Narcisme

17 maart 2015

Sommigen zeggen dat ik narcistische trekjes heb. En dan ben ik het nog met hen eens ook. Alsof ik er trots op ben. Ik hou van mezelf, en vind dat eigenlijk doodnormaal. Ik hou zelfs meer van mezelf dan van anderen, en ook dat vind ik niet verkeerd, want hoe kan iemand die niet van zichzelf houdt van anderen houden? Bovendien is Narcissus best een mooie jongen. Ja, hij staat graag voor de spiegel verliefd op zichzelf te zijn, maar is het niet diezelfde spiegel die zo onontbeerlijk is om jezelf te leren kennen? Niks mis mee lijkt het. Gewoon genieten van je eigen schoonheid, in welke betekenis dan ook, en zo het goddelijke in jezelf ontdekken, wat wil je nog meer? Ik ga zelfs nog een stapje verder: waarom durven zoveel mensen zo weinig van zichzelf te houden? Het is juist de angst voor eigenliefde die lijdt tot psychische storingen als … narcisme. Huh?

Ik kom hierop omdat ik vorige week hierover een artikeltje las. Onderzoek van Eddie Brummelman et al. heeft namelijk aangetoond dat kinderen narcistisch kunnen worden als de ouders hen ‘speciaal’ vinden. Die kinderen gaan zich dan superieur voelen, maar hebben ook een verhoogd risico op depressie, angst en verslaving. Maar toen ik het las dacht ik: dit gaat over mij! Want narcisme zou ontstaan door overwaardering door de ouders, en ja, mijn moeder kon er wat van! Want ik had toch zo’n goed stel hersens, en ze vocht hemel en hel bij elkaar om me na een mulo-advies op een goede middelbare school te krijgen. Toegegeven: ik heb nooit zo’n interesse in leren gehad, zat liever een beetje te suffen in de klas wat mijn reputatie geen goed deed. Een paar dingen als wis- en natuurkunde vond ik wel interessant, maar om uit je hoofd te leren hoe al die bergen in de Alpen heetten ging me toch iets te ver. Ik provoceerde zelfs door met mijn geodriehoek het zonlicht op de wandkaart te reflecteren naar de plek die een klasgenootje tijdens een overhoring moest aanwijzen. Het staat me bij dat de leraar boos was toen hij dat ontdekte.

Maar hoe ongeïnteresseerd ik ook mocht overkomen, mijn overbezorgde moeder knokte voor mij en dat siert haar. En uiteraard moest ik later gaan studeren, dat was vanzelfsprekend. Want ik was gewoon goed. Dus ja, ik heb narcistische trekjes. Het schrijven van een weblog alleen al getuigt ervan. En ik vind mezelf best belangrijk. Met de mooiste visie op mens en wereld, waar natuurlijk te weinig mensen oog voor hebben. Uiteraard met uitzondering van de lezers van mijn blog, die waarderen me kennelijk op mijn merites, waarvoor veel dank. Maar als ze me vragen waarom ik beter ben dan anderen – en mijn broer vertelde me een paar jaar geleden dat sommige mensen nu eenmaal beter zijn dan andere – zit ik toch een beetje met mijn handen in het (mooie) haar. Is het mijn IQ? Maar wat doe ik daar dan mee? Zijn het mijn door mijn moeder (en mij zelf) zo gewaardeerde liedjes? Maar wat heb ik daarmee dan gedaan? Is het mijn gevoel voor humor? Dat wil inderdaad wel eens de zwaarte van een raadsvergadering verlichten. Is het mijn van grootvader en vader geërfde schrijftalent? Maar wat heb ik daar nou mee gedaan? Kortom: wat zijn mijn merites eigenlijk?

Dat ik beter, mooier, gevoeliger, intelligenter, creatiever, spiritueler en wat niet al ben dan de meeste anderen staat natuurlijk als een paal boven water. Ik kan me niet voorstellen dat mensen mij niet aardig vinden, want ik vind het vanzelfsprekend dat ik geliefd ben en er naar me geluisterd wordt. Jammer als dat niet het geval is, maar dan weten de anderen kennelijk niet beter. Ja, mijn ouders hadden ook al iets elitairs, praatten altijd wat neerbuigend over politici, arbeiders en ambtenaren, dus ik ben wel een beetje opgevoed met het gevoel dat ik niet de eerste de beste ben. Maar gelukkig weet ik als narcist een en ander wat te relativeren dus er niet een al te groot ego mee op te bouwen. Goed van mij hè? En misschien weet ik mezelf een beetje te handhaven door ervoor te zorgen dat in mijn vrienden- en kennissenkring narcisme meer dan gemiddeld is. In Blaricum wonen helpt ook een beetje daarbij. Er zijn daar niet voor niets zoveel paarden, die zijn er om de kinderen over te tillen.

Narcisme kan natuurlijk wel een beetje uit de hand lopen, zoals op denarcist.nl is te lezen. Dan krijg je last van een narcistische persoonlijkheidsstoornis, en dat liegt er niet om. Zo hebben beroepsnarcisten een gebrek aan empathie en weinig frustratietolerantie. Ze kunnen makkelijk liegen en over lijken gaan. Hebben het hoogste woord en altijd gelijk, willen continu aandacht en bevestigd worden. Dat valt allemaal wel mee bij mij. Maar ik ken zo iemand, met wie ik graag zo weinig mogelijk optrek. Jammer, want het is een ziekte waar iemand niet uit te halen is zolang hij zichzelf niet in de spiegel ziet. Waarin verschil ik dan van hem? Misschien in het feit dat ik weet dat ik een narcist ben en dat hij dat zal ontkennen. Grootheidswaan is iets anders dan narcisme, want de eerste is afhankelijk van zijn sociale omgeving waar hij voortdurend bevestiging zoekt, terwijl de laatste ook heel goed alleen zijn eigen gangetje kan gaan, samen met zijn spiegel. De een kent zichzelf en de ander kent zichzelf niet. En zelfkennis is het panacee voor veel psychische problemen.

Dus beste narcisten: doe als ik, en hou een beetje meer van jezelf zodat je anderen daar niet voor nodig hebt! Heerlijk!