Ingewikkeld

17 februari 2023

Nee, Cool:Gen heeft niets te maken met een nieuwe coole generatie. Het is de naam van het ict-systeem van de Belastingdienst dat vanaf 2027 niet meer wordt ondersteund. Het alarm ging onlangs af op de voorpagina van de NRC. “Bij het niet tijdig vervangen van de oude software bestaat het risico dat er onoplosbare fouten of storingen in het systeem ontstaan. ‘Dan heeft dit tot gevolg dat de Belastingdienst geen belastingaanslagen meer bij de belastingplichtige kan opleggen en dat niet geïnd kan worden’, waarschuwen ambtenaren. Daarnaast zijn wetswijzigingen op de inkomensheffing niet meer mogelijk.” Kijk, dit vind ik nu mooi nieuws. Niet zozeer omdat het over een paar jaar moeilijk wordt om belasting te innen, maar omdat de Belastingdienst een koekje van eigen deeg krijgt. Van het ‘leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’, dat ons al dertig jaar wordt voorgeschoteld, is niet veel meer overgebleven dan ‘leuker kunnen we het niet maken, wel ingewikkelder’. De slachtoffers van de toeslagenaffaire kunnen daarover meepraten.

Toen ik in de jaren negentig mijn eigen bedrijfje begon, regelde ik zelf nog enthousiast mijn belastingaangifte met behulp van de Belastinggids. Ik ging heel ijverig aan het werk toen een inspecteur van de Belastingdienst een kijkje kwam nemen, want ik moest natuurlijk druk bezig zijn om die vereiste 1225 uren per jaar aannemelijk te maken. Uiteindelijk miste hij nog de duizend gulden die ik van mijn Wetenschappelijke Tante had gekregen, dus daar moest nog een mouw aan worden gepast. En hij stond erop dat ik contant geld in een apart kistje bewaarde. Dat was nog voordat de belastingen ‘makkelijker’ werden gemaakt, iets waarvan nooit iets is terechtgekomen. Bij de belastinghervorming in 2001 met zijn ‘box 3’ vond ik alles alleen maar ingewikkelder geworden, en gaf ik de hoop op dat ik er ooit nog iets van zou begrijpen. Toevallig en gelukkig had ik een paar jaar daarvoor alles uitbesteed en ik heb nog jaren gekeken naar diverse bedragen die ongevraagd op mijn rekening werden gestort zonder erbij te vertellen waarvoor het eigenlijk was. Eigenlijk wil ik er niets meer mee te maken hebben. Niet omdat ik geen belasting wil betalen, maar omdat ik geen zin heb om opgedrongen puzzels te moeten oplossen.

Het is te ingewikkeld geworden. Is het niet van de gekke dat het aantal regels zodanig uit de hand is gelopen dat er hele industrieën in kolossale kantoorgebouwen nodig zijn om dat allemaal in goede – of juist verkeerde – banen te leiden? Dat kan je niet alleen de Belastingdienst verwijten, want onze regering houdt ervan steeds meer regelgeving te maken, alsof ook die altijd moet blijven groeien. En wees maar op je hoede als er vereenvoudigingen worden beloofd, want die maken het meestal alleen maar erger. Wat je die dienst wél kunt verwijten is dat er te veel criminelen werkzaam zijn, want een andere bewoording kan ik niet vinden voor ambtenaren die met een druk op de knop gezinnen ruïneren omdat ze dat nu eenmaal moeten doen. Befehl is Befehl, en achter je beeldscherm is dat vanaf afstand makkelijk te doen, net als het achter je scherm een stad bombarderen waarna je weer rustig gaat slapen. Regels, regels en nog meer regels die voor zoveel werk zorgen dat zelfs computers het niet meer kunnen bijhouden. Ook omdat computers en besturingssystemen steeds een korter leven lijkt beschoren. Mijn telefoontje is bijna vier jaar oud, dus ik moet er rekening mee houden dat dat er elke dag de brui aan kan geven.

Waarom eenvoudig doen als het ook ingewikkeld kan? Misschien heeft dat iets met werkgelegenheid te maken. We moeten toch érgens mee bezig zijn? Steeds weer nieuwe dingen en regels uitvinden die niemand gemist zou hebben als ze er niet waren? Mensen willen iets te doen hebben en verlenen daar hun status aan. Ze zijn zelden tevreden met dingen zoals ze zijn. Stilstand is achteruitgang. Hoe vaak heb ik die onzin niet gehoord? Zij die dat beweren moeten linea recta terug naar de schoolbanken! Het kapitalistisch verheerlijken van groei maakt alles kapot. Stilstand is vooruitgang! Maak eens goede computers en software jongens, niet al dat spul dat om de haverklap gerepareerd en geüpdatet moet worden. Dat heeft natuurlijk ook met commercie te maken, en mijn vertrouwen daarin heeft al in mijn jonge jaren een flinke deuk gekregen toen mijn broer me vertelde dat gloeilampen erop gemaakt werden om na een x aantal uren kapot te gaan. Zo ook computers en telefoontjes. Want de economie moet doordraaien, en we moeten altijd bezig blijven.

Allemaal angst, ik en ego natuurlijk. Maar intussen worden we zelf allemaal steeds meer ingewikkeld zodat er van ontwikkeling steeds minder over blijft. Laat alles maar lekker vastlopen jongens, ik geniet er stilletjes van. Gemeen hè?