Het chaospunt

Date 25 oktober 2006

Worden Wij Wakker? Dat is de titel van het nieuwste boek van Marcel Messing, dat het afgelopen weekend gepresenteerd werd op het mini-symposium Het Omslagpunt, dat uitgeverij Ankh-Hermes in Driebergen hield. Wij waren er. Als een vurige dominee hield deze filosoof, antropoloog, auteur en kathaar après la lettre een betoog dat onze ogen opende voor de Brave New World, die inmiddels al geen sciencefiction meer is, maar een werkelijkheid die geruisloos bezit van ons neemt. Het is allemaal al veel erger dan we vermoeden en de complotten vlogen ons om de oren. 11 september, geheime genootschappen, biometrie, nano-technologie, het internet, Google, het heeft allemaal één bedoeling: de mens tot slaaf te maken, hem totaal te controleren. Even vroeg ik mij af of deze lezing zélf daar niet ook bij zou kunnen horen, want zaaien van angst vind ik altijd verdacht. Alle complottheorieën kunnen zelf ook weer een complot zijn, zodat je uiteindelijk zelf zal moeten uitzoeken wat waarheid is. En ik ook.

Misschien zitten al die complotten wel meer in ons hoofd dan in de tastbare werkelijkheid. Want er leven altijd gedachten, verlangens en ideeën in ons, die we liever niet onder ogen willen zien, die we ‘slecht’ noemen. Waaraan we liever maar even niet denken, die we willen vergeten. Dat heet dan officieel het ‘onbewuste’, maar gaat wel een eigen leven leiden als je het bestaan ervan niet erkent. En als je jezelf heel goed vindt, heb je in dezelfde mate allemaal slechte neigingen voor jezelf verborgen. Omdat die toch gezien willen worden, ga je die dan op anderen projecteren. En omdat er iets als gedachtekracht bestaat worden die anderen misschien wel dat geprojecteerde kwaad in jezelf. Zo wordt Bush door ons geschapen en zou hij niet bestaan hebben als we in onszelf heelheid hadden gevonden, zodat we niets hadden hoeven projecteren. Met andere woorden: met die complottheorieën is niks mis, want die verschrikkelijke Brave New World-realiteit bestaat uit niets anders dan gestolde gedachten van onbewust levende mensen. Van zieke mensen, van mensen die niet heel zijn, die niet durven geloven dat ze even goed als slecht zijn.

Natuurlijk moet er puin worden geruimd. Maar zolang de projector doordraait en we niet de film eruit hebben getrokken, blijft het dweilen met de kraan open. Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Wat niet wil zeggen dat we daar ons hele leven mee bezig moeten blijven, zoals je maar al te vaak binnen narcistische clubjes in de sfeer van de jaren zestig meemaakt. Na elk facet dat je in jezelf hebt verbeterd, zul je toch de rotzooi die het tot nog toe heeft veroorzaakt moeten opruimen. Hoewel ik niet geloof in een Verbeter jezelf, begin bij de wereld, zoals veel politici en maatschappijhervormers ons willen doen geloven, betekent dat nog niet dat je alleen met een Verbeter jezelf weg kunt komen. We mogen, ja moeten de realiteit onder ogen zien van een wereld die we zelf hebben geschapen. En wat Marcel Messing betreft breken er donkere tijden aan en is er maar één remedie: wakker worden, de feiten onder ogen durven zien, niet meer blijven doorgaan alsof er niks aan de hand is.

Dat was ook de oproep van wetenschapper en musicus Ervin Laszlo, de voorzitter van de Club van Budapest die op dit symposium zijn nieuwste boek Het Chaospunt introduceerde. We moeten gewoon erkennen dat maar een klein deel van de wereldbevolking – wij dus – het grootste deel ervan uitbuit en een verschrikkelijke aanslag op het leven op aarde doet. Dieren en planten verdwijnen, poolkappen smelten, het klimaat verandert, aarde, lucht en zeeën vervuilen, ons eten verliest zijn voedingswaarde. Het is niet meer vol te houden dat dit ‘natuurlijke fluctuaties’ zijn, die niet door ingreep van de mens zijn veroorzaakt. Dit kan nog maar een paar jaar zo doorgaan en dan is er het beslissende moment waarop het echt niet meer verder kan. Zo rond 2012 heeft de chaos een kritiek punt bereikt, wat echter tegelijk een mogelijke belofte inhoudt. Want juist in een toestand van chaos kunnen kleine oorzaken grote gevolgen hebben, zoals de natuurkundigen ons hebben geleerd. Dit vlindereffect opent de mogelijkheid dat niet het grootste of het sterkste de toekomst van de wereld gaat bepalen, maar dat dit even goed iets schijnbaar onbenulligs kan zijn dat de toekomst van deze wereld kan bepalen. Er is hoop. Je kúnt de wereld verbeteren is dan ook de titel van een eerder verschenen boek van Laszlo.

Steeds meer mensen raken overtuigd van het belang van de onderwerpen die tijdens dit symposium ter sprake kwamen. Zo heeft Al Gore zijn film An Inconvenient Truth gemaakt, en komt er steeds meer en meer in het nieuws over de aanslagen die de mens op het milieu gedaan heeft en nog steeds blijft doen. Zoals de bevlogen Marcel Messing meer het accent op de uiterlijke, maatschappelijke veranderingen legt, heeft de voor mij meer verstilde en bescheiden Ervin Laszlo een meer innerlijke, spirituele dimensie. Misschien ook omdat ik hem ken van zijn mooie boek Kosmische Visie, dat openbaart hoe wij allemaal met elkaar en alles zijn verbonden in het zogenaamde ‘akasha-veld’. In contrast met hem stond Messing een opwekkende show te geven, die hij liet eindigen met het slotkoraal uit de Negende van Beethoven. Hij vergat alleen de tekst van Schillers Ode an die Freude erbij te powerpointen, want lang niet iedereen zal die kennen. Messing en Laszlo. Ik genoot van beiden. Vriend en ik kochten hun boeken en lieten ze signeren.

  • Facebook
  • Twitter
  • NuJIJ
  • Print
  • PDF
  • Add to favorites

Reageer

XHTML: Je kan deze tags gebruiken: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>