10 januari 2023
Virtual reality is een echte werkelijkheid, aldus David Chalmers. Die noemt dat in zijn vorig jaar verschenen boek Reality+ ‘virtual realism’. Zo leer ik mezelf weer wat beter kennen, want bijna tien jaar geleden noemde ik mijzelf in De Correspondent ‘virtueel realist’, en dat staat daar nog steeds onder mijn naam vermeld. En reken maar dat Chalmers allemaal argumenten voor de echtheid van het virtuele aandraagt, want hij is een doorwrocht filosoof. Een rode draad door zijn boek is de simulatiehypothese van onder andere Nick Bostrom, volgens welke ook wij zélf sims zijn, ofwel in een computersimulatie leven: al onze input (wat wij waarnemen, denken en voelen) en output (wat we doen) komt uit een computer. Denk aan Neo uit de film The Matrix, die aan zijn werkelijkheid begon te twijfelen toen hij een déjà vu kreeg en het idee kreeg dat er iets niet klopte in zijn wereld. Maar hoe waarschijnlijk het ook is dat we zelf computersimulaties zijn, het is noch te verifiëren noch te falsifiëren zodat de wetenschap er niets mee kan.
Klassiek is het gedachte-experiment waarin onze hersenen op een computer zijn aangesloten waarin ons hele leven is geprogrammeerd. Ook als we niet meer zijn dan Hilary Putnams brain in a vat, leven we in een virtuele wereld terwijl we niet weten dat we in werkelijkheid niet meer zijn dan hersenen die in een vloeistof liggen. Zijn in dit geval nog hersenen nodig om een virtuele werkelijkheid te creëren? Volgens Chalmers zijn in de toekomst zelfs die niet meer nodig want wat is het verschil tussen nullen en enen in een computer en wat zich op microniveau in de hersenen afspeelt? Dan kan ik zelf een sim, een computersimulatie zijn. Velen vinden dat geen leuk idee, maar maakt het eigenlijk wat uit of ik virtueel ben of niet? Ja, zullen velen zeggen, want dan is me mijn vrijheid ontnomen en ben ik in een strenge calvinistische wereld beland waar niet God maar een computer alles bepaalt zodat ik niets meer in te brengen heb. Nee, zeg ik zelf, want mijn leven wordt er niet in het minste door veranderd, dus eigenlijk zal het me een worst wezen of ik virtueel ben of niet.
Chalmers noemt zichzelf een bewustzijnsfilosoof en ik ben benieuwd wat hij daarover nog gaat vertellen want ik heb zijn boek nog lang niet uit. Zoals het er nu naar uitziet kunnen sims ook bewustzijn hebben en ik ben benieuwd of mijn avatar in Second Life – waarover hij het ook nog gaat hebben – ook bewustzijn heeft. Dat lijkt me sterk. Maar waarom zou bewustzijn alleen maar voorbehouden zijn aan biologische hersenen? En als ik zelf een sim ben, blijkt bewustzijn makkelijk te genereren te zijn. Ik heb altijd het idee dat de mate van bewustzijn samenhangt met de complexiteit van een wezen of ding. Osho zegt ergens dat zelfs een rots bewustzijn heeft, hoewel dat volgens mij dan wel op een laag pitje staat. En als je net als ik gelooft dat alles één is, heeft alles in min of meerdere mate bewustzijn, en blijft er ook weinig over van de wederzijdse onafhankelijkheid van objecten en subjecten, iets waarop wetenschap is gebouwd maar wat de kwantumfysica lijkt te ondermijnen.
Is this the real life? Is this just fantasy? Met deze eerste woorden van Bohemian Rhapsody van Queen begint Reality+. Er komen in het boek niet alleen films voorbij als The Matrix en The Truman Show, maar ook veel spirituele leraren en filosofen zoals Zhuang Zi die droomde dat hij een vlinder was, het oosterse idee dat alles maya ofwel illusie is, filosofen als Plato en Descartes. Daarmee is Reality+ een degelijk dik geïllustreerd werk waarmee ik de winter wel doorkom. Als virtueel realist geniet ik ervan.
Gepost in Computer en internet 
8 reacties »
31 december 2022
Veertien graden. Ik kan zowat zonder jas buiten zitten op mijn trouwe stoeltje. Een paar regendruppels kussen af en toe de neuzen van mijn schoenen. Het waait hard, maar hier in de luwte is het windstil. In de verte geraas van auto’s op de snelweg. De regen ruist zacht en verder wordt de rust alleen verstoord door wat geknetter van rotjes, vuurwerk en het luide gepiep van koolmezen in de kale takken. Een raar Oudjaar. Bovendien zeven dagen te laat want een nieuw jaar zou met de zonnewende moeten beginnen. De stromende regen weerhoudt me ervan om nog appelbeignets bij de bakker te gaan halen, maar wat soberheid kan geen kwaad.
In Kiev is het nu vijf graden. Het weer laat Oekraïne niet in de steek. Poetin zal er wel van balen dat dit volk nu niet wordt ingevroren. Dit was het jaar van de oorlog waarin we in het verslapte Westen nog wat hebben kunnen leren van een volk dat zich desnoods tot de laatste man of vrouw verdedigt. Patriottisme kan heel mooi zijn. Vriend en ik hebben de afgelopen maanden avonturen van Jelle Brandt Corstius bekeken die in en rond Rusland reisde. Mijn achting voor dat volk is er niet op vooruit gegaan, bang en dociel als veel te vaak is. Onlangs chatte ik in Second Life met een Rus, in het Russisch dank zij de uitstekende vertaler DeepL. Over de oorlog liet hij zich niet uit, maar ik kan me moeilijk voorstellen dat hij als gay een vriend van Poetin is. Hij zou een infiltrant kunnen zijn, maar dat soort mensen hebben wel belangrijker werkgebieden dan Second Life, waartoe Russen kennelijk nog wél toegang hebben.
Terwijl ik dit schrijf staat PostNL met een pakje voor de deur. Gisteren besteld en het moest zo nodig vandaag al bezorgd worden. Bovendien heb ik het boek Pink Floyd, de som der delen van Wouter Bessels nog net niet uit, en kan ik pas over een paar dagen beginnen met Reality+ van David Chalmers, niet de eerste de beste als je het over de metaverse wilt hebben. Zo kan ik mijn kennis weer wat bijspijkeren. Diep van binnen geloof ik dat eigenlijk alles virtual reality is, en dat het verschil tussen dat en wat we realiteit noemen eigenlijk niet bestaat. Met uitzondering van ons bewustzijn, dat ik eigenlijk de enige echte realiteit zou willen noemen, dat alle werelden verbindt. Chalmers wordt een ‘bewustzijnsfilosoof’ genoemd, dus ik ben benieuwd. Ik vermaak me trouwens nog steeds uitstekend in Second Life. Hoe ‘second’ is dat eigenlijk als ik daarin gewoon als een puber verliefd kan zijn?
Het afgelopen jaar was voor mij dat van afscheid van de gemeenteraad. Na zestien jaar voelt het alsof ik nu wel mijn steentje heb bijgedragen. Tijdens mijn speech heb ik wel eerlijk gezegd dat de afgelopen jaren mijn vertrouwen in hogere bestuurslagen is afgenomen. Ik kreeg geen por van de burgemeester die naast me zat. Mensen herinneren zich mij niet alleen als iemand die heibel kon maken als er weer eens bomen gekapt moesten worden, maar ook als iemand die graag rondetafelgesprekken voorzat. Later las ik in een artikel dat het voorzitten van vergaderingen iets is waar introverten goed in zijn. Politiek is een heel extravert gebeuren en daar kon ik in de loop der jaren steeds slechter tegen. Het was voor mij het juiste moment om ermee te stoppen. Ik heb er geen spijt van en denk met mijn geliefde mysterieuze ogen, die altijd een binnenpretje lijken te hebben, toch iets aan de sfeer te hebben bijgedragen. Nu moeten ze het zonder mij doen, jammer.
Een ellendig jaar, 2022. Zeker voor jongeren. De samenleving lijkt op instorten te staan. Eindelijk worden we een beetje wakker uit de neoliberale droom, nu we met de puinhopen van twaalf jaar Rutte zitten. Misschien moet alles nog veel erger worden, want wakker worden gaat heel langzaam. Terwijl ik dit schrijf weergalmt een daverende dreun, maar nog zonder glasgerinkel. Schijnt leuk te zijn, maar niet voor de dieren. Maar dit is niets als je het vergelijkt met Oekraïne waar ze dóórgaan met vechten. En terecht. Af en toe wordt er wel eens een volk wakker. Nu wij nog, beter laat dan nooit. Opdat we in 2023 een beetje wakkerder worden.
Gepost in Uit mijn leven Geen reacties »
27 december 2022
De eerste driehonderd posts op mijn Facebook vandaag.
Vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – reels en korte video’s – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend –vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord –vriend – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – vriend –vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend –vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – vriend – vriend – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – gesponsord – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou – voorgesteld voor jou.
Samengevat: vrienden 46%, gesponsord 29%, voorgesteld voor jou: 25%. Alleen die vrienden interesseren me, maar berichten van hen zijn minder dan de helft van wat me voorgeschoteld wordt. Anders verdient Mark Zuckerberg niet genoeg aan me.
Gepost in Computer en internet, Maatschappij en politiek Geen reacties »
24 december 2022
De afgelopen dagen piepten er veel vogels rond ons huis. Ik betrapte boomkruipers, eksters, goudvinken, houtduiven, kauwen, koolmezen, pimpelmezen, roodborsten en spreeuwen. Niet dat ik ze allemaal gezien heb, maar omdat ik ze gehoord heb. Of beter, de app BirdNET heeft hen beluisterd. Je drukt op de microfoon, waarna een audiogram over het scherm gaat lopen. Daarin markeer je een stukje geluid, en nadat je op de knop ‘analyseer’ hebt gedrukt vertelt de app welke vogel je hebt gehoord. Ook wordt erbij vermeld of de conclusie van hun servers, die jouw geluidsbestanden van een paar seconden verwerken, ‘vrijwel zeker’, ‘waarschijnlijk’, ‘onzeker’ of ‘hoogst onzeker’ correct is. Of reageert met ‘Sorry, we konden niet met voldoende zekerheid een vogelsoort onderscheiden.’ Als de app een vogel heeft gedetecteerd ga je met één klik naar de Wikipediapagina over de vogel die je hoorde. Toen ik even moest niezen, gaf de app trouwens keurig aan dit geluid ‘waarschijnlijk’ van een mens was. Ik ben een rare vogel, maar dat wist ik al.
Sommige mensen houden van vogeltjes in kooitjes. Ik vind dat zielig. Aart had een papegaai, maar die mocht tenminste nog af en toe door zijn woning fladderen. Dan zat hij soms op mijn schouder naar Zeg ’ns Aaa of Sonja Barend mee te kijken. Maar vogels horen vogelvrij te zijn, in de open lucht te vliegen en niet binnen de muren van een flat. Sommige mensen eten vogels op, vooral met de Kerst en op Thanksgiving Day. Vlees eten is überhaupt een ramp voor de natuur en het klimaat. Daar moet je de dieren buiten laten. Als je dan zo nodig moet, kies dan voor eerlijk vlees en eet dan mensen op, daar hebben we er toch al veel te veel van. Sommige mensen vinden vogels leuk om mee te spelen, zoals bij hanengevechten. Daar durf ik niet naar te kijken. Misschien zou het voor vogels beter zijn als er helemaal geen mensen waren. Dan verzopen ze niet in olievelden op zee, kregen ze geen dodelijke klappen van windmolenwieken en hadden ze zich niet tegen ons slaapkamerraam kapot gevlogen. Papageno als vogelvanger in Mozarts Zauberflöte – ik heb die man nooit gemogen. Beter tien vogels in de lucht dan één in de hand.
Ver kunnen vliegen betekent voor veel vogels hun overleving. Lekker steeds de warme stukjes op onze aarde opzoeken als het te koud wordt. De trekvogels dus, bij welk woord ik me soms iets heel anders voorstel, maar in het Beestenkwartet van Peter Vos is hij niet te vinden. Of we ze nou opeten of niet, de meeste mensen houden van vogels, een enkele uitzondering daargelaten zoals in Hitchcocks film The Birds. Het is niet voor niets dat we graag aan het eind van de dag in ons nest duiken. Hoewel we ons soms ook goed in de nesten kunnen werken, wat niet zo vogelvriendelijk lijkt. Waarom sommige mensen een hekel hebben aan stofnesten is me echter onduidelijk gebleken. Alsof stofvogeltjes geen aangenaam gezelschap zijn! Is fluiten, fladderen en vliegen van vogels eigenlijk niet iets waar we jaloers op zijn? Wie heeft nooit gedroomd dat hij kon vliegen, de wereld onder zich te laten alsof er geen zwaartekracht meer bestond? In mijn dromen droom ik zelfs dat dat geen droom is! En wat is er soms heerlijker dan vrij als een vogel te zweven? Daar weet ik alles van. Ik ben maar een geluksvogel!
Inmiddels heb ik met de BirdNET app nog drie vogels betrapt. Een holenduif, een Turkse tortel en een waterral. Nooit van hen gehoord. Wel dus. Die app is gratis en zonder reclame, maar het zou me niet verwonderen als deze gebruikt wordt voor inventarisatie van de plekken waar diverse vogels huizen, eh … nesten. En heeft dit iets met de komende Kerst te maken? Heel zeker, omdat we allen dromen van vrijheid, van uitstijgen naar het licht, boven aardse beslommeringen. Dat is soms nodig om daar niet in verstrikt te raken. Pas dan kunnen we ons uit de nesten werken.
Gepost in Computer en internet, Milieu Geen reacties »
20 december 2022
Van jongs af aan heb ik het maken van excuses altijd iets heel raars gevonden. Je moest iets voelen wat je helemaal niet voelde. Spijt betuigen. Berouw hebben. Je verontschuldigen. Dat laatste woord zegt al genoeg. Je gaat jezelf ontschuldigen, en dat mislukt dan ook nog. Je gaat nederig rechtop staan, met je handen voor je kruis. Alsof je doden aan het herdenken bent. Of voor de dominee of pastoor iets opbiecht waarvan je totaal niet weet welke zonde je nou weer bedreven hebt. Het zijn woorden die je uitspreekt, en als het meevalt worden je excuses geaccepteerd zodat je na zo’n aflaat weer verder kunt gaan met je ondeugendheden. In de schamele gevallen dat excuses echt doorvoeld en doorleefd zijn, worden daar ook de consequenties uit getrokken, maar meestal blijft het bij vormelijke gebaren.
Ik ben niet zo’n excusionist. Want in de praktijk getuigen excuses vaak van een overdosis hypocrisie. Zeker in politieke kringen. Daarom snap ik niet dat er excuses van onze minister-president worden gevraagd, want bij Rutte weet je nooit zeker of hij het meent. Als dat wel zo is, dan zal dat nog moeten blijken met daden die hij bij zijn woorden voegt, maar dat wordt nog even tot achter de komma verschoven. Als hij het echt meent gaat hij zich uit de naad werken om de helft van de Amsterdamse grachtengordel terug te geven omdat die op slavernij is gebouwd. Dan kunnen mensen uit Suriname, Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba en de Sinten Eustatius en Maarten daar hun intrek nemen, zodat daar eindelijk weer eens normale mensen wonen en het toch nog gezellig wordt. Het blijft afwachten tot wat er achter de komma gaat verschijnen.
Door al dat gesteggel over het wie, wat en wanneer van de excuses aan de nazaten van slaafgemaakten was de sfeer wel een beetje verpest. Excuses ook van de koning? Die houdt zich nog even gedeisd. In hoeverre spreekt de minister-president namens het volk? Want ik hoor ook dat velen het onzinnig vinden om zo ver in de geschiedenis terug te gaan. Dan kunnen wij ook wel excuses aan Noorwegen vragen omdat ze ons ooit met Vikingen hebben bestookt. En wat gaan we verder achter de komma doen? Gaan we de vlaggen van Suriname en het Caraïbisch gebied uithangen? Komen er herstelbetalingen? Gaan we die landen en bijzondere gemeenten helpen met hun economie? En als ze die excuses liever op 1 juli volgend jaar hadden gehad, de dag waarop de slavernij 150 jaar geleden écht was afgeschaft, waarom doen wij daar dan zo moeilijk over?
Ik vind het idee van excuses niet zo onzinnig, want trauma’s zijn niet na een of twee generaties uit het bloed verdwenen. Daar hebben wij slavenhandelaren minder last van. Slavernij afschaffen, klusje geklaard en verder maar weer. Maar hebben wij diep in onze ziel de slavernij afgeschaft? Welnee. Vraag het de werknemers van Elon Musk en Amazon maar, de pakketbezorgers, huisartsen en zorgverleners, treinconducteurs en noem maar op. Dat is ook een vorm van slavernij die alle creativiteit doodslaat in doodgemanagede bedrijven waar eigenlijk niemand meer wil werken. Oké, er wordt niet meer gemarteld, en het leed van deze werknemers of zzp’ers is niet te vergelijken met dat van de slaafgemaakten. Maar iets van slavenhandel zit wel in ons bloed, dat past ook mooi bij het neoliberale gedachtengoed.
Tot nog toe zijn de meesten blij. En nu maar wachten wat er achter de komma gaat gebeuren. Soms is het realistisch om cynisch te zijn, maar ik hoop toch dat er nu ook eens iets daadwerkelijks gaat gebeuren. En ook hoop verandert de realiteit.
Gepost in Maatschappij en politiek Geen reacties »
11 december 2022
De afgelopen weken heb ik me verdiept in het boek Wat is bewustzijn nou eigenlijk? van Jacob Jolij, psycholoog, onderzoeker en afdelingshoofd van het DataLab Sociale Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Ik kwam bij hem terecht omdat ik gelezen had dat bewustzijn volgens hem wel eens een aparte dimensie van het universum zou kunnen zijn. Maar voorafgaand aan deze boeiende hypothese leidt hij je eerst door de wereld van kwantummechanica, relativiteitstheorie en zelfs de parapsychologie. Hij vindt het niet aannemelijk dat bewustzijn gewoon een hersenproces is, maar wat is het dan wel?
Je zou verwachten dat het juist de psychologie is die zich met die vraag bezig houdt, maar als je dat verwacht kom je van een koude kermis thuis. Wat dat betreft was Jolij al snel gefrustreerd toen hij psychologie ging studeren. Net als ik trouwens, want psychologie houdt zich al zo’n honderd jaar niet meer bezig met de geest omdat die niet te meten is. Je kan alleen bestuderen wat je erin stopt en wat eruit komt, maar over wat daartussen gebeurt kan je niks zeggen. Zo ontstond met dat behaviorisme een zielkunde zonder ziel. En volgens dit materialistisch denken blijft er voor het verklaren van bewustzijn niets anders over dan de hersenen, dan dat het een emergentie is van wat zich daar allemaal in afspeelt, een soort bijproduct dat Jolij ‘het geheel is meer dan de som der delen’ noemt, maar waarbij je filosofisch wel wat vragen kunt stellen. Hoe dan ook is het zinvol om wat dieper in de hersenen te duiken, en als we daarop inzoomen belanden we ook daar in de wereld van de kwantummechanica. Die wereld waarin dingen in superpositie zijn ofwel tegelijk zowel wel als niet bestaan. ‘Gezocht: kat van Schrödinger’ zag ik laatst op een digitaal affiche, ‘Dood en levend’.
Wat kwantummechanica met bewustzijn te maken heeft? Volgens Jolij heel veel omdat in de microwereld bij meting een ‘ineenstorting van de golffunctie’ plaatsvindt. Alsof ik aan het strand loop. Deeltjes zijn ineengestorte golven en blijken pas te bestaan als ze gemeten worden, zeg maar bewust worden waargenomen. Wat doet denken aan de beroemde vraag of een in een bos omvallende boom ook geluid maakt als er niemand luistert. Second Life betrap ik daar wel eens op: als ik mijn camera te snel beweeg is de wereld om me heen zich soms nog aan het opbouwen. Dat de wereld alleen maar bestaat als we haar waarnemen klinkt als pure onzin in onze oren, maar het feit blijft dat in de kwantumwereld het subject wel degelijk invloed op het object heeft. Niet alleen het denken in termen van subject en object staat op zijn kop, maar ook dat in termen van zekerheden omdat berekeningen nu nog alleen maar over kansen gaan.
Wat bewustzijn met de relativiteitstheorie heeft te maken? Ik lees over de algemene relativiteitstheorie waarin de tijd sneller gaat lopen als de zwaartekracht afneemt, waardoor de klokken in gps-satellieten op zo’n twintigduizend kilometer hoogte een beetje voor gaan lopen zodat daarvoor moet worden gecorrigeerd. Ofwel zonder Einstein zouden we vandaag de dag de weg kwijt zijn geweest. En ik lees over de speciale relativiteitstheorie met zijn futuristische astronauten waarvan de familie generaties hebben gewacht tot man, vader of grootvader eindelijk weer eens thuiskomt. Ik lees over dat niets sneller dan het licht kan gaan, hoewel verstrengelde kwantumdeeltjes zich daar niets van aan lijken te trekken. Ik vroeg me vroeger wel eens af hoe je zeker weet dat in de ene kubieke meter evenveel ruimte zit als in de andere, en terecht. Ruimte blijkt zich te kunnen krommen en de wetenschappers zijn het er steeds meer over eens dat er meer dan de vier dimensies bestaan. Ze zijn nu bij elf, geloof ik. En Jolij voegt daar graag nog een mogelijke dimensie aan toe: het Q continuüm.
Dat Q continuüm is de dimensie van het bewustzijn. Daarin hebben alle ervaringen in eigen plekje en liggen die keurig geordend bij elkaar. Onze hersenen bouwen een ‘zelfmodel’ waardoor je weet welke ervaringen bij jou horen. Een ik dat enerzijds stuk kan gaan door bijvoorbeeld psychiatrische stoornissen zodat je niet meer weet wie je bent. Een ik dat anderzijds dat vermaledijde ik is dat je in veel spirituele stromingen moet leren los te laten. Het mooie van dit Q continuüm is niet alleen dat mensen ondanks afstand dezelfde ervaringen in hun bewustzijn kunnen delen – ze zitten dan gelijkgestemd in die dimensie op dezelfde coördinaten. Terwijl het ook parapsychologische verschijnselen zoals telepathie of zelfs spoken kan verklaren. Ook als ze moeilijk te onderzoeken zijn omdat dit alles zich afspeelt in de kwantumwereld met zijn berekening van kansen op een ‘verkeerde’ aansluiting op een plekje in de ‘oceaan van bewustzijn’ zoals Jolij het hoofdstuk hierover noemt. Zo is ‘kwantum’ een manier van denken in termen van waarschijnlijkheden waardoor het onmogelijke soms mogelijk wordt. Het mooie van deze gedachtengang is dat je een natuurkundig verklaarbaar contact kunt hebben met anderen die zich heel ver – wellicht ook in tijd – van je bevinden, namelijk in die dimensie van bewustzijn. Een model dat heel goed te rijmen is met wat spirituele bronnen al millennialang beweren.
We leven in een oceaan van bewustzijn, voorbij ruimte en tijd.
Gepost in Psychologie, Spiritualiteit, Wetenschap Geen reacties »
30 november 2022
Wetenschap begint bij verwondering. Je ziet een spin in een web en je vraagt je af hoe zo’n insectje een ragfijn net weet te bouwen. Hoe hij die acht pootjes bestuurt, hoe hij op het juiste plekje geduldig wacht totdat er een prooi te verschansen is. Zelf zitten we ook wonderbaarlijk in elkaar. Hoe is het mogelijk dat onze ziel de vingers op het toetsenbord doen bewegen? Dat lijkt wel telekinese!
Mijn eerste verwondering waren de sterren. Virtuele sterren dan, want ik zag ze als elfjarig jongetje in een planetarium. Al snel dook ik in sterrenboeken, -gidsen en -kaarten, en bouwde ik zelfs een primitief planetarium in mijn kamertje. Veel later genoot ik van Cosmos van Carl Sagan, een van de weinige series over het heelal die echt bezield zijn. Op de muziek van Pink Floyd reisde ik in mijn fantasie door kleurige sterrenstelsels. Tijdens mijn studie verdiepte ik me wat in astrologie, maar dat was een heel gedoe met efemeriden, huizentabellen en eindeloos rekenen. Na mijn studie psychologie herontdekte ik dank zij de computer de astrologie, en daarin bleek alles samen te komen: het reizen door de innerlijke wereld met mijn liefde voor sterren en planeten. Zo boven, zo beneden.
Nuchtere wetenschappers vinden het maar onzin allemaal. Wat kunnen sterren die lichtjaren van ons verwijderd zijn voor invloed hebben op ons persoonlijke leven? Er zijn inderdaad nog wel wat astrologen die geloven in een oorzakelijk verband, maar de meesten houden het liever op een samenhang die heel mooi synchroniciteit wordt genoemd. Als twee klokken dezelfde tijd aanwijzen, zegt dat nog niet dat de ene klok de andere aanstuurt. Over een kosmische klok die boven en beneden synchroniseert tasten we nog in het duister, maar het mag duidelijk zijn dat er bij dit alles weinig ruimte voor een eigen vrije wil overblijft. Dat is ook vaak een argument dat tegen astrologie wordt gebruikt. Raar eigenlijk, want de hele wereld van wetenschap doet niets anders dan het opsporen van natuurwetten. Voor mij hoeft die vrije wil ook niet zo, want de mooiste dingen gebeuren juist als je daar geen last van hebt.
Een andere kritiek die veel astrologen te verduren krijgen is dat de sterrenbeelden sinds de oorsprong van de westerse astrologie alweer een teken zijn teruggeschoven, zodat ik als Waterman eigenlijk een Steenbok zou zijn. Maar het kan best zo zijn dat het er niet zozeer om gaat welke sterrenbeelden er aan de hemel staan, maar om welke gebieden van de hemel bepaalde energieën of archetypen vertegenwoordigen. Voor astrologen begint de lente met de Zon in de Ram die voor zaken staat als initiatief, nieuw avontuur, manlijkheid en extraversie, ook als de Zon in werkelijkheid in het teken Vissen te zien is. Of in de Surfer, want met een beetje goede wil en fantasie kan je van alles in de sterren zien. Van die sterrenbeelden zou trouwens niet veel meer overblijven als je ze vanuit een andere hoek zou bekijken, want ze staan echt niet zo netjes naast elkaar als het vanuit ons perspectief lijkt.
Tegelijk zijn die tekens van de dierenriem niet voor niets uitgevonden. Er zit een systeem in, dat gedragen wordt door de elementen vuur, aarde, lucht en water, in combinatie van met het trio van opgaan, blinken en verzinken, wat tot twaalf combinaties leidt. En al onze drijfveren, die door de planeten worden vertegenwoordigd, worden gekleurd door die tekens en spelen zich af in sectoren van de horoscoop die in de astrologie huizen worden genoemd en bepaalde levensgebieden vertegenwoordigen. Voor mij zit dit systeem zo mooi in elkaar dat geen ander diagnostisch systeem, geen andere weg om jezelf te leren kennen daar tegenop kan. Ik durf zelfs te beweren dat een horoscoop een betere diagnostiek kan leveren dan wat ik tijdens mijn studie leerde, en waarin ik overigens best goed was.
De toekomst voorspellen vind ik minder belangrijk, want die komt toch wel. Dat is een leuke kermis die je aan de astrologische draaimolen kunt hangen, maar heeft niets van doen met de werkelijke bedoeling van astrologie: zelfkennis. Alleen als we onszelf kunnen, durven en mogen zijn, komt er iets van geluk in het verschiet, en is een noodzakelijke stap op het spirituele pad, hoewel die er nog niet het eindpunt van is. Want er komt ook een fase waarin het je helemaal niet meer interesseert wie je eigenlijk bent omdat je ontdekt dat je eigenlijk helemaal niet als zelfstandig individu bestaat. Omdat alleen het relativeren en opgeven van het ego rust, ontspanning, vrede en bevrijding kan geven, en omdat astrologie het beste hulpmiddel daarvoor is, zou iedereen op school astrologie moeten leren. Met de eigen horoscoop als spiegel, want pas als je jezelf kent kun je anderen kennen en je verbonden weten met de wereld, de kosmos en het leven.
‘Als we astrologie zien als een wetenschap die ons ego desintegreert, die ons “ik” oplost, dan is het religie,’ vertelde Osho in 1971. ‘Maar als we naar de alledaagse astroloog gaan voor de veiligheid van ons ego (…) Astrologie betekent dat jij niet bent, het universum is; jij bent niet, de kosmos is. Het betekent dat er overal enorme krachten aan het werk zijn, waarbij jij niets voorstelt. Je moet aandacht hebben voor dit soort astrologie, maar dat kan alleen als we onszelf zien als deel van dit enorme universum.’
Gepost in Astrologie Geen reacties »
26 november 2022
Voor het digitaliseren van 8mm-filmpjes ging ik graag naar Autofocus in Bussum. Het amateuristische speelfilmpje Sacrificed uit 1973 als laatste. Want ik huiverde voor het meekijken wat noodzakelijk is voor het omzetten van analoog naar digitaal, voor de blikken die de man me zou toewerpen als ik het mp4-bestand ging ophalen. Hij gaf toe dat het wel een merkwaardig filmpje was. Snel betalen en wegwezen om het thuis na zo’n veertig jaar weer eens te bekijken. Stiekem. Spannend! Hoe heb ik in godsnaam die twee kunnen overhalen om mij te offeren op een zolder ergens in Rotterdam Charlois? Daar lig ik in het halfduister vrijwel bloot met haar te vrijen. Lig ik later tussen kaarsjes gebonden op de vloer waarbij heet vet op mijn buik wordt gedruppeld. Word ik vervolgens door haar met een zweep bewerkt, waarna ik tenslotte bloederig aan mijn polsen hang te bungelen en ze langzaam mijn keel doorsnijdt. Tomatenketchup en zo. Halloween in april.
Al met al inderdaad iets anders dan een vakantiefilmpje. Maar nu nog de montage. Snijden en plakken. Ik had ook een wit masker gefilmd dat we op de dakrand van het huis hadden gelegd, waaroverheen ik een simpele titel en aftiteling had gefilmd. Ik fietste ook nog even naar het Amsterdamse Bos voor twee shotjes van een seconde van een gesloten en een geopend hek – mijn stervensproces – en van een groene weide – aankomst in het paradijs. En er moest natuurlijk muziek bij, zodat ik het liedje Sacrificed maakte over mijn verlangen om geofferd te worden. Het was nog geen geluidsfilm, dus dat moest ik er maar op de bandrecorder bij afspelen. Uiteindelijk gaf ik de première in mijn studentenkamer. Hoewel ik nog jaren lang niet echt openlijk over mijn duistere verlangens zou blijven, had ik er toen niet de minste moeite mee. In 1973 was gekte nog heel gewoon, daar deden weinigen moeilijk over. Ik genoot van mijn slachtofferrol en gooide alles gewoon op het filmdoek.
Het toppunt van amateurisme en klunzigheid, ook door alle krassen, stofjes en verkeerde belichting, maar de camera keek meestal wel aardig de goede kant op. Misschien dat Wim T. Schippers het wel zou waarderen. Het was ook prijzig voor mijn studentenportemonnee, zeker omdat het in kleur was. Alleen mijn ouders mochten het filmpje zeker niet zien. Dat ik homo was, was tot daar aan toe, maar dat hun zoontje dan ook nog eens geofferd wilde worden was waarschijnlijk een brug te ver. Terwijl er eigenlijk niets mooiers is dan geofferd worden. Maar leg dat je ouders maar eens uit. Jezus was daar heel goed in, en met hem vele heiligen, maar het is toch een beetje hoogmoedig om jezelf daarmee te vergelijken. Toch verheerlijken we slachtoffers, van Plato tot Oekraïense soldaten aan toe. En terecht, want zij geven hun lichaam aan iets wat veel belangrijker is dan dat ze zelf blijven leven.
Wellicht zijn deze fantasieën van mij een tikkeltje overmoedig, want ik betwijfel of ik dit in real life écht leuk zou vinden. Omdat het wel eens écht pijn zou kunnen doen. Misschien ben ik in een vorig leven eens geofferd of opgegeten. Wellicht leef ik pijnlijke herinneringen uit een vorige incarnatie maar zo speels mogelijk uit om het niet écht te hoeven voelen. Maar dat is allemaal gepsychologiseer en gespiritualiseer waar ik weinig mee kan. Maar ik had hoe dan ook het gevoel dat ik iets op het spoor was, alsof mijn lijf de ontvanger was van bepaalde archetypische taferelen. Ik voel dat tot vandaag de dag in mijn bloed zitten. Dat het verlangen naar seks, lichamelijke eenwording en dood diep met elkaar verbonden zijn. ‘Om op te vreten,’ zag ik laatst als commentaar bij een foto van een pasgeboren baby. En luister eens naar de kreten van klaarkomende mensen!
Het orgasme wordt niet voor niets wel de ‘kleine dood’ genoemd en zou een oefening in sterven kunnen zijn. In mijn roman Strandvliet is mijn beste vriend een enthousiaste beul, hoewel je hem passender een stervensbegeleider kunt noemen. Freud heeft het niet alleen over de levensdrift maar ook over de doodsdrift die ik zelf liever verdwijndrift noem. Osho heeft het sterven wel eens het grootste orgasme genoemd. Kortom, mensen hebben behoefte aan overgave, een ultieme ontspanning die zich bijvoorbeeld uit in seks, drugs en rock and roll. Maar dat is allemaal nog niet echte werk zolang je nog bang bent voor sterven en dood.
Gepost in Psychologie, Spiritualiteit, Uit mijn leven Geen reacties »
16 november 2022
Jayden woont in Tampa, Florida. Een stad die ik alleen maar kende van het liedje Tampa to Tulsa van de Jayhawks. Maar net als ik woont hij ook in Second Life, de metaverse avant la lettre. Sinds een maand of vier zijn we de beste vriendjes. Sterker nog, we zijn gewoon verliefd op elkaar. Ik wist niet dat mij dat nog eens opnieuw zou overkomen, maar wat doe je daartegen? Tijd dus om veel liedjes van The Beatles te beluisteren, vooral die van hun eerste albums. Je kent dat wel: ik kan niet zonder jou, ik wil altijd bij je zijn, jij bent de mooiste en de liefste. Zestig jaar terug in mijn geest, toen alles rozengeur en maneschijn zou worden. Ik kan net als toen weer heerlijk jaloers zijn en met een sigaretje gaan zitten mokken als ik even wat minder aandacht krijg. Tegelijk geloven wij beiden in de vrije liefde. En dat is maar goed ook, want ik ben niet de enige die Jayden leuk vindt, en Jayden is niet de enige die een oogje op mij heeft. We hebben onze eerste ruzie er inmiddels op zitten.
Robbie was mijn eerste vriendje, maar die komt wegens een tragische ziekte al vijf jaar niet meer in Second Life. Zijn vingers hebben niet meer de snelheid die voor het chatten en besturen van je avatar nodig zijn. We runden samen zo’n jaar of tien een van de meest geliefde disco voor gays, en sinds Robbie er niet meer was ben ik daar nog vijf jaar mee doorgegaan. Tot afgelopen zomer, want het werd tijd om daarmee te stoppen, een besluit dat ik niet zonder hem heb genomen, want we hebben nog steeds via e-mail contact met elkaar. Ik maakte voor de gasten een mooi digitaal herinneringsboek, en wij beiden vonden het leuk om daar ook een papieren versie van te laten maken. Grafisch Atelier Blaricum maakte daar een prachtig gebonden dik boek van. En waarschijnlijk het duurste boek dat Robbie en ik in huis hebben. Maar dat mag ook wel, want dierbare herinneringen zijn onbetaalbaar.
Jayden ken ik eigenlijk ook al langer. Want toen ik hem vijf jaar geleden voor het eerst ontmoette kregen we een fikse woordenwisseling waarna ik hem blokkeerde. Dat kan in Second Life, en dan zie of hoor je niets meer van die ander. Hij bestaat gewoon niet meer voor je. Nou ja, kennelijk niet helemaal want vier maanden geleden zag ik een vaag bekende naam ergens boven de struiken hangen. Even daarop klikken. O, iemand die ik geblokkeerd had! Toch eens kijken wie dat was. Blokkade opgeheven, en daar stond hij na jaren weer op mijn beeldscherm. Best een leuke aardige jongen die zich er al tijden over had verwonderd dat hij mij nooit zag en ik hem ook niet. Al snel herkenden we ons in elkaar als zwaar romantische vrije jongens die graag van stevige kinky spelletjes hielden – een combinatie die je niet overal tegenkomt. Soms kon hij heel indolent in een disco voor zich uit staan kijken, erover klagend dat niemand van hem hield en dat de wereld ruw en gemeen was, dat hij dood wilde.
Robbie had nooit depressieve buien, en het beste wat ik voor Jayden kon betekenen is gewoon bij hem te zijn en te blijven. Ik kom er steeds meer achter dat je daarmee mensen misschien wel de beste hulp biedt, niet met praten maar met zwijgen. Maar áls mijn nieuwe vriendje dan opleefde was de wereld te klein, dan bleek hij opeens een hele slimme jongen die in razend tempo van alles en nog wat deed en organiseerde, vol met initiatieven. Vroeger zou je zo iemand manisch-depressief noemen, tegenwoordig heet dat bipolair. Maar hoe herkenbaar als ik aan mijn eigen jonge jaren terugdenk! En ook dat hoort bij de romanticus. Hij organiseerde een huis voor ons waar we met vrienden vrolijke spelletjes konden doen, maar die plek werd al snel te klein dus wist hij een nieuw huis voor ons te vinden. En ik maar slepen met mijn spulletjes en katten. Tussendoor leer ik van hem nieuwe kneepjes van Second Life kennen, die ik verwaarloosd had omdat ik in mijn eigen bubbel van het runnen van de disco leefde.
Jayden noemt mij zijn verloofde. Want getrouwd zijn is net iets te beperkend voor de vrije liefde. Maar we vertrouwen elkaar wel, geven elkaar de rechten om met elkaars spulletjes te doen wat we willen, voor zover we die in ons huis hebben neergezet. We verwennen elkaar op elke mogelijke en onmogelijke manier. Het mooie van Second Life is dat je daar heel makkelijk soortgenoten kan vinden die net zo gek zijn als jij zelf. Heerlijk. Dank je wel, lieve Jayden, al was het alleen maar omdat je er bent.
Gepost in Second Life Geen reacties »
7 november 2022
Mijn moeder waarschuwde me voor Pim, op wie ik straalverliefd was. Ik trok veel met hem op, maar volgens haar zou hij alleen maar genieten van mijn adoratie, en mijn gevoelens nooit beantwoorden. Natuurlijk sloeg ik haar goedbedoelde raad in de wind. Toch had ze helemaal gelijk. Maar ook ongelijk, want het voelde alsof ze me mijn verliefdheid wilde afpakken. En mijn verliefdheid was belangrijker dan de onmogelijkheid ervan. Ik schreef liedjes over Pim. Hij trommelde graag op zijn bongo’s als ik met mijn gitaar ging zingen. Waaronder liedjes over hem. Het was een hopeloze liefde, maar toch was ik gelukkig met hem. ‘I am happy though I can’t get you,’ zong ik. ‘I am happy ’cos my love is true. Why shouldn’t I love to be happy with you?’ Het blije feit dat ik verliefd was, was al meer dan voldoende. ’l Amour pour l’amour.
Hoewel ik een goed stel hersens heb, ben ik in de liefde en vriendschap helemaal niet zo rationeel. Ze zeggen niet voor niets dat liefde blind is. Als ik van mensen hou doet het er minder toe of zij ook van mij houden. Ik voel me dan als een bloem die niet anders kan dan zijn geuren te verspreiden. Het ‘voor wat hoort wat’ vind ik verschrikkelijk. Als ik iemand een cadeautje wil geven heb ik geen zin om te wachten op een excuus zoals een verjaardag of Sinterklaas. Eigenlijk is het heel erg dat mensen dan wat terug willen doen, zich verplicht voelen. Omgekeerd kom ik zelf ook niet op het idee dat een balans tussen geven en nemen rechtgetrokken zou moeten worden. Ja, ik heb vaak niets teruggedaan toen anderen dat van mij verwachtten. Daarmee zou vriendschap tot berekening verworden, en verliest ze haar spontaniteit. Wordt ze onecht en hypocriet.
Ik ben trouwens niet alleen op mensen verliefd. Want ik hou ook van dieren, bomen en teddybeesten. Van onze trouwe Friese klok, van boeken en mijn gehoorapparaatjes. Graag geef ik ze allemaal en knuffel. Als ik mijn jas ophang geef ik hem een schouderklopje, net als mijn desktop na een dag gedane arbeid. Misschien ben ik wel de enige die wel eens zijn computermuis kust. Als ik de deur te hard dichtsla bied ik hem excuses aan. Alsof het een soort kunstwerken zijn, kan ik zelfs verliefd worden op netjes geschreven computerprogramma’s en wiskundige formules. Ik kan genieten van de kussen van een wervelende wind, me door woeste wolken laten omhelzen en een knipoog van de sterren beantwoorden Voor mij leeft alles. En mensen die een insect doodslaan zouden als straf zo’n beestje moeten repareren, dan ervaren ze meteen hoe ingewikkeld en ingenieus zo’n schepseltje in elkaar zit.
Diep in mijn hart ben ik nog steeds de puberale hippie die in een wereld leeft waarin iedereen lief en aardig voor elkaar is. Die niets wil weten van de zogenaamde harde realiteit. ‘Eerst zien dan geloven, wordt me vaak tegengeworpen. ‘Eerst geloven, dan zien,’ antwoord ik dan, overtuigd als ik ervan ben dat veel van de werkelijkheid uit geloof is geboren. Geloof, niet in de betekenis van het trouw volgen van heiligen en boeken, maar van het volgen van wat je ziel je influistert. Mijn ziel kan van alles houden, en dan stroom ik over. Nee, niet elke dag vierentwintig uur, maar regelmatig laat ik me er verstild door overspoelen. Dan ben ik de liefde. Dan is alles liefde.
Gepost in Gezondheid en welzijn, Spiritualiteit, Uit mijn leven Geen reacties »
