Veganisme

1 november 2024

In de NRC vandaag een mooie column Jong vermoorde veganistjes van Carolina Trujillo. Over veganisme dus. Omdat het vandaag Wereld Veganismedag is. Wat was dat ook alweer? Ook ik moest het even opzoeken. ‘Veganisme is een levenswijze,’ vertelt de Nederlandse Vereniging voor Veganisme, ‘waarbij – voor zover praktisch haalbaar – wordt afgezien van alle vormen van exploitatie van, en wreedheid naar, dieren voor eten, kleding of andere doeleinden.’ Dit tegenover wat sociaal psycholoog Melanie Joy in 2001 het carnisme noemde, ‘de overheersende ideologie die met behulp van de drie ennen het uitbuiten van dieren voor menselijk gewin goedpraat: het zou Natuurlijk, Normaal en Noodzakelijk zijn.’ Ik ben opgevoed in de wereld van carnisme en Trujillo wijst erop dat een en ander cultuurbepaald is: ‘In Nederland worden we van kleins af aan gevoelloos gemaakt voor het leed van kippen, varkens, koeien en vissen (…) Poezen, cavia’s, roodborstjes en honden eet je niet.’

In mijn jonge jaren vond het eten van vlees ook heel gewoon. Maar bij de slager gruwde van de hersens die bij hem op de toonbank lagen. En de geur van een poelier vond ik walgelijk. Van vis en zeebanket heb ik nooit gehouden. Maar de gehaktballen die mijn moeder maakte zijn tot vandaag de dag ongeëvenaard. Worsten van de HEMA gaan er bij mij als koek in. Vriend en ik hebben in de Biblebelt vaak van braadworstjes genoten. En vorige week was er een heerlijk lapje vlees in het restaurant van Naarderheem waar Vriend woont. Dat luisterde naar de naam procureurslap. En het was best lekker. Dat moest ik opzoeken, zoals ik wel eens vaker moet opzoeken wat ik eigenlijk eet. In de culinaire wereld zijn ze de Nederlandse taal niet echt machtig. In onze taal heet dat lekkers gewoon varkensnek en ik geef toe dat ik een beetje wantrouwend naar de menukaart gekeken zou hebben als dat erop stond. Maar nu weet ik waarom ik zo graag in nekjes van jongens bijt. Vriend en ik hebben trouwens vaak genoten van Hongaarse salami. Van Herz natuurlijk. En als hij eieren bakte ging dat bovenop plakjes ham en toegedekt met plakjes kaas.

Allemaal hartstikke fout natuurlijk. Veel lezertjes zullen nu ze dit lezen teleurgesteld in mij zijn. Maar toch is de vlees- en zuiveletende wereld een beetje vreemd voor mij. Met name als bij het samenstellen van een maaltijd alles in eerste instantie om het vlees draait. Ik geloof niet dat Vriend en ik ooit in een slagerswinkel zijn geweest. Hij had een bloedhekel aan melk, en na decennia zonder heb ook ik daar geen trek meer in. Dat voelt inderdaad meer als iets voor peuters. Maar op kaas ben ik verzot. Alle soorten, zij het geen tenenkaas. Het mag inmiddels duidelijk zijn dat een echte veganist zich ook van zuivel onthoudt. Ook kippen hebben gevoel en willen hun eitjes bij zich houden. Ook koeien hebben gevoel en geven liever hun kroost te drinken dan zo’n machine. We kunnen best zonder vlees. Mijn Wijze Tante is daar 100 jaar mee geworden. We moeten nu eenmaal wat eten, maar val de dieren daar niet mee lastig. Daarom grap ik wel eens dat mensenvlees het enige eerlijke vlees is.

Trujillo vertelt dat ze als kind voor veganisme zou hebben gekozen. ‘Helaas wijst niemand je op de keuzemogelijkheid. Ouders niet, leraren niet, niemand. Daarmee verzwijgen ze dat je wordt gesocialiseerd naar regels van de ideologie die het tegenovergestelde dicteert: de mens mag andere dieren naar believen uitbuiten. We worden belogen, gemanipuleerd en tot uitbuiters opgevoed. Als iets je door de strot wordt geduwd is het wel carnisme.’ NNN als grondrecht van BBB, die daarmee meent recht te hebben op de helft van de Nederlandse grond. Wat zouden we in een mooi land leven als we allemaal veganisten waren en ook geen carnistische producten voor de export maakten! Een prachtig ideaal, maar dat kost enige moeite. Het echte veganisme ontstaat uit bewustzijn. En dat is weer een kwestie van goed opletten. Een excursie naar varkenstallen en slachterijen. Kijken naar hoe de eieren van kippen worden gejat, meeleven met de koeien als die gemolken worden. Meer makkelijk vindbare filmpjes over dit alles op het internet. En je dit alles herinneren terwijl je eet. Ook voor mij is dit een hele opdracht, want ik wil gezellig eten met Vriend.