Het Grote Geheim

11 mei 2024

Mijn vader was een masochist, maar mijn moeder wilde daar niets van weten. Dat was in hun tijd minder gewoon dan tegenwoordig. Ik denk dat dit de reden is waarom mijn vader in de jaren vijftig naar een psychiater ging. ‘Hoe was het bij Keilson?’ vroeg ze hem dan als hij thuiskwam. Ik begreep totaal niet waar dat over ging. Het is altijd het Grote Geheim gebleven. Behalve dan dat mijn vader er in zijn laatste levensjaren een enkele keer wat aarzelend over vertelde. Toen ik zelf medio jaren zeventig eens in psychotherapie was wilde ik een sessie met mijn beide ouders erbij. Voor de therapeut en mijn vader geen probleem, maar mijn moeder wilde niet komen. “Dan moet ik verschrikkelijke dingen over je vader vertellen,” was haar argument. Als er één moment is dat ik me door haar ontzettend in de steek gelaten voelde, was het wel toen.

Pas een paar jaar geleden pasten alle puzzelstukjes in elkaar, had ik dit Grote Geheim ontdekt. Alsof ik het mijn hele leven al geweten heb, of op zijn minst gevoeld. Mijn oudste herinnering – wij woonden nog in Blaricum dus ik kan hooguit vijf jaar geweest zijn – is dat ik in mijn bed schrok van hakkende geluiden, die uit de keuken beneden kwamen. “Papa mag mama niet opeten!” schreeuwde ik in paniek. En in de loop der jaren werd hun geheim ook mijn geheim, kreeg ik masochistische gevoelens die tot vandaag de dag zijn gebleven. Sommige van mijn erotische fantasieën heb ik verwerkt in mijn roman Strandvliet. Maar ik heb er wel het grootste gedeelte van mijn leven mee geworsteld door ze niet écht te accepteren van mezelf, want waarom anders deed ik er moeilijk over, zij het met hier en daar een tijdelijke uitspatting als uitlaadklep?

Zo zie je maar weer hoe een moeder met alle beste bedoelingen het een kind moeilijk kan maken. Achteraf plaats ik haar uitspraak dat je je lichaam niet mag beschadigen in deze context. Ze zei dat toen ik trots mijn nieuwe oorringetje liet zien, terwijl ze zelf stevig verslaafd was aan kalmerende middelen. En ze had niet alleen mijn vader naar een psychiater gestuurd, maar mij ook. Zo iemand moest checken of mijn homoseksualiteit écht was, en niet een angst voor vrouwen. Om van dat gezeur af te zijn werkte ik mee, maakte een praatje met die psychiater en dat was het dan. Ik vergat hem een certificaat van echtheid te vragen, maar voor mijn moeder was het nu goed. Wellicht heeft ze mijn broer ook wel eens naar een psychiater gestuurd, want daar moest iedereen heen. Behalve zij zelf.

Wat een familiedynamiek! Psychoanalytici smullen van dit soort verhalen. Iets dat niet gehoord mocht worden en onbespreekbaar was. Want pervers. Terwijl niet het verhaal zelf, maar het geheim houden ervan het juist pervers maakt. En dat geheim houden lukt helemaal niet, want het verhaal heeft zich onbewust in mijn ziel genesteld. Het verhaal over het smachten naar overgave, gebondenheid en pijn. Ik denk dat veel meer mannen masochistisch zijn als compensatie van de rol die ze vaak geacht worden te spelen. Mijn ervaring is dat negen van de tien mannen in de BDSM-wereld masochistisch zijn, en misschien is bij vrouwen het omgekeerde het geval. Ik las onlangs in een blog van mijzelf dat volgens onderzoek BDSM best gezond is, en dat mensen die dat bedrijven gelukkiger zijn dan mensen die zich met gewone ‘vanilla’ seks behelpen.

Een paar jaar geleden trachtte ik daar met mijn vijf jaar oudere broer over te praten, maar die hield niet van dat geroer in het verleden, waar je toch niets aan verandert. Alsof dat niet soms nodig is om alles een eigen plek te geven als een soort opruiming in je eigen hoofd. Nee, hij wilde er niets van weten, wellicht ook omdat hij geen goede relatie had met mijn moeder. Integendeel. Nog steeds twijfel ik er een beetje over of ik dit alles wel in een blog openbaar mag maken, maar het voelt wel als een soort rehabilitatie van mijn vader die te veel onder de plak van mijn moeder leefde. Maar niet zoals hij dat graag had gewild.