Doodgaan voor dummies

Date 17 oktober 2014

‘Sterven is niet erg,’ zei mijn Wijze Tante vaak om aan het eind van haar leven heel rustig met een glimlach heen te gaan. Met haar honderd levensjaren had ze al het eeuwige leven voordat ze doodging. Toch sterft niet iedereen zo vredig en gemakkelijk als zij. Dat komt misschien ook omdat we er zo’n probleem van maken. We houden er niet van om dingen niet te weten, zeker als het gaat om onszelf, om sterven en dood. Vroeger dacht ik dat een levensverzekering me van sterven zou vrijwaren, maar dat bleek een verkooptruc te zijn. De laatste tijd denk ik vaker dan anders aan sterven en de dood. Als romanticus doe ik dat graag trouwens. Alsof dat het enige belangrijke in het leven is. Gisternacht droomde ik er zelfs van: een paar dagen later zou ik doodgeschoten worden door een terrorist of zo, ik verstopte me op kamertjes maar wist tegelijk dat dit niet zou helpen. Ik bekeek mijn lichaam en vond het raar dat het over een paar dagen niet meer zou bestaan. De sfeer van de droom is me de hele dag bijgebleven, gepaard met een diep narcistisch verdriet.

Niemand is bang voor de dood. Althans in woord en geschrift heb ik van weinigen vernomen dat ze er bang voor zijn. Dat is not done. Zeker in spirituele kringen moet je je huiswerk overdoen als je het moeilijk hebt met sterven en dood. De meesten menen dat sterven iets is als een overstap in een ander voertuig, en dat het er alleen om gaat de goede aansluiting te hebben zodat ze niet tegen de kont van een wegrijdende bus of trein aankijken. Hun leven bestaat uit het bestuderen van dienstregelingen in religieuze en esoterische boeken, en het leren hoe ze moeten uitchecken als het moment daar is. Ik vraag me dan altijd af wat de reis in die volgende bus of trein nu zo bijzonder, zo anders maakt. Want hoeveel maagdelijke knullen er ook voor je klaarstaan en klaarkomen, en hoeveel drank en drugs je ook in het paradijs mag gebruiken: op gegeven moment moet dat gaan vervelen. Dat hiernamaals moet echt een foutje van God geweest zijn. Stom van hem. Vergissen is kennelijk ook goddelijk.

Andere spirituelen – maar ook gewone mensen – zeggen niet bang voor de dood te zijn omdat die er alleen maar is als ze er zelf niet meer zijn. Probleem opgelost. Mijn vader dacht er ook zo over. Klinkt plausibel, ware het niet dat je – net zoals je niet zeker weet dat je het sterven wel zult overleven – niet zeker weet dat je het niet zult overleven. Kort samengevat: het is allemaal hupsafladder onder de noemer geloof, ofwel iets niet uit eigen ervaring weten. Niemand is ooit teruggekomen van de andere kant, dus we kunnen er niets over zeggen. En waarom zouden we degenen die wel teruggekomen zijn van gene zijde, zoals mensen met bijna-doodervaringen waarover Pim van Lommel vertelt, wel moeten geloven? Of de spiritisten, die contact onderhouden met overleden familie en vrienden? Allemaal geen eigen ervaring. Geloof. Zelfs de zekerheid dat ik geboren ben is maar een geloof dat me aangepraat is, want ik herinner me er niks van.

Maar nu ga ik toch weer eens moeilijk zitten doen – dat zit kennelijk in mijn aard. Ik bedoel: wat bedoel ik eigenlijk met eigen ervaring? Want alle herinneringen zijn vals, al was het alleen maar omdat ik ze altijd vanuit mijn huidige context bekijk. Kan ik me bijvoorbeeld nog echt voorstellen dat er een wereld was zonder internet? Alleen al het feit dat ik in mijn voorstelling het internet mis, zegt al genoeg. Wat was de wereld toen stil en rustig. Ja, dat vind ik nu, maar in de jaren zestig was ik me daar niet van bewust. Wie zegt me dat ik meegemaakt heb wat ik denk meegemaakt te hebben? Het enige dat er overblijft is het hier en nu, en mijn eigen bewustzijn daarvan, en al het overige is speculatie. Dat is mijn enige zekerheid, de enige echte ervaring. Zelfs als ik me vorige levens herinner kan dat illusie zijn, zelfs als ik na een bijna-doodervaring me de fantastische dingen herinner kan dat een fata morgana zijn, opgewekt in een korte flitsdroom waarin de tijd uitgerekt was. Het bewijst niets allemaal.

Sterven blijft een mysterie. Het enige dat ik erover kan zeggen is dat ik hoop het bewust mee te zullen maken, wellicht met woorden uit het Tibetaanse Dodenboek in mijn oren gefluisterd. Als over iemand na zijn overlijden gezegd wordt dat hij er gelukkig weinig van heeft gemerkt, zet ik daar grote vraagtekens bij. Wakker blijven tot je laatste snik als het even kan. Zo simpel is het. Maar in mijn droom was het best moeilijk om afscheid te nemen van mijn lichaam, alsof ik geofferd zou worden aan het bestaan, en ik was er diep verdrietig over dat dit moest gebeuren. En wat dat laatste betreft was deze droom geen bedrog, en heeft ze me wakker geschud voor de enige zekerheid die er bestaat, die van het sterven. Wat dat dan ook is.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

7 reacties op “Doodgaan voor dummies”

  1. Mandira Bosma op Facebook zei:

    Yes!

  2. Annete van Luijk op Facebook zei:

    hi hi hi.ik deel het ff van je Satyamo Uyldert

  3. Marcel zei:

    voor de enige zekerheid die er bestaat, die van het sterven™: weet je het zeker?

  4. Roeland de Looff op Facebook zei:

    Mooi stuk.

  5. Satyamo zei:

    Dat is een goeie, Marcel! Want als ik niet zeker weet dat ik geboren ben, hoe weet ik dan wel zeker dat ik doodga? Dank je wel!

  6. Diana Schellekens zei:

    Ik probeer me nergens aan te hechten, Satyamo. Maar het valt me nu al moeilijk om me voor te stellen van mijn geliefde afscheid te moeten nemen. En – overtuigd van reïncarnatie – valt het ‘vooruitzicht’ me soms niet mee, dat ik alles wat een mens zoal moet leren om volwassen en zelfstandig te worden, weer opnieuw zal moeten leren. 🙂

  7. Ma gyan lino zei:

    Na het beleven van een bde in 1988 is mijn houding ten aan zien van sterven vooral ėėn van geruststelling. Uit eindelijk gaat het om overgave en acceptatie van wat komt . Het is de angst voor lijden en proces van onthechting wat sterven als idee lastig maakt .

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>