Pepernoten

14 september 2006

Gisteren zag ik ze weer bij Albert Heijn. Speculaas. Marsepein. Pepernoten. Kruidnoten, bedoel ik, wellicht van naam veranderd omdat er volgens Europese normen niet genoeg peper in zit. Denk ik. Of gewoon om aandacht te vragen, want dat is één van de grondvesten van commercie. Maar het is niet alleen de alternatieve naam die de aandacht naar dit smulgoed trekt. Het is zeker ook het moment waarop dit wordt aangeboden. Begin september. Zo slenterde ik ooit in deze maand door de Bijenkorf, waar ze al aan het verbouwen waren. Voor de kerstafdeling! Het moest niet mogen. Diefstal is het. Ja, diefstal. Wat er dan gestolen wordt? De herfst!

Te vaak maakt commercie misbruik van de psychologie. Zo mag bekend verondersteld worden dat de meeste mensen een hekel hebben aan nietsdoen en dat ze daarom het liefst altijd ergens mee bezig blijven. Actieve vakanties en zo. Want als je niets doet krijg je maar rare gedachtes en zo, en droom je maar een beetje nutteloos weg. Daar sta je dan in de file. Of voor de spoorbomen in Blikkum. Of op de bus te wachten. Of zit je erin voor je uit te kijken. Of loop je de hond of een vervelende vriendin uit te laten. Die put van dreigende stilte en nutteloosheid is door slimme jongens gedempt met mobieltjes. Een vondst, dat moet ik toegeven, want met een mobieltje verveel je je nooit.

En zoals de mobieltjes het nietsdoen hebben gestolen, zo ontnemen de vele winkels ons de herfst. De stilte van oktobermisten. De geheimzinnige geuren en het geritsel van gevallen bladeren. Het vredige verlangen naar rustige kou, krakend ijs en verstillende sneeuw. Maar na een zomer waarin het volle leven uitbundig gevierd wordt is de herfst bij uitstek het jaargetijde van de dood. Donkere avonden. November slachtmaand. De zon in het teken van de Schorpioen. Verval en verrotting. Als je meent dat dat allemaal niet bij het leven hoort, ja, dan wil je die herfst het liefst snel overslaan. En daar speelt de commercie slim op in. De herfst mag er niet meer zijn, die wordt begraven onder pepernoten, speculaas en marsepein.