De waardigheid van HOV

30 april 2016

Wat is dat eigenlijk, HOV? Hoogwaardig Openbaar Vervoer. Rond Amsterdam het zogenaamde R-net, rode bussen waarvan het lijnnummer met een 3 begint. Voor comfortabel en snel reizen. Met een hoge frequentie en betrouwbaarheid. En snel natuurlijk, zodat je eerder op je bestemming bent dan dat je ingelogd bent op de gratis wifi in de bus. De Zuidtangent met zijn bussen 300 en 310 is daar een klassiek voorbeeld van. Wat de provincie betreft moet er nu ook een HOV in het Gooi komen, bus 320 tussen Amsterdam en Hilversum, via Huizen en Blaricum. We hébben zelfs al bus 320, maar hij moet nog wel HOV-waardig gemaakt worden. Hoewel vrijwel iedereen tevreden is met de huidige bus 320, meent de provincie dat deze bus nog niet aan de normen voor HOV voldoet. En dreigt met het aanleggen van betonnen bakken voor een vrije busbaan, iets waar wij hier in de Blaricumse wijk Bijvanck niet op zitten te wachten.

Maar wat is dat dan, die HOV-waardigheid? In de bestuursovereenkomst van najaar 2012 tussen de minister, vier provincies en vier stadsregio’s staat in bijlage 2 het programma van eisen. Daarin wordt opgesomd wat kritieke, essentiële, belangrijke en wenselijke criteria zijn. Zo is betrouwbaarheid kritiek, zijn bediening, minimumfrequentie en herkenbaarheid essentieel, zijn voorzieningen belangrijk en is reissnelheid wenselijk om het openbaar vervoer als hoogwaardig te mogen bestempelen. Opvallend is dat het kennelijk niet zozeer om rijtijd maar om reissnelheid gaat, terwijl het de meeste reizigers toch echt zal gaan om de reistijd. Opvallend is ook dat die reissnelheid niet het meest heikele criterium is waaraan HOV moet voldoen. Maar dat is toch aanleiding genoeg om je acht jaar lang suf te rekenen met onderzoeksrapporten van Goudappel Coffeng, Arcadis en RoyalHaskoningDHV in de hand.

Wat is hier in Blaricum het geval? In plaats van betonnen bakken aan te leggen kun je bus 320 ook met het gewone verkeer laten meerijden. En zolang de bus aan de criteria voor HOV voldoet heeft de provincie daar niet zoveel moeite mee. Er zijn echter twee ‘meerijdvarianten’, twee routes die de bus kan volgen tussen het noordwestelijk gelegen Huizen en de zuidoostelijk gelegen oprit naar de A27. Vanuit Huizen gaat de bus volgens de eerste Meentvariant met de klok mee over tweebaanswegen, waar de bus dicht langs bewoning rijdt, er een extra barrière ontstaat naar de nieuwe wijk Blaricummermeent, en voor een eventuele betonnen bak honderden bomen moeten sneuvelen. Volgens de tweede Merkvariant – en dat is precies zoals bus 320 nu al rijdt – gaat de bus tegen de klok in over vierbaanswegen en hoeft hij minder scherpe bochten te nemen, terwijl het traject ook nog eens 400 meter korter is. Meerijden over het laatstgenoemde tracé, dat zijn naam aan ’t Merk te danken heeft, ligt dan ook het meest voor de hand.

Het gekke is dat de route waarmee je het snelst om de Bijvanck heen rijdt het minst HOV-waardig is! Hele slimme jongens hebben namelijk bedacht dat het bij HOV-waardigheid niet om reistijd gaat, maar om rijsnelheid. Zoals in de bestuursovereenkomst is te lezen: ‘maximaal 20 km/u langzamer dan toegestane snelheid’. Bij 40 km/h over een weg waar je 50 km/h mag rijden, mag je van ‘HOV’ spreken, maar als je 70 km/h rijdt waar 100 km/h is toegestaan mag dat niet. Volgens mij is die laatste toch écht het eerst op zijn bestemming! Net als de bus die je via ’t Merk laat rijden maar die niet aan de R-net norm voldoet terwijl die wel een minuut sneller is dan de bus via het Meenttracé die wel aan de R-net norm voldoet. Het is trouwens geen minuut maar 54 seconden, moet ik toegeven. Ja, we rekenen zelfs in seconden, en om die te besparen geeft de provincie graag miljoenen uit! Terwijl de oplossing zo simpel is: laat bus 320 gewoon rijden zoals hij nu rijdt en dan is iedereen tevreden. Voor ons is bus 320 al HOV! En als die in de toekomst echt vastloopt in toenemende verkeersdrukte, kan altijd nog een vrije busbaan ad 12 miljoen worden aangelegd.

Eigenlijk is deze materie te complex voor een blog. Want ik heb het nog niet gehad over groene golven, haltes, veronderstelde toename van verkeer, op- en uitstaptijden, en over het meedenken van actiegroepen en bewoners, zoals Peter van Rietschoten over de carpoolplaats. Maar het laat wel zien hoe verknipt het denken van bestuurders en politici kan zijn. Hoe ze weten te bewijzen dat de langzaamste bus de snelste is. Terwijl dat niet eens het belangrijkste criterium is om van HOV te mogen spreken. Dat zou gedeputeerde Elisabeth Post (VVD), die we ook kennen van bloemengate, toch moeten weten? Maar ze houdt, ondanks alle protest en petities, haar rug recht. En ze blijft consequent door te stellen dat als wij geen HOV willen, zij de bus 320 waar wij zo blij mee zijn gewoon opheft. Wat voor mij aantoont dat mevrouw Post zélf niet HOV-waardig is.

Ceterum censeo provinciam delendam esse.