18 juni 2024
Dat lucht op. De natuurherstelwet, een initiatief van Frans Timmermans, is erdoor in Europa, zij het in verzwakte mate. Toen ik hoorde dat de Europese Raad er de volgende dag over zou stemmen nadat het Parlement het al had aangenomen, sliep ik de nacht ervoor onrustig. Het zag er tot voor kort somber uit voor deze Green Deal, maar de Oostenrijkse milieuminister Leonore Gewessler van de Groenen liet op het laatst weten toch voor deze wet te gaan stemmen, waarmee ze de woede van ŌVP-bondskanselier Karl Nehammer over zich afriep. Die wil het er niet bij laten zetten, maar heeft weinig kans een en ander terug te draaien. Heel dapper van Gewessler. Haar geweten was belangrijker dan de afspraken met de coalitie. Ik ben blij dat de wet nu is aangenomen. Gefeliciteerd, Frans!
Wat mij betreft had de Green Deal bovenaan alle partijprogramma’s moeten staan, omdat slecht onderhoud van de natuur desastreus is voor ons allemaal. Als ik het voor het zeggen had was het topprioriteit nummer één waarvoor al het andere moest wijken. Ik snap niet dat anderen dat niet zien. Dat er landen zijn die hebben tegengestemd. Nederland speelde hierin helemaal een vuil spel door eerst de wet te verzwakken en vervolgens tegen te stemmen. Vergeleken met de importantie van die natuurwet is het meeste waarmee de coalitie zich bezighoudt geneuzel. Daar worden bestuursonwaardige besluiten genomen zoals tien kilometer sneller mogen rijden. Godbetert waren ook Finland, Italië, Hongarije, Zweden en Polen tegen. Mijn verstand staat er echt bij stil.
Een tegenslag voor de boeren. Maar met Caroline van der Plas en consorten heb ik weinig medelijden. Boeren kunnen al decennialang weten dat ze niet goed bezig zijn, en nu is het eigen schuld, dikke bult. Dat bedrijf lijkt lang niet meer op de romantische beelden waarmee we worden doodgegooid. Niet alleen de landbouw met zijn vergiftigde uitstoot, illegaal mest uitrijden en parkinsonstimulerende bestrijdingsmiddelen in het rond te spuien. Ook de sadistische vleesindustrie waarvan het meeste voor de export is bedoeld. Vlees eten is überhaupt dom want je stopt er meer voedingswaarde in dan dat het oplevert. Maar diep van binnen houden we er kennelijk toch van onze tanden in vlees te zetten. Misschien uit seksuele frustratie. Rennen tegen kanker. Zwemmen tegen ALS. Fietsen tegen dementie. Seks tegen dierenleed.
Een pluim voor Europa. Daar wordt meer goeds verricht dan we ons meestal bewust zijn. Zo gaan volgend jaar nieuwe regels gelden voor beursgenoteerde bedrijven, die in hun jaarverslagen een fatsoenlijke betaling van werknemers in ontwikkelingslanden moeten rapporteren, alsook de mate waarin ze klimaat- en milieuschade veroorzaken. Niet alleen de schade door de toeleveringsketen maar ook die door klanten. Europa kan niet zonder regels die voor al haar landen gelden, daarvoor is er te veel internationaal contact. Het wordt echt een onwerkbare lappendeken als elk land conservatief zijn eigen regels wil houden. Dan kan je ook wel alle tijdzones willen afschaffen om de werkelijke plaatselijke tijd weer in te voeren. Moeten we hier al onze klokken zo’n veertig minuten terugzetten, en in de zomer nog een uur meer, afhankelijk van waar we wonen.
Veel conservatieve en rechtse partijen zouden graag de klok willen terugzetten. En daarmee de illusie wekken dat nog lang geen twaalf uur is. Dat het allemaal nog wel mee zal vallen. Voor hen geldt een gewaarschuwd mens niet voor twee maar voor een half. En is het heel natuurlijk om tegen de natuur te zijn.
Gepost in Maatschappij en politiek, Milieu 
Geen reacties »
16 juni 2024
Uiteindelijk zal al het zoeken naar het meest elementaire deeltje tot Niets leiden. Ja, Niets met een hoofdletter. Omdat het ook God is. Of Bewustzijn. Of Leegte. Of Geest. Dat is het uiteindelijke bouwsteentje van al wat is. In die betekenis is alles Een omdat het ten diepste allemaal hetzelfde is. Levend in de wereld van de tienduizend dingen kwamen we erachter dat die uit een beperkt aantal moleculen bestaan. Een die moleculen uit elementen. En die elementen uit dingen als elektronen, protonen en neutronen, waarvan de laatste twee weer uit drie quarks bleken te bestaan. De elementaire deeltjesteller staat nu op 17. Nog niet op 1. Het is de vraag of het ooit zover komt, maar mocht dat gebeuren dan zal blijken dat dit ene uiteindelijke deeltje Niets is. Net als er alleen leegte overblijft als je kern van een ui zoekt door hem te gaan te schillen. Alles is uiteindelijk Niets, God, Bewustzijn, Leegte of Geest.
Welkom in de wereld van paradoxen waarin alles uiteindelijk Niets is. Omdat wij ook God zijn, Bewustzijn, Leegte, Geest. Ook het fijnstoffelijke is stoffelijk. Tegenstellingen tussen niets en iets, tussen geest en materie, tussen bewustzijn en onbewustzijn, tussen leegte en volte en tussen God en mens bestaan niet meer. Er blijft slechts één kwaliteit over, één smaak, één geur die alles bezielt. Soms is er iets minder van, soms iets meer. Je kan het ook Leven noemen, waarvan er soms iets meer is en soms iets minder, zodat dood ook leven is. Ook sterven is een manier van Leven. Je kan het ook Liefde noemen die in de een uitbundig straalt en in de ander verscholen blijft. Ook haat is een vorm van Liefde. Je kan het ook Ik noemen, dat zich in de een verkrampt tot klein ikje of ego en in de ander verruimt tot het Al, tot God, want ook God en mens verschillen niet wezenlijk. Je kan het ook het Idee noemen, de bron van inspiratie, het woord dat vlees is geworden.
Niets, God, Bewustzijn, Leegte, Geest, Liefde, Leven en Idee zijn identiek voor mij. Zeven woorden voor hetzelfde, onafscheidelijk verbonden met hun tegenpolen. Ik kan er nog Stilte aan toevoegen als draaggolf van Muziek. Of Duisternis als de baarmoeder van het Licht. Het maakt niet uit hoe je Het noemt want ze zijn allemaal identiek aan elkaar en tegelijk elkaars tegendelen. Het is de kunst om dit allemaal te herkennen, maar dat lukt niet door het te zoeken want het is er allemaal al. Daarvoor hoef ik mij niet eens daarvan bewust te zijn, en de enige weg erheen is mezelf te verliezen. Het is als de bril die je zoekt terwijl je hem al op hebt. De reis heeft geen bestemming, want de bestemming is de reis zelf. Er is niets meer te doen dan gewoon opletten. Stop met bidden, mediteren, geloven en zoeken! Je kunt jezelf alleen maar vinden door jezelf, je ik te verliezen. Mij lukt dat niet altijd. Gelukkig is ook dat goed, want het is niet iets wat kan lukken.
Dan zal blijken dat de droom werkelijkheid is, en de werkelijkheid een droom. Dat er in de onstuimigheid van het leven eigenlijk helemaal niets aan de hand is. Dat problemen eigenlijk helemaal niet bestaan. En dat over dit alles eigenlijk helemaal niets te zeggen is.
Gepost in Spiritualiteit 2 reacties »
6 juni 2024
Precies tachtig jaar na de landing in Normandië, waarmee de bevrijding van Europa begon en het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde, hebben we Europese verkiezingen in ons land. In de jaren zestig genoot ik van de film The Longest Day, die toen nog in zwart-wit was. Ik zie mezelf nog in een bioscoop in Overtoomse Veld zitten. Toen was ik al heel romantisch en had ik diepe bewondering voor de moed van al die soldaten die hun leven riskeerden en gaven op het door de Duitsers bestookte strand van Omaha Beach. Ze zullen het zelf als minder romantisch hebben ervaren. Met een vriendje ging ik uitzoeken wat er allemaal was gebeurd. Ook omdat ik verliefd op hem was. D-day, de zesde juni die me altijd is bijgebleven. De dag waarop de bevrijding van Europa werd ingezet. De dag waarop we Europa mogen vieren. Vind ik.
Ondanks alle verdeeldheid is er nu méér Europa dan toen. Gedurende vele decennia ontstonden de EGKS, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, met Beneluxlanden Nederland, België en Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en Italië. In 1967 ontstond de Europese Economische Gemeenschap EEG. In 1973 kwamen Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk erbij, in 1981 Griekenland, in 1986 Spanje en Portugal en in 1995 Finland, Zweden en Oostenrijk. De nu vijftien landen vormden in 2009 de EU, de Europese Unie. Inmiddels horen ook Zweden, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Hongarije, Roemenië, Tsjechië, Slovenië, Bulgarije, Kroatië, Cyprus en Malta erbij. Omdat het Verenigd Koninkrijk inmiddels is vertrokken staat de teller nu op 27 landen staat. Misschien werd Europa eigenlijk op D-day geboren.
In De Correspondent gaan Maite Vermeulen en Maaike Goslinga in op diverse kritiek die we maar al te vaak op Europa spuien. Het is te ver van ons bed, te gedetailleerd en te traag. De schrijfsters halen dit allemaal onderuit met als voorbeeld een wet die ervoor moet zorgen dat de scheepvaart, goed voor drie procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, geen stookolie meer gebruikt. Ver van mijn bed, denken we, maar het heeft wel wereldwijde effecten als vervuilende schepen onze havens niet meer mogen aandoen. En ja, zo’n wet kan niet anders dan gedetailleerd zijn, zoals een uitzondering maken voor bedrijven die drie of minder schepen hebben, want daarmee creëer je een optimale duidelijkheid. En het kan niet anders dan dat het maken van zo’n wet traag verloopt want zorgvuldig werk vraagt nu eenmaal tijd. Volgens de schrijfsters moeten we met dit alles juist blij zijn! Ik doe mee!
Natuurlijk vechten alle landen, vertegenwoordigd in fracties in het Europees Parlement, voor hun eigen belangen. Daar in Brussel of in Straatsburg heb je onder anderen de Europese Volkspartij waar onze CDA en ChristenUnie zich thuis voelen, Renew Europa voor onze VVD en D66, de Groenen/Europese Vrije Alliantie voor GroenLinks en Volt, het Europees Unitair Links/Noord Groen Links voor de Partij voor de Dieren en de SP, en de Progressieve Alliantie voor Socialisten en Democraten voor de PvdA. Toegegeven: ik moest het ook even opzoeken allemaal, maar als je je in Europa verdiept wordt het wel interessanter en levendiger allemaal. In De Correspondent verscheen daarover vandaag een mooie explainer die ze wel eerder hadden mogen plaatsen. Daarin lees ik dat er in het Europees Parlement geen coalities worden gevormd, maar partijen elkaar per onderwerp opzoeken. Dat bespaart een boel gehakketak en in ons ons land zou dit ook zo moeten zijn.
Laten we blij zijn dat een en ander niet zo chaotisch in elkaar zit als in de Verenigde Staten waar minderheden de grootste macht kunnen krijgen. Laten we dankbaar zijn voor onze zwaarbevochten democratie en daar gebruik van maken. Als je niet stemt tel je niet meer mee en verspeel je je recht om kritiek te hebben op het politieke gebeuren. Als we de democratie niet in woord en daad omarmen is alle strijd ervoor voor niets geweest. Dan laten we de opkomst van extreemrechtse ondemocratische partijen die de democratie van binnen uithollen op zijn beloop. Laten we net als Alkibiades blijven vechten voor democratie, want die is geen vanzelfsprekendheid en kwetsbaarder dan ooit. Europa moet weer sterk worden om niet verbrijzeld te worden tussen wereldmachten als Rusland, de Verenigde Staten en China. Meer dan ooit is eensgezindheid noodzakelijk.
De Negende van Beethoven, het Europese volkslied, speelt de laatste dagen in mijn hoofd. Dat doet me goed. Op naar de stembus waar ik enthousiast het rode potlood ga hanteren. Op naar Europa!
Gepost in Maatschappij en politiek Geen reacties »
27 mei 2024
Het Vaticaan had het beter aangepakt. Daar stoppen ze de kardinalen in de Sixtijnse Kapel, afgesloten van de buitenwereld. Die mogen er pas uit als met een meerderheid van tweederde van de stemmen een nieuwe paus is gekozen en de langstzittende het “Habemus Papam” vanaf het balkon roept. Dat is beter geregeld dan in de politiek, want nu zitten we al meer dan driehonderd dagen te wachten op witte rook. Maar misschien is dat wel om de rookvrije generatie te promoten. We doen alles kalm aan, alsof we nog rustig kunnen wachten terwijl de wereld geteisterd door oorlogen en milieurampen. Welke van de nu eindeloos pratende vier partijen heeft het klimaat als topprioriteit op zijn verlanglijstje staan? Elke dag telt en Oekraïne, Gaza en de verschrompelende aarde kunnen wel wachten. Belangrijker dan dat is dat we tien kilometer sneller mogen rijden. Daarmee maak je maar zo’n twee mensen per jaar extra dood, dus dat moet kunnen.
Mijn ouders hadden het wel eens over ‘demoncratie’. Dat is wat we nu zien in ons gave Nederland. Bestuurlijke impotentie van leiders die maar niet met elkaar kunnen klaarkomen met hun kwartetje. In de ban van demon Wilders, in de illusie dat je de democratie dient door samen te gaan met een partij die zelf lak heeft aan democratie. Het is Dilan, Caroline en Pieter zwaar verwijtbaar dat ze meewerken aan het realiseren van Geerts nepparlement. Alsof het neoliberale rechts dat een puinhoop van destructieve privatisering heeft achtergelaten niet erg genoeg is doen we daar met extreemrechtse ideeën nog een flinke schep bovenop. Linkse hobby’s als cultuur en intelligentie moeten hoe dan ook de kop worden ingedrukt. Is het niet door de vrije NOS om zeep te willen helpen, dan wel door de btw op kranten en boeken te verhogen. Mensen moeten niet zelf gaan denken, in navolging van het kwart van de bevolking dat op Geert heeft gestemd. Bewustzijn is taboe.
Tijdens mijn afscheidsspeech van de gemeenteraad zei ik al dat het raadslidmaatschap mijn vertrouwen in de provinciale en landelijke politiek geen goed heeft gedaan. Dat is sindsdien alleen maar minder geworden. Maar het kon nog veel erger. Onweersbuien, veel te warm weer, aardverschuivingen en overlopende rivieren schijnen slechts weinigen wakker te schudden. Het is te hopen dat jouw tribunalen er inderdaad komen, Thierry. Maar dan wel met jou, je grote vriend Poetin en ook criminelen als Trump en Netanyahu in de beklaagdenbank. Troost je, ik blijf tegen de doodstraf omdat die te licht zal zijn. De hel is beter, opdat je alle pijn en lijden voelt dat je alle anderen hebt aangedaan. Daar zal je even doorheen moeten om een mens te worden. Osho noemde politici de ‘maffia of the soul’. Niet onterecht, want met zielenhandel wordt geld en macht verdiend. Kijk ook maar naar Marc met zijn hersenen kapotmakende Facebook wat voor onze kinderen erger is dan pedofilie waartegen deze hypocriet zich verzet.
Decennia van neoliberalisme stonden aan de wieg van extreemrechtse bewegingen. Overheden kieperden al hun taken over de heg richting markt en lieten hun burgers steeds meer zelf dingen uitzoeken. ‘Eigen verantwoordelijkheid’, maar dan niet voor henzelf. Het verschil tussen rijk en arm neemt alleen maar toe. Tekorten aan medicijnen, woningen, cultuur, asielopvang, zorg, energie, postbodes, openbaar vervoer, handhaving en ga zo maar door. Mensen voelen zich in de steek gelaten, belazerd, en dat zijn ze ook. Ze zijn boos. Ze worden niet beter van de democratie, dus die moet maar afgeschaft worden, op zoek naar de Grote Leider, de Messias die de klok eeuwen terugdraait naar tijden toen het leven nog duidelijk was en geluk heel gewoon. Zonder geneuzel over genders en homoseksualiteit en zo, waarom Vladimir ons zo haat. Terug naar toen er nog hoop, lef en trots was. Hoop, lef en trots voor zichzelf zullen ze bedoelen. Ik schaam mij ervoor een Nederlander te zijn.
NASA heeft 137 lichtjaren verderop een mogelijk bewoonbare planeet gevonden. Ik troost me maar met het idee dat we niet alleen zijn in de kosmos. En toegegeven, voor de aarde en de natuur zal het een weldaad zijn als de mensheid erop verdwijnt. Toch nog een lichtpuntje.
Gepost in Maatschappij en politiek 1 reactie »
20 mei 2024
Zijn mensen gelukkiger als ze in een democratie leven? Ik ging het onderzoeken. Want ik vond zowel het World Happiness Report 2024 als de Democracy Index 2023 waarin landen gerangschikt zijn van meest tot minst gelukkig en democratisch.
Het World Happiness Report 2024 is gemaakt door onderzoeksbureau Gallup, samen met het Oxford Wellbeing Research Center, het UN Sustainable Development Solutions Network en het WHR Editorial Board. Dat klinkt degelijk. 143 landen werden gescoord op zes variabelen: BBP per hoofd van de bevolking, sociale steun, gezonde levensverwachting, vrijheid, vrijgevigheid en corruptie. Daar bleek Finland het gelukkigste land te zijn en Afghanistan het ongelukkigst. Nederland stond op de zesde plaats.
De Democracy Index 2023 is gemaakt door EIU, de onderzoeks- en analysedivisie van The Economist Group. Klinkt ook degelijk. Hier werden 167 landen gescoord op vijf variabelen: verkiezingsproces en pluralisme, functioneren van de overheid, politieke participatie, politieke cultuur en burgerlijke vrijheden. Als landen dezelfde scores hadden zoals Frankrijk en Spanje, gaf ik hen beide een gemiddelde positie, in dit geval 23,5. Hier bleek Noorwegen het meest en Afghanistan het minst democratisch te zijn. Nederland stond op de negende plaats.
Niet alle landen kwamen in beide rapporten voor, zodat er 144 landen overbleven waarvan de rang van zowel geluk als democratie bekend was. Gelukkig was de benaming van vrijwel alle landen in beide rapporten hetzelfde, zodat het niet moeilijk was om alles in een Excel-bestand in drie kolommen naast elkaar te zetten: de landen met bijbehorende democratie- en geluksindices. De relatie tussen democratie en geluk kon ik nu uitrekenen en uitdrukken in een correlatiecoëfficiënt, een getal tussen -1, een omgekeerde relatie, en 1, een perfecte relatie. Uitrekenen? Ik herinner me dat ik dat in de jaren zestig eens met de hand deed, wat een gigantische klus is. Gelukkig kon Excel dat nu in een seconde voor mij doen.
Het werd 0,62. Dat mag ik volgens Scrbbr een middelmatige correlatie noemen. In schooltaal lijkt me dat een zesje of zeventje, voldoende of ruim voldoende om te zien dat er hoe dan ook een relatie is tussen democratie en geluk. Die gaan vaak samen, maar er zijn uitzonderingen zoals Saoedi-Arabië dat met 150 laag scoort op democratie maar met 28 hoog scoort op geluk. Of Botswana dat met 33 hoog scoort op democratie maar met 137 laag scoort op geluk. Rusland scoort met 144 laag op democratie, maar het geluk lijkt daar met 72 niet onder te lijden.
Je kunt je afvragen hoe het kan dat van de 144 landen die overbleven er toch hogere scores zijn, maar dat komt doordat het scores zijn in de oorspronkelijke onderzoeken met 143 en 167 landen. Zou ik die rangordes niet moeten corrigeren zodat er geen gaten meer in zitten? Gebruik ik wel het goede type correlatiecoëfficiënt? Hoe valide zijn gebruikte beoordelingen en zelf-beoordelingen? Zo zitten er best wat haken en ogen aan zo’n onderzoekje als dit. Maar hoewel ik niet pretendeer dat het een wetenschappelijke toets kan doorstaan, suggereert het wel dat er een relatie is tussen democratie en geluk, wat uitgebreider onderzoek verdient.
Maar áls er een verband is, betekent dat nog niet dat democratie mensen gelukkiger maakt, want het omgekeerde kan ook het geval zijn. En wie weet is er een gemeenschappelijke oorzaak van zo’n correlatie, zoiets als het weer want in noordelijke landen scoren ze hoog. Nemen democratie en geluk af naarmate je meer naar de evenaar toe gaat? Dan liggen Rusland en Noord-Korea op de verkeerde plek. En waarom had Athene dan wel een democratie en Sparta niet? Eigenlijk wil ik alleen maar weten of democratie gelukkiger maakt. Wat ik eigenlijk al weet. Maar ik wil dat ook kunnen bewijzen. Alsof dat helpt in een wereld waarin steeds minder waarheid is!
Gepost in Maatschappij en politiek 1 reactie »
15 mei 2024
Soms lees ik een roman. Dan heb ik er behoefte aan even in een andere wereld te zijn. Zoals onlangs in die van De avond is ongemak van Lucas Rijneveld. Mooi boek. Dat is even wat anders dan al dat spirituele werk waarin steeds meer hetzelfde lijkt te staan. Vorige week werd het tijd om weer eens een roman over kannibalisme te gaan lezen. Trouwe lezertjes weten dat dit een van mijn hobby’s is. Daarmee loop ik het risico dat vandaag of morgen agenten voor de deur staan om mijn koelkast, kruipruimte en tuin te inspecteren. Maar ik moet hen dan teleurstellen, want ik ben de onschuld zelve. Het lijkt me doodeng om iemand te slachten, want ik leef niet in het vroegere Fiji, Congo of Brazilië waar een en ander wat minder taboe was. Misschien ben ik daar wel in een vorig leven opgegeten – dat zou een boel verklaren.
Nu heb ik Schitterend lichaam van de Argentijnse Agustina Bazterrica gelezen, een dystopie over hoe kannibalisme de gewoonste zaak van de wereld is geworden. Dat moest wel, want de aarde raakte overbevolkt met alle gevolgen van dien. Maar hoe is de ‘Transitie’ van de consumptie van dieren naar die van mensen gerealiseerd? Door te verkondigen dat dieren een dodelijk virus verspreiden zodat ze zo veel mogelijk afgemaakt en verbrand moeten worden. En door wetenschappers een en ander goed te laten onderbouwen, ook het feit dat de aminozuren van plantaardig voedsel niet toereikend zijn. En de vleesindustrie moet natuurlijk in stand worden gehouden. Om zich tegen uitwerpselen van lastig uit te roeien vogels te beschermen mag niemand zonder paraplu de deur uit.
In die wereld wordt Marcos wakker, badend van het zweet omdat er weer een dag mensen slachten op hem wacht. Hij doorziet het plot, maar heeft het geld nodig om de verzorging van zijn demente vader te kunnen betalen. Die had al een vleesverwerkingsbedrijf, waardoor hij al diverse vaardigheden heeft en nu als inspecteur rondjes doet langs looierij, fokkerij, slachterij en darmwasserij. Daar is geen gekrijs te horen omdat bij de mensen, die ‘hoofden worden genoemd, de stembanden zijn verwijderd. De beste kwaliteit is die van de EZG, de Eerste Zuivere Generatie ofwel mensen die in gevangenschap zijn geboren, zonder groeihormonen zijn grootgebracht en niet genetisch gemanipuleerd zijn.
Marcos krijgt van een relatie een mooi en duur cadeau, een EZG ‘wijfje’ om zelf te slachten of te verkopen. Maar in plaats daarvan bewaart hij het in een schuur waar hij het liefdevol verzorgt en koestert. Iemand als slaaf houden is echter barbaars, dus verboden, zodat hij het risico loopt bij ontdekking daarvan zelf in het Gemeentelijk Slachthuis te eindigen. Maar niemand kan hem verraden want zijn vrouw is een tijdje bij zijn schoonmoeder en kinderen heeft hij niet omdat zijn zoon vroeg overleden is. Hij struint door een vervallen dierentuin waar hij wat achtergebleven dieren koestert. Hij bezoekt zijn zuster waarvan de kinderen met de kannibalistische app Schitterend lichaam spelen, en verwondert zich erover dat zij zo keurig volgens de regels leeft en de waarheid rond het virus niet doorziet. Hoe nu verder?
De Transitie lijkt geslaagd in de dystopische wereld die Bazterrica beschrijft. Zo zijn er nu geen immigranten en arme mensen meer en neemt de overbevolking af. Al lezend kan je niet onder associaties uit met de coronacrisis, maar het bijzondere van dit boek is dat het al daarvoor in 2017 is geschreven. En ik moet toegeven dat deze Transitie, hoewel een tikje radicaal, dé ideale manier is om de klimaatcrisis te bestrijden – ik had dit zelf ook al eens bedacht. Het is nu afwachten of deze dystopie realiteit gaat worden. De schrijfster geeft ons daar alvast een voorproefje van. Het is immers nu al normaal dat we elkaars zielen opeten zoals in reclame en sociale media, dus het is niet zo’n grote stap om dat nu ook lijfelijk te gaan doen.
Gepost in Literatuur, Maatschappij en politiek Geen reacties »
11 mei 2024
Mijn vader was een masochist, maar mijn moeder wilde daar niets van weten. Dat was in hun tijd minder gewoon dan tegenwoordig. Ik denk dat dit de reden is waarom mijn vader in de jaren vijftig naar een psychiater ging. ‘Hoe was het bij Keilson?’ vroeg ze hem dan als hij thuiskwam. Ik begreep totaal niet waar dat over ging. Het is altijd het Grote Geheim gebleven. Behalve dan dat mijn vader er in zijn laatste levensjaren een enkele keer wat aarzelend over vertelde. Toen ik zelf medio jaren zeventig eens in psychotherapie was wilde ik een sessie met mijn beide ouders erbij. Voor de therapeut en mijn vader geen probleem, maar mijn moeder wilde niet komen. “Dan moet ik verschrikkelijke dingen over je vader vertellen,” was haar argument. Als er één moment is dat ik me door haar ontzettend in de steek gelaten voelde, was het wel toen.
Pas een paar jaar geleden pasten alle puzzelstukjes in elkaar, had ik dit Grote Geheim ontdekt. Alsof ik het mijn hele leven al geweten heb, of op zijn minst gevoeld. Mijn oudste herinnering – wij woonden nog in Blaricum dus ik kan hooguit vijf jaar geweest zijn – is dat ik in mijn bed schrok van hakkende geluiden, die uit de keuken beneden kwamen. “Papa mag mama niet opeten!” schreeuwde ik in paniek. En in de loop der jaren werd hun geheim ook mijn geheim, kreeg ik masochistische gevoelens die tot vandaag de dag zijn gebleven. Sommige van mijn erotische fantasieën heb ik verwerkt in mijn roman Strandvliet. Maar ik heb er wel het grootste gedeelte van mijn leven mee geworsteld door ze niet écht te accepteren van mezelf, want waarom anders deed ik er moeilijk over, zij het met hier en daar een tijdelijke uitspatting als uitlaadklep?
Zo zie je maar weer hoe een moeder met alle beste bedoelingen het een kind moeilijk kan maken. Achteraf plaats ik haar uitspraak dat je je lichaam niet mag beschadigen in deze context. Ze zei dat toen ik trots mijn nieuwe oorringetje liet zien, terwijl ze zelf stevig verslaafd was aan kalmerende middelen. En ze had niet alleen mijn vader naar een psychiater gestuurd, maar mij ook. Zo iemand moest checken of mijn homoseksualiteit écht was, en niet een angst voor vrouwen. Om van dat gezeur af te zijn werkte ik mee, maakte een praatje met die psychiater en dat was het dan. Ik vergat hem een certificaat van echtheid te vragen, maar voor mijn moeder was het nu goed. Wellicht heeft ze mijn broer ook wel eens naar een psychiater gestuurd, want daar moest iedereen heen. Behalve zij zelf.
Wat een familiedynamiek! Psychoanalytici smullen van dit soort verhalen. Iets dat niet gehoord mocht worden en onbespreekbaar was. Want pervers. Terwijl niet het verhaal zelf, maar het geheim houden ervan het juist pervers maakt. En dat geheim houden lukt helemaal niet, want het verhaal heeft zich onbewust in mijn ziel genesteld. Het verhaal over het smachten naar overgave, gebondenheid en pijn. Ik denk dat veel meer mannen masochistisch zijn als compensatie van de rol die ze vaak geacht worden te spelen. Mijn ervaring is dat negen van de tien mannen in de BDSM-wereld masochistisch zijn, en misschien is bij vrouwen het omgekeerde het geval. Ik las onlangs in een blog van mijzelf dat volgens onderzoek BDSM best gezond is, en dat mensen die dat bedrijven gelukkiger zijn dan mensen die zich met gewone ‘vanilla’ seks behelpen.
Een paar jaar geleden trachtte ik daar met mijn vijf jaar oudere broer over te praten, maar die hield niet van dat geroer in het verleden, waar je toch niets aan verandert. Alsof dat niet soms nodig is om alles een eigen plek te geven als een soort opruiming in je eigen hoofd. Nee, hij wilde er niets van weten, wellicht ook omdat hij geen goede relatie had met mijn moeder. Integendeel. Nog steeds twijfel ik er een beetje over of ik dit alles wel in een blog openbaar mag maken, maar het voelt wel als een soort rehabilitatie van mijn vader die te veel onder de plak van mijn moeder leefde. Maar niet zoals hij dat graag had gewild.
Gepost in Psychologie, Uit mijn leven Geen reacties »
27 april 2024
Voor mij en veel andere gewone mensen is het weinig nieuws, maar het is altijd leuk als wetenschappers je eigen vanzelfsprekendheden bevestigen. Namelijk dat dieren wel degelijk bewustzijn hebben. ‘Wetenschappers: bewustzijn eerder regel dan uitzondering in het dierenrijk’ schreef nos.nl onlangs. Dit naar aanleiding van The New York Declaration on Animal Consciousness die door 88 wetenschappers is ondertekend. De tekst ervan is kort. 1. Het is zeer aannemelijk dat zoogdieren en vogels bewuste ervaringen hebben. 2. Dit is ook een reële mogelijkheid voor alle gewervelde dieren zoals reptielen, amfibieën en vissen, en veel ongewervelde dieren zoals koppotige weekdieren, tienpotige schaaldieren en insecten. 3. Als dit een reële mogelijkheid is moeten we rekening houden met het welzijn van deze dieren.
Een bewuste ervaring behelst ook de ervaring van pijn. Als we dit alles serieus nemen, zoals de wetenschappers doen, heeft dat voor ons catastrofale gevolgen en is vegetarisme de enige weg om nog een beetje beschaafd met dieren om te gaan. De vleesverwerkende industrie zal er dan ook zijn stinkende best voor doen om dit alles te ontkennen. We kunnen dan geen oogjes van garnalen meer afknippen, kreeften levend koken, dieren Onverdoofd slachten, kuikentjes door de hakselaar halen of vredig aan de waterkant zitten vissen. Ik zag eens een filmpje van hoe biggetjes bij elkaar werden gedreven om elektrisch gedood te worden en hoe het laatste dier tevergeefs aan zijn elektrocutie trachtte te ontsnappen. Als er één grote vijand van het dierenrijk is, is het wel de mens. Hoogste tijd dus dat hij van de aardbodem oprot.
Toen ik als kind boeken van Kuifje las was ik erover verwonderd dat Bobbie gewoon kon praten. Geen gedachtenwolkjes boven zijn hoofd, maar echte tekstballonnetjes. Niemand die dat hoorde natuurlijk, tenzij een luid ‘Woeha!’ uit zijn bek kwam. Bij Marten Toonder zijn heer Bommel, Tom Poes en vrijwel alle andere stripfiguren dieren die gewoon praten zoals mensen. Nu kun je met professor Prlwytzkofsky denken: ‘Praw, das ist alles ja gans onwetenschappelijk,’ maar wie weet waren Hergé, Toonder en vele anderen zoals Disney met Donald Duck en La Fontaine met zijn fabels wel hun tijd ver vooruit, net zoals de vele sprookjes waarin dieren net mensen zijn. En dat laatste is meer het geval dan we meestal willen weten. Als een hond mij aankijkt vraag ik me vaak af wat zich achter die ogen afspeelt. Dat hij alleen maar kan blaffen of janken wil niet zeggen dat hij me niets wil vertellen. Wat gaat er allemaal om in dat koppie?
Is vlees eten echt zo noodzakelijk? Mijn Wijze Tante is er 100 mee geworden. Maar wat te doen als ze er later achter komen dat zelfs planten bewustzijn hebben? Zou zomaar kunnen. Wat blijft er dan nog over om met een schoon geweten te eten? Dan kunnen we alleen nog maar elkaar opeten, wat natuurlijk de ultieme manier is om de aarde nog een beetje te redden. Iets minder radicaal is het maken van kweekvlees, totdat blijkt dat zelfs dat over bewustzijn beschikt. De panpsychist in mij staat voor een onoplosbaar probleem als het bewustzijn alleen maar kan overleven door andere bewustzijnen te eten. Tenzij dieren en planten zo opofferingsgezind zijn dat ze zich graag door ons laten eten mits wij dat met respect en dankbaarheid doen zoals soms in oude culturen het geval was. Dat is echte liefde.
Niet dat alle dieren lieverdjes zijn. Want veel van hen zijn geen vegetariërs en verscheuren andere dieren om aan eten te komen, wat voor hun voedsel best pijnlijk moet zijn. Maar voor hen is het in tegenstelling tot mensen een noodzaak en ze weten niet beter. Dit in tegenstelling tot teveel mensen die elkaar in oorlogsgebieden graag martelen om daarvan leuke filmpjes op TikTok te kunnen plaatsen. De Romeinse machocultuur wordt vaak als de bakermat van onze beschaving beschouwd, alsof ze daar in de middagpauze van hun spelen niet genoten van hongerige leeuwen die christenen levend verslonden. Geef mij maar de Griekse oudheid, waar ze tenminste nog de democratie hebben uitgevonden. Geslaagde gymnasiasten zouden een Athenereis moeten maken in plaats van een Romereis.
De slimme Arthur merkte trouwens laatst op dat het eten van planten, net als het kappen van bomen, lang niet zo erg is als het doden van dieren omdat ze zichzelf weten te herstellen. Dat geeft wat troost. Van mij mag de hele vleesindustrie opgedoekt worden. Misschien is het zelfs zo dat we door het eten van vlees alleen maar bloeddorstiger worden. Als biggen niet op transport naar de slachterij willen, trap of sla je hen gewoon de vrachtwagens in en stuur je hen naar het bedrijf dat het minste controleert op gebroken poten of ribben. Ecce homo! Je moet geen dieren opeten. Maar wel de boeren en mensen die dieren mishandelen, geef die maar een koekje van eigen vlees. Stop hen maar in hun eigen stallen. Geen hamburgers maar boerburgers graag!
Naast een rookvrije generatie zouden we ook naar een vleesvrije generatie moeten in 2040. Want nog altijd houden teveel mensen meer van vlees dan van dieren.
Gepost in Maatschappij en politiek, Milieu, Wetenschap 1 reactie »
18 april 2024
Na drie decennia heb ik afgelopen week mijn boek weer eens gelezen over het grootste avontuur in mijn leven. Mijn reis naar Osho die toen nog Bhagwan heette, over mijn leven in Poona en op de ashram. Over de vele meditaties en groepen die ik deed, waarna ik uiteindelijk aan de voeten van Osho belandde, die mij tot sannyasin doopte en de naam Satyamo gaf. Het speelt zich af vanaf 8 december 1979 als ik op mijn eentje in het vliegtuig stap tot 18 januari 1980 als ik Poona weer verlaat. Meteen na thuiskomst schreef ik er een boek over: Terug naar huis.
De ashram in Poona was eigenlijk een soort hippiegemeenschap zoals heel kenmerkend op dit filmpje is te zien. Het valt me op hoe gedetailleerd en intiem ik alles in mijn boek beschrijf. Het meest bijzondere zijn de ochtendlezingen van Osho, waar je in een overvolle Buddha Hall muisstil moet zijn. In dezelfde hal doe ik meditaties met namen als Dynamic, Kundalini, Nadabrahma, Gourishankar en Nataraj. De meditaties zijn ondersteund met prachtige muziek van Georg Deuter die onder de naam Chaitanya Hari componeerde. Sommige meditaties zijn actief, hard en uitputtend waardoor het makkelijker is om daarna iets als overgave te voelen. Andere meditaties zijn passief en zacht, waarbij ik mij alleen door klanken en sfeer hoef te laten meevoeren. Die laatste vind ik het mooist en ik word door een diepe ontroering bevangen.
De rode draad in Osho’s lezingen is het ego, de persoonlijkheid waaronder we lijden. We willen altijd iets of iemand zijn en verliezen daardoor de verbinding met Bestaan, God, of hoe je het ook noemen wilt. Het maakt ons afgescheiden, alleen, en is de uiteindelijke oorzaak van al onze problemen. Maar problemen bestaan in feite helemaal niet, die zijn allemaal een hersenconstructie, een illusie waarmee het ‘ik’ zich krampachtig handhaaft en waarmee we geen oog meer hebben voor ‘that which is’ in het hier en nu. Tegelijk moet je je niet verzetten tegen dat ego. Het enige wat er te doen is, is getuige zijn van dit alles. Want de getuige is je ware gezicht, je ware ziel die niets anders is dan leegte. Een leegte waarin God tot bloei kan komen. Niet het denken, maar het hart kan bevrijding brengen. Het zijn liefde, muziek, dans en extase waarin je jezelf, je ego verliest.
Naast meditaties en Osho’s lezingen is de ashram ook berucht om de groepen waarvan je er altijd wel een paar moet volgen. Zo doe ik de residentiële Enlightenment Intensive die draait om de vraag – zeg maar koan – ‘Wie ben ik?’ In de Centering Groep op het dak van het Krishna House doe ik de Whirling meditatie die ik het mooiste vind: als een derwisj met open ogen om mijn eigen as tollen zodat alles wat ik zie in elkaar overvloeit en ik het gevoel krijg zélf stil te staan te midden van een witte wervelende wereld om me heen. Ik doe daar ook de Eye gazing waarbij je je partner heel lang onbewogen in de ogen kijkt. Daar zie ik steeds andere gezichten in de ander, en het lijkt alsof ik in trip beland, alsof in een stille lege ruimte zit die ik maar al te goed herken en waarvoor ik tegelijk als de dood ben. Tijdens een andere oefening herinner ik me hoe ik ooit onder invloed van drugs transparant in een lege ruimte zweefde totdat ik dacht ‘Dit is het!’ waarna deze ervaring dus prompt verdween. Want denken.
Niet alles is rozengeur en maneschijn, want ik jank veel af in deze weken. In de Rebirthing groep moet ik vechten om geboren te worden. Soms ben ik hartstikke kwaad. Soms ben ik diep ontroerd over dat alles goed is zoals het is en dat er ik mag zijn. Heel eerlijk schrijf ik persoonlijke verhalen over de problemen die ik in mijzelf tegenkom. Soms ben ik woedend op alles en iedereen, Osho incluis. In de Tao groep in de gecapitonneerde kelder raak ik met iemand in gevecht waarna ik onverwacht gestreeld word door Huub, de mooiste jongen van de ashram met wie ik na afloop lig te rollebollen als iedereen vertrokken is. Ik zit veel ‘in mijn hoofd’ zoals dat heet maar word ook daar weer getuige van. Ik vraag me af hoe ik getuige van mijn getuige-zijn kan zijn. Ik heb momenten van intense vrede waarin alles goed is zoals het is. Dan ben ik in de sprookjeswereld die ik in veel visioenen zag en die nog echt blijkt te bestaan ook.
Gedurende deze weken raak ik bevriend met huisarts Piet, met wie ik een kamer huur. We delen lief en leed met elkaar, zitten vaak in de Smoking Temple van de ashram te roken en trekken veel met elkaar op. Hij zou tot zijn dood een van mijn beste vrienden blijven. Ik ontmoet en hug leuke mooie jongens zoals Jos en Nico. Verwonder mij over mensen die genieten van hun hoge status omdat ze veel groepen hebben gedaan. Piet en ik gaan vaak eten in restaurantjes in de stoffige en smerige stad. Met Huub wandel ik naar de rivier waar onder de rotsen cobra’s zouden liggen te slapen. Ik koop lichte oranje kleren. Ik loop fluitspelend op straat, en in een hotel laat ik mijn liedje The grass grows by itself horen. Ik vier mijn eigen directheid en eigenwijsheid. Hoe ben ik een goede sannyasin? Ik kom er achter dat Osho dat ook niet weet, want volgens hem is onbewustzijn de enige zonde en bewustzijn de enige deugd. En er zijn geen goede of slechte gewoonten want gewoonten op zich zijn al zondig.
Uiteindelijk beland ik aan Osho’s voeten. Hij vertelt me een verhaal waarbij het me obsedeert dat hij eigenlijk een lege pop van papier-maché is en ik voel me daar schuldig over omdat dit meestal geen compliment is, terwijl hij zo vaak gezegd heeft dat leeg zijn juist zo mooi is. Zijn woorden dingen zo diep tot me door dat ik ze even later vergeten ben. Ik voel me bevestigd in mijn alleen zijn, en met de mala die hij om mijn hals heeft gehangen beland ik na afloop in een hotel waar het instrumentale Arrival van Abba speelt. Als ik weer op mijn hotelkamer kom – Piet is intussen alweer in Nederland – valt het me op dat ik een gevoel mis omdat ik me er niets meer kan bij voorstellen: angst. Ik koester de nieuwe mala op mijn borst en val als een pasgeboren kind in slaap.
Die dag, 14 januari 1980, was een ongeëvenaard keerpunt in mijn leven. Dat moest ik alleen na thuiskomst nog aan anderen zien uit te leggen. Maar sommige dingen zijn niet uit te leggen aan mensen die het niet zelf hebben meegemaakt. Misschien hielp het schrijven van een boek daarbij.
Gepost in Spiritualiteit, Uit mijn leven 2 reacties »
8 april 2024
De ervaring van een zonsverduistering is even onmogelijk over te brengen als die van de geur van een bloem als iemand die niet kent. Die verduistering moet dan wel totaal zijn, want het minste stukje zon dat nog zichtbaar is doet het effect totaal teniet. Ik was zo gelukkig de zonsverduistering van 11 augustus 1999 mee te maken op een gunstige plek in het zuiden van Duitsland. De natuur gaat zwijgen, het resterende licht is dag noch nacht, het waait terwijl een rotsblok in de lucht hangt waar een paar minuten geleden nog de zon straalde. Een naargeestige dreigende sfeer verspreidt zich over het landschap. Je moet het meemaken, want woorden schieten te kort. Aan de overkant van de oceaan maken ze dit vandaag mee en het loopt storm op alle plekken tussen het noordoosten en zuidwesten van de Verenigde Staten waar binnen een band van zo’n tweehonderd kilometer de verduistering voor hooguit vierenhalve minuut totaal is.
Als de zon staat voor onze individualiteit, staat de maan voor onze persoonlijkheid. De laatste is het masker waarachter we ons ware zelf verbergen. Een paar dagen geleden zag ik Osho daarover vertellen. Onze individualiteit is datgene waarin we niet-gedeeld zijn, heel. Onze persoonlijkheid is de mengelmoes van aangeleerde routines, de verzameling van onze maskers – de Griekse oorsprong van het woord, afgeleid van maskers van toneelspelers – waarmee we juist niet heel zijn. Zon en maan vertegenwoordigen het hart en onze hersenen, en bij Osho staat het hart dichter bij ons wezen dan het verstand. De lezingencyclus waarin hij daarover vertelt heet niet voor niets Beyond psychology, want psychologie gaat helaas meer over onze persoonlijkheid dan over onze individualiteit. Hoewel ik ook daar best goed in was tijdens mijn studie.
Zo confronteert een zonsverduistering ons met hoe ons ware zelf verduisterd wordt en hoe we tot jankens toe ons alleen kunnen voelen, afgesneden van onze bron die – daar zijn de wetenschappers het over eens – in de sterren ligt. Ja, zo’n zonsverduistering is weird, de vogels zwijgen, maar er waait wel een frisse wind om ons heen terwijl we naar dat gesteente in de lucht kijken dat veel dichterbij lijkt te hangen dan de maan zoals we dat gewend zijn. En er is geen mooier moment dan een totale zonsverduistering om The dark side of the moon te aanschouwen. En het is geen toeval dat dit beste werk van Pink Floyd een conceptalbum is geworden met gekte als thema. Alleen een persoonlijkheid kan geestelijk ziek worden, voor een geheeld iemand is dat schier onmogelijk omdat hij niet meer gedreven wordt door onbewuste angsten en verlangens die allemaal wortelen in het verleden of de toekomst en niet in het hier en nu.
Bij de zonsverduistering van vandaag is nog iets heel bijzonders aan de hand. Alle planeten zijn – al dan niet met behulp van een telescoop – zichtbaar boven de horizon. Zelfs Pluto, die volgens astronomen geen planeet meer genoemd mag worden, doet mee. Ik zou als astroloog natuurlijk kunnen verkondigen dat dit de Dag van de Grote Openbaring is omdat nu alles zichtbaar is, maar met dezelfde argumenten kan ik zeggen dat dit de Dag van de Totale Gekte is. Eerder ben ik geneigd te geloven dat een constellatie als die van vandaag een langere periode van openbaring van krankzinnigheid kenmerkt. Maar om dat in Verenigde Staten te zien heb je niet een dag als deze nodig. Maar het is toch bijzonder dat ons zonnestelsel dit – althans voor vandaag – bevestigt. Hoewel wij hier in Europa geen zonsverduistering meemaken, staan ook hier in de loop van de middag alle planeten boven de horizon zodat het een mooie dag is voor zelfkennis. Misschien zelfs een nog geschiktere dag omdat we de zon blijven zien.
Gepost in Astrologie, Psychologie, Uit mijn leven Geen reacties »
