie komt vaak niet eens in me op. Vond die ander het dan niet gewoon leuk om me iets te geven? Was dat op zich niet al mooi? Voor wat hoort wat, heet het dan, maar geven en nemen is toch iets anders dan een berekende boekhouding? En waarom moet ik wachten op een feest of een speciale gelegenheid als ik iemand iets wil geven? Zo blijft er weinig meer over van spontaniteit, voor ruimte voor het hart.
Geven is geen kunst, ontvangen wel. En het echte geven is tegelijk al een ontvangen omdat het heerlijk is om te doen. Althans als het spontaan gebeurt. ‘Ont-vangen,’ zoals mijn Wijze Tante gezegd zou kunnen hebben, betekent dat je je niet laat vangen door verwachtingen en verplichtingen. En wat is een mooier antwoord dan gewoon blij te zijn met het gegevene? Echte vriendschap en liefde wordt om niets gegeven. Durf te ontvangen!
Gepost in Psychologie, Uit mijn leven 1 reactie »
8 december 2020
Als het aan mij lag stond Jump! van Van Halen op nummer 1. Had ik maar tijdig moeten stemmen, want voor ik het wist kon dat niet meer. Maar Rolling Coaster van Danny Vera is ook niet onaardig, en blijft lang in je hoofd nazingen. En ik lig er niet wakker van dat Queen weer eens een jaartje op nummer 2 staat, want dat nummer kent inmiddels iedereen van binnen en van buiten. Ik herinner me dat ik Bohemian Rhapsody voor het eerst op tv zag. Lekker gay, iets waarover ze iets later heel duidelijk zongen in Good Old-Fashioned Lover Boy in hun album A Day at the Races, de opvolger van A Night at the Opera uit 1975 met hun wereldberoemde rapsodie die ons veel jaren het jaar deed besluiten met het berustende ‘any way the wind blows …’ Omdat ik weinig tot geen radio beluister hoorde ik nu Rolling Coaster voor het eerst, net zoals ik in 2005 nog nooit eerder Boudewijn de Groots romantische Avond had gehoord, waarvoor Queen even het veld moest ruimen.
Van Van Halen had ik trouwens ook nog nooit iets bewust beluisterd. Het was de recente dood van de in 1955 in Amsterdam geboren Eddie van Halen die mijn aandacht trok. En ik moet bekennen dat die aandacht in de eerste plaats getrokken werd naar een leuke foto van hem in de krant, waarop hij samen met de leadzanger David Lee Roth te zien is. Wat een leuke jongen! Mijn hart smolt meteen, met pacemaker en al. Je bent 73, Satyamo! Ik bekeek en beluisterde Jump! waar Eddie een geel shirt draagt. En nog een keer. En nog een keer. En nog een keer. Ik was er waarlijk door in verlegenheid gebracht. Dat is het gevaar als je gaat kijken naar mensen die gewoon vrolijk en gelukkig zijn, want dat is eigenlijk heel confronterend. Alsof er iets uit een andere wereld komt dat je in merg en been herkent maar waar je zelf nog net niet aan toe bent, of wat je herinnert aan je eigen gemiste kansen. In mijn studententijd droomde ik er ook wel eens van om met mijn liedjes het podium te beklimmen, maar ik kwam niet verder dan de sociëteit van Uilenstede. Ik durfde nog te weinig te springen.
Plato’s ideeën waarheid, schoonheid en goedheid zijn voor mij nooit echt gescheiden geweest. Als iets echt waar is, is het ook mooi en goed. Als iets echt mooi is, is het ook waar en goed. Als iets echt goed is, is het ook waar en mooi. En voor dat ‘iets’ kun je van alles invullen. Dat kan muziek zijn, een schilderij, een gedicht, roman, een computercode of wat dan ook. Zo simpel was het voor mij en is het nog steeds. Een echt mooie jongen kan dan ook niet anders dan goed zijn en iets van waarheid uitstralen. Misschien is die aanraking van die onnoembare eenheid wel het overweldigende van verliefdheid, van kunst, van sommige gedachten die bezit nemen van je lijf en je ziel. Maar daarvoor moet je wel durven springen en opgaan in dat andere, dat ook in jezelf zit want anders deed het je niks allemaal. Tegelijk is dat springen niet iets wat je zelf doet, maar wat je je laat overkomen. Je stort je in iets wat je niet in de hand hebt. Je laat los en laat je heerlijk overspoelen door de golven van muziek, of door een onvoorspelbare dans die bezit neemt van je lijf. Kortom je bent er even niet en tegelijk ook weer wel.
Dat is geluk. Dank je, Eddie. Of je buiten het podium zonder je magnifieke gitaarspel even gelukkig was weet ik niet. Dat doet er ook niet toe. Want hoe kortstondig geluk ook mag zijn, dat bewijst wel dat het bestaat. En niets is mooier en meer inspirerend dan daarvan te mogen proeven.
Gepost in Muziek Geen reacties »
28 november 2020
Hoogbegaafdheid voor dummies. Vanwege de prachtige titel besloot ik meteen het boekje te kopen. Omdat het onderwerp mij interesseert, en omdat ze zeggen dat ik zelf hoogbegaafd ben. Zelf kan ik dat niet zeggen omdat ik mijn hersens als tamelijk gewoon ervaar. Je bent meestal je eigen norm zodat er alleen door anderen op gewezen kunt worden dat je niet normaal bent. Je kan anderen dom vinden, maar daarmee vind je jezelf niet slim. Als dat laatste wel zo was, dan zou dat betekenen dat je domme mensen heel normaal vindt, maar je ervaart tegelijk jezelf ook als heel normaal, dus daar wringt iets. Bovendien kan ik soms heel dom zijn. Wat me wel opvalt is dat ik hoogbegaafden eigenlijk heel normaal vind, iets waarvan ik me extra bewust werd toen ik borrels van Mensa – waarvan ik een nogal slapend lid ben – ging bezoeken. Heerlijk om allemaal gewone mensen om me heen te hebben!
Maar het is toch lastig om als hoogbegaafde uit de kast te komen, want dat kan gauw overkomen alsof je jezelf hoger aanslaat dan anderen. Eerder wil ik zeggen dat ik mezelf normaal vind, en dat anderen wat meer hun hersenen moeten gebruiken. Freek de Jonge had daar een mooie sketch over waarin mensen een pilaarheilige toeriepen dat hij eens naar beneden moest komen, waarop die heilige terugriep dat zij maar eens naar boven moesten komen! En dan kan je je ook nog afvragen of het zo prettig is om hoogbegaafd te zijn, wat natuurlijk weer een heerlijk romantisch zelfmedelijden kan oproepen over het eenzame leven in een wereld die jou niet begrijpt. Hoezo romantisch? Het is gewoon een feit dat je je sneller alleen voelt en onbegrepen bent als je tot die bovenste twee procent behoort. Dat is een keihard feit waarmee je moet leren leven in een wereld waar alles boven het maaiveld wordt gekortwiekt.
Maar hoogbegaafdheid is meer dan alleen een hoge intelligentie. Wat dat betreft is dit boekje van Janet van Horssen-Sollie, onderzoeker aan de Radboud Universiteit, een uitstekende kennismaking. En voor mij leuk om mijn zelfkennis weer eens op te halen. Dat hoge IQ gaat namelijk heel vaak samen met andere eigenschappen zoals een goed geheugen, tegendraads en vernieuwend denken, behoefte aan variatie in activiteiten, aandacht voor innerlijke gevoelens, creativiteit, nieuwsgierigheid, verbeeldingskracht, een meer gevoelige waarneming waardoor dingen heel intens kunnen worden beleefd, rechtvaardigheidsgevoel, het hoogst haalbare willen, kritische (zelf)reflectie en een sterke behoefte aan autonomie. Ik denk niet dat alle hoogbegaafden last hebben van al die eigenschappen, maar het is wel een bijzondere cluster van dingen die kennelijk vaak samengaan.
Hoezo last hebben van? Nou, het leven van hoogbegaafden gaat echt niet altijd over rozen. Klassiek is het gegeven dat veel van hen wegens gebrek aan uitdaging op school gaan onderpresteren omdat ze zich in de klas zitten te vervelen, met als gevolg dat ze dom overkomen en te laag worden ingeschat voor een vervolgtraject. Niets is zo funest voor de ontwikkeling van kinderen als een klas waar ze niet thuis horen, en vele van die hoogbegaafden belanden op werk dat beneden hun niveau is. Maar er zijn ook hoogbegaafden die in de meest eenvoudige baantjes belanden, gewoon omdat ze dat leuk vinden. Je kan misschien wel een whizzkid zijn, maar misschien werk je liever als tuinier met je handen in de aarde. Maar ik blijf roepen dat onderwijs voor hoogbegaafden eigenlijk een topprioriteit is, iets waar onze wethouder het helemaal mee eens was toen we het er samen op een bankje buiten over hadden. Je kan natuurlijk zeggen – alert: complottheorie! – dat juist gebrek aan voldoende onderwijs voor die slimme kinderen een methode is om het volk dom te houden.
Ook ik herken me niet in al die mogelijke componenten van hoogbegaafdheid. Behoefte aan uitdaging? Ik hou niet van uitgedaagd worden! Om vervolgens mijn tanden te zetten in het overzetten van een WordPress-site naar een eigen domein, waarbij ik geniet van mijn eigen gezoek en geknaag achter het scherm. Het hoogst haalbare willen? Liever niet, ik ben geen perfectionist! Om vervolgens bewondering te hebben voor de ambtenaren die een plaatselijke verordening met de vele artikelen soms letterlijk tot punten en komma’s weten samen te stellen. Een enkele verkeerde punt of komma kan ook een computerprogramma totaal doen crashen en wat is heerlijker dan uit te zoeken waar die boosdoener zich verschuilt? Veel gevoel voor rechtvaardigheid? Nooit bij stilgestaan! Om vervolgens de burgemeester te laten blijken dat ik het niet eerlijk vind dat gebruikers van wiet minder vrijheden hebben dan die van lachgas. Daar zitten dan allemaal wetten en regels achter, maar het blijft oneerlijk. Kritische zelfreflectie? Ik word eerder te moe van mezelf! Om me vervolgens af te vragen of achter veel van mijn gedachten en woorden wellicht diepere onbewuste drijfveren zitten die ik liever nog niet onder ogen wil zien.
Het unieke van dit boek is dat er aandacht is voor elke levensfase van hoogbegaafden. Hoe is dat bij baby’s en peuters? Bij kinderen op de basisschool en pubers? Bij jongvolwassenen, volwassenen en senioren? Ja, zelfs in een bejaarden- of verpleegtehuis kan dat een probleem geven omdat je nu eenmaal andere interesses hebt dan het gebruikelijke gekeuvel, bingo en rummikuppen. Dan word je toch een beetje raar aangekeken. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Maar hoogbegaafden kunnen gewoon niet gewoon doen, net zoals het voor de meesten heel moeilijk is om de wereld in zwart-wit te zien, de geur van de seringen niet te ruiken, of geen last te hebben van hondenpoep op straat. Wat dit boek compleet maakt is dat veel begrippen uit de psychologie worden toegelicht, en dat het besluit met een opsomming van tien steekhoudende ideeën over hoogbegaafdheid en met een index van ADHD tot en met zzp’er. Knap werk om dit alles binnen 168 pagina’s te doen. Het heet dan ook eigenlijk De kleine hoogbegaafdheid voor dummies. Het gaat maar om twee procent van de mensen, een uitzonderlijk groepje dat echter wel de samenleving kan verrijken.
Gepost in Psychologie Geen reacties »
21 november 2020
Ik ben niet de enige die geobsedeerd is door de vraag wat bewustzijn nou eigenlijk is. In nrc stond dit weekend een interview met Jacob Olij, cognitief psycholoog aan de Universiteit van Groningen, die hier ook al vanaf zijn jeugd mee bezig is. En net als mij zint het hem niet dat bewustzijn een product van de hersenen is. Of dat bewustzijn samenvalt met de complexiteit van hersenen of wellicht die van een computer. En hij vertelt wel heel mooi wat hij onder bewustzijn verstaat: ‘Als ik die banaan zie, omdat er lichtdeeltjes op de banaan afketsen die op mijn netvlies terechtkomen, dan triggert dat een hele cascade aan reacties in hersencellen, die kan ik in principe allemaal nameten tot in de gebieden in mijn brein aan toe die herkennen dat het een banaan is. Maar ik heb ook de ervaring van het zien van een banaan. Dat is voor mij bewustzijn.’
Bewustzijn als ervaring van de ervaring. Helder. Ik ga nog een stapje verder. Want als ik bewustzijn kan ervaren ervaar ik dus de ervaring van de ervaring. En als ik ervaar dat ik bewustzijn kan ervaren, ervaar ik dus de ervaring van de ervaring van de ervaring. Het Droste-effect: als je denkt een blik cacao te pakken te hebben, zit daar binnenin weer een blik en dat gaat tot in het oneindige door. En wat het echte oorspronkelijke bewustzijn is, krijg je zo nooit te pakken. Dit doet me denken aan Alexander Smit, die ooit vertelde dat bewustzijn niet te lokaliseren is. En als iets niet te lokaliseren is maar het wél bestaat, kan je niet anders concluderen dan dat bewustzijn overal kan zijn. Denk ik eerst dat het een soort wolk onder mijn schedel is, dan blijkt het later een soort oog in die wolk te zijn, en weer later iets dat weer van binnenuit dat oog alles zit te bekijken. Daar kan je uiteindelijk geen chocola van maken.
Als ze me vragen wie of wat ik ben, is bewustzijn het beste antwoord. Maar ik zou dit dus niet kunnen ervaren, want zodra dat gebeurt ben ik het bewustzijn niet, maar datgene wat bewustzijn ervaart. En dat kan zich dus tot in het oneindige tot in de diepste diepte blijven herhalen. Ik kan immers niet tegelijk de ervaarder van mijn bewustzijn zijn en het bewustzijn zelf. De ervaring dat ik bewustzijn ben is dan ook in strijd met de logica die ons sinds Aristoteles is ingegoten, namelijk dat het subject niet tegelijk het object kan zijn. Volgens dit dualisme kan ik alleen iets anders waarnemen, en nooit mezelf, en is de queeste naar zelfkennis onbegonnen werk. En ik geef toe: soms word ik wel eens moe van al die mensen die in therapieën en spirituele bezigheden naar zichzelf op zoek zijn. Onbegonnen werk. Vergeet het maar! Vergeet jezelf!
We moeten dat hele dualisme maar eens afschaffen. En als je gelooft – zo niet ervaart of intuïtief weet – dat alles één is, blijft er trouwens ook weinig ruimte over voor dualisme. Dan blijft alleen bewustzijn over. Niet mijn bewustzijn of jouw bewustzijn, want bewustzijn heeft geen eigenschappen of kenmerken. Misschien is bewustzijn het beste te beschrijven als de leegte waarbinnen alle ervaringen zich voordoen. En zo voelt het ook – althans bij mij. En dan is bewustzijn overal hetzelfde, net zoals schone lucht of puur zeewater overal hetzelfde zijn. Het is niet van jou of van mij. Want als er bewustzijn is, is er geen ik meer – de grootste egoïsten zijn meestal de mensen met het minste bewustzijn. Dit schrijvend word ik weer eens op mijn wenken bediend, met een tekst van Osho die opeens binnenkomt. Bij hem gaat het om ‘to be aware of your own being, aware of your own awareness. In that moment when you are aware of your own awareness, everything stops, time stops. Suddenly you are beyond time and beyond space, and a door opens which makes you part of the whole.’
Ja, bewustzijn lijkt zich zelfs buiten tijd en ruimte te bevinden, want die zijn ook weer ervaringen erin. Zonder bewustzijn geen ervaringen. Bewustzijn is het enige waarvan we zeker weten dat het bestaat. De rest is speculatie. Je kan dus ook zeggen dat alles bewustzijn is. Zonder grenzen, overal, niet aan personen of wat dan ook gebonden. Die levende Leegte is onze oermoeder.
Gepost in Spiritualiteit Geen reacties »
16 november 2020
Nou, dat was even zweten, die Amerikaanse verkiezingen! Het is gelukkig goed afgelopen. Althans tot nu, want wie weet wat die Trump nog allemaal gaat doen, en moet die drammende verongelijkte peuter aan handen en voeten uit het Witte Huis worden gesleurd. In elk geval veel opluchting in de rest van de wereld. Maar Biden zit er maar mee, met een tot op het bot diep verdeeld land. Tweedracht stormt harder dan ooit over het continent. Biden wil de Trump-stemmers de hand reiken, hen laten weten dat hij er ook voor hen is. Een mooi gebaar, maar zal het resultaat hebben? Het klinkt misschien ouderwets, maar je kunt beter in gesprek blijven dan gaan vechten, want agressie wekt agressie op.
Nog nooit heb ik in zo’n verdeelde wereld geleefd. Nog nooit heb ik meegemaakt dat het egoïsme zo’n hoogtij vierde. Want wat is het anders dan ik-zucht om overal maar een mening over te willen spuien, je eigen eigenwijze gangetje te blijven gaan, pretenderen overal verstand van te hebben en de feiten te negeren door ze af te doen als nepnieuws? Heel makkelijk allemaal. Net als die clubjes van complotdenkers die je nooit ongelijk kan geven omdat wat ze beweren niet te ontkrachten is. De deep state is per definitie onzichtbaar, dus iedereen gelooft maar wat hij wil. Maar het valt me wel tegen hoeveel mensen in al dat soort dingen geloven, zelfs onder mijn vrienden op Facebook.
We zitten nu met de brokken van vele decennia waarin het neoliberalisme werd verafgood, visies taboe waren en de markt maar moest uitmaken wat goedheid, waarheid en schoonheid was. Tientallen jaren waarin je zelf geen verantwoordelijkheid voor anderen en de wereld hoefde te nemen, verantwoordelijkheid die je onder het motto ‘eigen verantwoordelijkheid’ makkelijk van je af kon schuiven. Ofwel: zoek het zelf maar uit. Ieder voor zich. Zo is het schisma in de wereld eigenlijk hetzelfde als dat tussen links en rechts, tussen arm en rijk, tussen sociaal en asociaal. Maar goed, het kan natuurlijk je geloof zijn dat zelfbevrediging het beste voor de wereld is, en ik ken best een paar aardige rechtse mensen.
Al met al is mijn kennis van de Amerikaanse staten weer wat bijgespijkerd en omdat de meeste mensen op Biden hebben gestemd, is het nog steeds te verdedigen dat de meeste mensen deugen. Maar ik hou wel een beetje mijn hart vast de komende maanden. Want die Trump is zo gestoord dat hij gevaarlijke dingen kan gaan doen. Vreemd dat niemand hem wegens psychiatrische ziektes kan aanpakken. Afgezien daarvan is die man zo dik, vies en walgelijk dat ik niet meer snap waarom ik op mannen val. Smerig trouwens dat ik het überhaupt over hem heb. Criminelen krijgen überhaupt al teveel aandacht in de media. Misschien is de beste manier om misdaad te bestrijden wel om daar eens mee op te houden, ze dood te zwijgen. Het blijft oppassen geblazen met deze narcist. Een Trump in het nauw doet rare sprongen.
Gepost in Maatschappij en politiek Geen reacties »
7 november 2020
Vandaag las ik een nieuw werkwoord in de krant. Iets dat veel gedaan is de laatste dagen. Drukken op de F5-toets ofwel het scherm verversen, ofwel F5’en. Heb ik ook veel gedaan. Niet letterlijk, want op mijn telefoontje gaat dat niet. Daar zijn nu extra swipesporen om het nieuws te vernieuwen. Maar het scherm is kennelijk niet al te versleten want doet het nog. Je krijgt wel de neiging om extra hard op die F5-toets te gaan rammen of steviger op het scherm van je mobieltje te gaan vegen. Is er nóg geen nieuws? Potverdorie, er hóórt na tien minuten nieuw nieuws te zijn! Ze blijven maar tellen in Pennsylvania en Georgia, en over Arizona doen ze ook vaag. Die blijven maar lichtblauw op de uiterst praktische kaartjes die nos.nl op haar site geeft.
Het voordeel van dit alles is dat we de staten van de Niet-verenigde Staten beter leren kennen. Waar ze liggen, bedoel ik, en op die site kan je zelfs op de provincies klikken. Hoe zouden ze in Wasco County in Oregon, waar ooit Rajneeshpuram gelegen was, hebben gestemd? Trump 50,42%, maar dat had ik wel verwacht met al die rednecks daar. Toch geeft die staat als geheel meer om Biden: 57% is blauw. En hoe staat de staat Washington ervoor? Biden 58,88%, en de Jefferson County waar mijn Second Life vriendje Yahkey woont zelfs 70,31%. Op naar Maryland. Daar woonde Ellbee, een andere Second Life-vriend, en daar heeft nu 63,15% op Biden gestemd wat in zijn woonplaats in Prince Georges County zelfs is opgelopen tot 89,45%. Jammer dat hij dit niet meer heeft mogen meemaken, want hij is onlangs overleden en na de vorige verkiezingen vertelde hij eigenlijk weg te willen uit Amerika.
Afijn. Ik vermaak me deze dagen wel en reis virtueel wat af. Maar al dagen is op de site van de nos na veel F5’en de stand nog steeds 264-214. Schiet nou eens op, jongens! Zet een paar cohorten extra tellers in! Doe iets, Tom Poes! Het is voor ons Europeanen natuurlijk een heel gedoe met die tijdzones daar in Amerika, waar het zes tot negen uur vroeger is dan bij ons. Terwijl ik dit schrijf zijn ze in het oosten net uit bed, maar in het westen liggen ze nog te ronken. Daartussenin, waar central en mountain time gelden, zijn veel fans van Trump, terwijl Biden beter floreert bij eastern en pacific time. Er zijn wat uitzonderingen, maar grof bekeken gaan eastern en pacific time samen met stedelijke gebieden, en central en mountain time met het platteland, en dat hangt weer samen met progressief en conservatief. Ik weet trouwens niet zeker of je Biden progressief mag noemen, maar alles is beter dan Trump.
Nevada kleurt nog steeds lichtblauw met Biden een voorsprong van 1,79% van de stemmen. Ik weet niet veel meer van Nevada dan dat het één grote woestijn is, dat je er uitbundig kan gokken en ze jaarlijks gedurende een maand het festival Burning Man vieren. Van Alaska weet ik niet veel meer dan dat het er koud moet zijn. Je schijnt er nog te kunnen skiën, dus behalve van olie zullen ze in de toekomst veel van toerisme kunnen profiteren. En Trump heeft daar ruim gewonnen. Misschien een leuke plek voor hem om straks te gaan wonen. Hij kookt over van woede, dus daar kan hij lekker gaan afkoelen. Dus als ook daar veel sneeuw en ijs gaan smelten, weten we waardoor dat komt! En nu is het de hoogste tijd om weer eens op F5 te gaan drukken, want dat heb ik al een kwartier niet meer gedaan!
Gepost in Maatschappij en politiek Geen reacties »
