Oxi
6 juli 2015
De Grieken laten zich niet kapotbezuinigen en hebben dat gisteren duidelijk laten weten. Het aangeboden steunprogramma waar ze tegen stemden zou het land alleen maar verder in de afgrond hebben geholpen. De uitslag van het referendum is ook een protest tegen het neoliberalisme, waar geld altijd belangrijker blijft dan mensenlevens, natuur en cultuur. Zelfs al heb je géén geld: terugbetalen zal je! Vindt Merkel, die we dus eigenlijk nog een rekening moeten sturen voor alle hulp die we haar land na de laatste oorlog hebben gegeven. Duitsland is een prachtland en met Frankrijk heb ik niet zoveel, maar als het hierom gaat is het net omgekeerd: met Hollande is nog wel te praten over een vermindering van de Griekse staatsschuld.
Uiteraard staat rechts Nederland achter Merkel. Daar zijn de Grieken vaak geframed als luie mensen, terwijl ze harder werken dan wij. Ja, natuurlijk zijn in dat land zaken die aangepakt moeten worden, maar daar zou je dan mee moeten helpen in plaats van dat onmogelijk te maken. Maar iemand helpen is al een neoliberaal taboe – lees grondlegster Ayn Rand er maar op na – dus een heel land helpen is echt teveel van het goede. Zoals indertijd de banken de kredietcrisis hebben veroorzaakt, zo heeft Europa zelf de Griekse crisis uitgelokt. Europa, dat kennelijk niet als een groep volwassen mensen met een oplossing wil komen en alleen maar aan het eigenbelang denkt. Ja, hulp kost veel geld, maar zouden we dat niet met zijn allen kunnen opbrengen? Helaas zijn principes kennelijk belangrijker.
De mooiste bankbiljetten die ik ooit gezien heb waren de drachmen, dus wat dat betreft ben ik er niet rouwig om als die weer wordt ingevoerd. Maar het is wellicht slimmer als de Grieken voorlopig lokaal geld gaan drukken en laten circuleren, met weinig tot geen rente zodat het blijft rollen. Dat idee heb ik van de Social Trade Organisation, waarover ik las in het boek Een ander soort geld. Geld is dan weer wat het oorspronkelijk moest zijn: papieren schuldbekentenisjes waarmee men onderlinge betalingen regelt. Maar misschien hoeft het zover niet te komen, kan ook een land ‘too big to fail’ zijn. Want wie houdt nou wie in de houdgreep?
Niemand zit te wachten op een afbrokkelend Europa met een watertandende Poetin aan de zijlijn, dus eigenlijk is er geen andere keus dan Griekenland te steunen door op zijn minst een deel van de schuld kwijt te schelden. Dat is niet alleen menselijk, maar ook gewoon realistisch.