Wie ben ik?

30 januari 2011

Niet iedereen herkent mij in de foto die ik op Facebook heb gezet. Maar wat is mijn ware gezicht? Zenmeesters lieten je daarop jaren mediteren. Zeker als je in reïncarnatie gelooft is dat een boeiende vraag, want waarom zou je in je vele levens steeds hetzelfde gezicht hebben als dat waarmee je nu rondloopt? Maar ook binnen één leven kun je je afvragen wat je ware gezicht is. Hoort dat bij de pasgeboren baby, is het de puistenkop van de puber, het volwassen gezicht van iemand in de bloei van zijn leven of het gerimpelde gelaat met het grijze haar van de ouderdom? Is het het echte, natuurlijke gezicht, of is het het opgepimpte en opgesmukte gelaat waarmee veel bewoners hier in Olde- en Nieuwegeppel rondlopen? Welke pasfoto van mezelf vind ik het mooist? Dat is niet altijd de meest recente. Oké, het is alweer een tijdje geleden onder invloed van ik weet niet meer wat, maar onwillekeurig schudde ik mijn hoofd heen en weer. Omdat ik mijn gezicht wilde afschudden, al die lappen vlees hingen er zo onhandig omheen.

Want eigenlijk is een gezicht een masker. En ik kan het weten want ik heb ervoor gestudeerd. Maskerleer. Dat is de juiste vertaling van persoonlijkheidsleer, wat mijn hoofdrichting psychologie was. Het woord persona komt wellicht uit de toneelwereld van de oude Grieken, waar de spelers een masker droegen. Hun woorden moesten daardoorheen klinken, in het Latijn: per-sona. En dat is geheel in overeenstemming met veel oude wijsheidsleren, waarin het wezen van de mens ver achter of diep in zijn lichaam verborgen ligt. Dat heet dan ziel of geest – begrippen die eigenlijk heel vaag zijn omdat iedereen er weer iets anders onder verstaat. Dan gaat het over liefde, verlangens, gedachten en idealen. Het is hoe dan ook iets onnoembaars dat wetenschappers nog steeds niet hebben gevonden, waardoor het niet op anatomiekaarten te vinden is. Sommige wetenschappers gaan zelfs zo ver dat ze zeggen dat bewustzijn niet bestaat, dat het een illusie is. Maar wie is zich dan bewust van die illusie? ‘Bewustzijn bestaat niet’ kan dan een leuke soundbite zijn, maar om te zeggen dat het een wetenschappelijke uitspraak is… Het is juist in die onontdekte gebieden van psychologie en spiritualiteit waarin we ons wezen herkennen, ontdekken wie we werkelijk zijn. Zoals mijn Wijze Tante zou zeggen: ont-dekken. Haal alle kleren en maskers er maar af en toon me wie je werkelijk bent.

Wie ben ik? Ook dat is een vraag waarmee je in de spirituele wereld wordt doodgegooid. De hedendaagse meester Adyashanti vraagt liever wat je bent dan wie je bent. De vraag wie je bent kun je nog beantwoorden met een rol die je in het toneel van het leven speelt, maar de vraag wat je bent roept om de concrete tastbare kern van jezelf. Die heb ik nog niet gevonden, want zodra ik denk ‘Ah, dit ben ik!’ is er weer iets in me dat een stapje achteruit doet en zich afvraagt wie of wat dit nou eigenlijk weet, ziet of zegt. Ik blijf altijd de waarnemer, de getuige, en die kan per definitie zichzelf niet zien of kennen. Geef je queeste naar zelfkennis maar op, en dat is waarschijnlijk ook het doel waarom meester hun discipelen zich op deze vraag laten sufmediteren. Je bent nooit hetzelfde als dat waarmee je je vereenzelvigt. Sommige mensen identificeren zich met hun lichaam, hun mooie uiterlijk, hun spierkracht, hun vitaliteit. Anderen vereenzelvigen zich met hun gevoelens, met wat hun hart hen zegt, met schoonheid en kunst. En weer anderen identificeren zich met hun gedachten en idealen, met intelligentie en wetenschap. Mensen zijn grof te verdelen in doeners, voelers en denkers, en spelen allemaal zo hun eigen rol in het levensspel.

De foto die ik op mijn profiel van Facebook heb gezet toont niet mijn stoffelijke gezicht van vlees en bloed, maar dat van mijn avatar van pixels in Second Life. In die wereld schep je jezelf, en toen ik daar vier jaar geleden mee begon creëerde ik iemand die ik graag wilde zijn, mijn ideaal. En wat iemands dromen en idealen zijn zegt vaak meer over iemand dan zijn uiterlijk zelf. De muziek waar iemand van houdt, de boeken die hij leest, de manier van omgaan met de natuur – ik acht ze wezenlijker dan de lichamelijke vorm waarin iemand verschijnt, zoals op een pasfoto. Vandaar dat je mij niet zult horen zeggen dat ik een verkeerde foto bij mijn profiel heb geplaatst. Want ook dromen en idealen horen bij dit leven, net als virtuele werelden van Second Life en wat niet al. Te zeggen dat iets virtueel is, is op zich al kunstmatig. Alles hoort erbij, het leven is één. Virtual reality bestaat niet.

Gepost in Second Life, Spiritualiteit, Uit mijn leven