Dat is kerst!

24 december 2019

Kerstmis 1914. De soldaten in de loopgraven hadden er geen zin meer in. Duitsers en geallieerden staken lichtjes voor elkaar aan, benaderden soldaten van het andere front en gingen samen kerst vieren in plaats van elkaar dood te maken. Tot grote ergernis van hun generaals. Met dit prachtige voorbeeld van wellicht de mooiste kerst ooit besluit Rutger Bregman zijn boek De meeste mensen deugen. Weg met het idee dat we diep van binnen slechte egoïstische wezens zijn, die er alleen door een dun laag beschaving ervan weerhouden worden om elkaar de hersens in te slaan. De meesten mensen zijn veel liever dan we meestal denken. Maar het uitzonderlijke regeert het nieuws en daarom vergeten we maar al te snel dat de slechtheid die uit hun chocoladeletters walmt iets uitzonderlijks is. Goed nieuws is geen nieuws.

Intussen hebben we ons al eeuwen laten aanpraten dat we diep van binnen slechte wezens zijn. Wat moet je nog als kerk als mensen niet zondig zijn? Wat moet je nog als regering als mensen te vertrouwen zijn? Wat moet Freud als er geen primitieve wilde kannibaal in ons schuilt? Is het niet veel slimmer, zo vraagt Bregman zich af, om mensen te vertrouwen en de enkele keer dat dit onterecht blijkt voor lief te nemen, dan dat we iedereen gaan wantrouwen zodat er nu een Big Brother-wereld wordt opgetuigd? Als we anderen wantrouwen, dan gaan die anderen zich daar ook naar gedragen. Dat komt door het zogenaamde nocebo-effect, de negatieve keerzijde van het placebo-effect. Wantrouw en ge zult gewantrouwd worden.

Geloof in het goede in de mens is niet naïef maar realistisch. Kijk maar gewoon op straat om je heen. Mensen groeten elkaar op straat, staan soms te popelen om een ander te helpen. De meeste auto’s stoppen voor een zebrapad. Alleen als dit niet gebeurt komt het in het nieuws. Natuurlijk zijn er veel slechteriken onder ons, maar dat is niet echt een overgrote meerderheid. De meeste mensen deugen, en je hoeft geen hippie te zijn om dat gewoon te zien. En het heeft voor de meesten van ons niets met arrogantie of narcisme te maken als je gelooft dat je zelf ook best oké bent. Het goede, liefde, God, of hoe je het ook noemen wilt, woont diep binnenin ons. ‘Was Christus duizendmaal in Bethlehem geboren, en niet in u, gij zijt toch eeuwiglijk verloren,’ vertelde Silesius. Dat is kerst.

Blaricums dorpsblad Hei & Wei, 13 december 2019