Verloren verleden

Date 15 december 2024

Dement worden, je geheugen verliezen is een van de grootste schrikbeelden van wat een mens kan overkomen. Ik moet er niet aan denken als een kasplantje achter de geraniums te zitten. Herinneringen die afbrokkelen. De meest recente het eerst, totdat alleen die uit je vroege jeugd overblijven. Last in, first out. In de jaren tachtig zocht ik regelmatig Max’ grootmoeder op die in een instelling ergens in de buurt van Artis in Amsterdam was opgenomen. De code om de gesloten afdeling te verlaten was het huidige jaar. Ik ging met haar naar het Rembrandtplein om koffie te drinken. Vanuit de tram wees ik op de nieuwbouw voor de Stopera, en dan kon ze opeens verontwaardigd mopperen dat ik dat de vorige keer ook al gezegd had. Het tragische van dementie is dat het geheugen soms gedeeltelijk nog wél werkt, wat heel confronterend is. Als herinneringen écht weg zijn mis je ze niet meer.

Ik wil ze vasthouden, die herinneringen. Ben intussen beland op pagina 11489 van mijn dagboek waarmee ik in 1963 begon. Sorteer mijn foto’s keurig op jaar en per onderwerp. Heb indertijd al mijn liedjes keurig bij Buma/Stemra geregistreerd. Alsof alles wat ik schrijf en bewaar heel belangrijk is. En dat is het ook, net zoals het heel belangrijk is dat er nu kauwtjes in de verstilde lucht snateren. ‘Het is niet onopgemerkt gebleven’, fluister ik hen deze woorden van Gerard Reve toe. Tegelijk besef ik pijnlijk goed dat al deze pogingen om die prachtige hier-en-nu’s te bewaren vechten tegen de bierkaai is. Over een paar decennia is alles vergeten, en zo niet dan wel over een paar eeuwen. Je kunt wel krampachtig tegen verval blijven vechten, maar op langere termijn is heel ons leven vergaan in de mist van vergetelheid. En dat kan je ook zomaar overkomen als je dement wordt. Daar zit je dan, gevangen in een hier en nu waar je niets meer van begrijpt. Eenzamer kan het niet.

Wist de dood dan alles uit? Ja en nee. Ja omdat je er na vele jaren zelf niet meer bent. Nee omdat alles zijn sporen nalaat, zodat je je eigenlijk geen zorgen hoeft te maken over het verdwijnen van mooie herinneringen. Ja omdat het persoonlijke ervan in je hersens wordt opgeslagen. Nee omdat het onpersoonlijke ervan altijd wel ergens blijft rondzingen. Iedereen weet wat liefde is, zelfs als het als haat is vermomd. Zelfs als de wereld vergaat is er nog altijd liefde, zijn er mensen die om elkaar geven. Het gaat er niet om dat ik van vrienden hou en zij van mij, maar om de vriendschap die we uitstralen en waarmee we tot vandaag de dag de wereld hebben verrijkt. Die liefde openbaart zich niet zozeer in grootse woorden en daden, maar juist in de kleine dingen. Daar is niets theatraals of bombastisch aan, want het is gewoon het vertrouwen dat alles uiteindelijk niets anders dan liefde is.

Overleden vrienden leven in mij voort want ik ben een stukje van hen geworden. En zo zal ik in jongere vrienden voorleven als ik er niet meer ben. Het verleden kan nooit verloren gaan omdat het altijd aanwezig blijft. We leven allemaal in elkaar voort. We zijn erdoor geboren en kunnen erin sterven. Er hoeft niet meer om de doden getreurd te worden. Bovendien bewijs je hen daar geen enkele dienst mee. Echte liefde laat de ander los. Dat is mijn kerstboodschap: diep van binnen is alles stil en vredig. Dat is alleen een kwestie van goed luisteren. Sommigen moeten een lange weg van pijn en verdriet gaan om dat te ontdekken. Het enige dat daarvoor nodig is is luisteren naar je hart, dat volgens recent onderzoek zijn eigen hersenen heeft. Wellicht zijn het deze kleine hersentjes die me vaak vertellen dat alles eigenlijk tegelijk gebeurt, alsof tijd niet bestaat en niets verloren kan gaan. Ook het verleden niet.

Alleen het hart kan de stilte horen, de ziel van al wat is, het nu dat alles omvat.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

1 reactie op “Verloren verleden”

  1. Mouna zei:

    Heeeel mooi lieverd en fijne stille feestdagjes

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>