De echte werkelijkheid

29 november 2014

In virtual reality smelten twee liefhebberijen van me samen: computers en spiritualiteit. Want computers kunnen ons uitstekend helpen om te dromen, terwijl de meest klassieke spirituele tradities zeggen dat het leven zelf al een droom is. Met virtual reality gaan we dus dromen in de droom, en dalen we nog verder af in de onwerkelijkheid. Precies het tegenovergestelde dus van wat spiritueel gewenst is. Maar ondanks dat kon ik het gisteren niet nalaten om naar De Brakke Grond te gaan voor een tentoonstelling over virtual reality. Daar was een DocLab expositie waar op verschillende manieren getoond werd hoe je de werkelijkheid meer immersive kunt maken en ermee kan manipuleren. Door je bijvoorbeeld het lichaam van het andere geslacht te geven, door presentaties om meerdere schermen om je heen te presenteren, door de ondertiteling van een documentaire te wijzigen, door met John Lennon naar Bermuda te zeilen – teveel om op te noemen. De werkelijkheid blijkt kneedbaar als was, en dan vraag je je zelfs af of die werkelijkheid wel de echte werkelijkheid is…

Maar voor de beste beleving van virtual reality moet je natuurlijk een Oculus op je hoofd zetten. Dan kun je in alle richtingen kijken en draait alles mee. Ik koos voor het programma Clouds met mooie psychedelische werelden. Ja, zweven is ook een van mijn hobby’s! Dat doe ik ook graag in mijn dromen, waar ik met het grootste gemak sierlijk door de lucht zwem. Dat gebeurde zo vaak dat ik mij eens heb voorgenomen om mezelf eraan te herinneren dat het een droom is. Maar dat werkte maar een beetje: dat voornemen kwam wel over in mijn droomwereld, maar eigenwijs als ik ben ontkende ik in mijn droom dat het een droom was. En dat deed ik gisteren niet met die beeldschermpjes voor mijn ogen en de koptelefoon over mijn oren: ik was mij er heel bewust van in werkelijkheid op een draaistoel te zitten en nog benen te hebben, hoezeer ze ook in het heelal onder me verdwenen leken te zijn. De kwaliteit van de beelden kon trouwens wel wat beter, vond ik.

Voor een betere immersieve ervaring zou je eigenlijk gewichtloos in een samadhi tank moeten liggen, met vederlichte bril en oorplugjes, onvoelbaar omwikkeld met zachte stimulatortjes die je huid van alles kunnen laten voelen. Maar kan dat zo ver gaan dat je vergeet dat je in een virtuele wereld bent? Dat je vergeet dat je droomt? Want pas dan is het echt virtueel, ben je pas echt in The Matrix. Volgens boze tongen is dat het doel van de ontwikkelaars van virtual reality. Maar je kunt het ook vanaf meer positieve kanten bekijken. Bijvoorbeeld als veilig middel om te leren autorijden of operaties te verrichten. Of om in de schoenen van het andere geslacht te duiken. Of om gewoon creatief te zijn en werelden te ontwerpen die in werkelijkheid onmogelijk zijn, zoals ik ooit deed in Second Life met een deur die achter je verdween als je erdoor was gelopen. Net als ruimtevaart die op het eerste gezicht wellicht een leuke hobby lijkt, kan virtual reality bijdragen aan nieuwe uitvindingen.

Het mooiste zou natuurlijk zijn als we met virtual reality het wezen van het dromen ontdekten, juist door dromen na te doen. Dan zou het ons kunnen leren om wakker te worden uit de zogenaamde werkelijkheid. Wil de echte werkelijkheid opstaan? Maar misschien is die er niet eens, omdat die weer een droom is binnen een nog hogere werkelijkheid, ad infinitum. De enige werkelijkheid die dan overblijft is dat alles een droom is, en dat de enige zekerheid die we hebben ons eigen bewustzijn is.

Gepost in Computer en internet, Spiritualiteit, Uit mijn leven