Op naar Europa!

6 juni 2024

Precies tachtig jaar na de landing in Normandië, waarmee de bevrijding van Europa begon en het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde, hebben we Europese verkiezingen in ons land. In de jaren zestig genoot ik van de film The Longest Day, die toen nog in zwart-wit was. Ik zie mezelf nog in een bioscoop in Overtoomse Veld zitten. Toen was ik al heel romantisch en had ik diepe bewondering voor de moed van al die soldaten die hun leven riskeerden en gaven op het door de Duitsers bestookte strand van Omaha Beach. Ze zullen het zelf als minder romantisch hebben ervaren. Met een vriendje ging ik uitzoeken wat er allemaal was gebeurd. Ook omdat ik verliefd op hem was. D-day, de zesde juni die me altijd is bijgebleven. De dag waarop de bevrijding van Europa werd ingezet. De dag waarop we Europa mogen vieren. Vind ik.

Ondanks alle verdeeldheid is er nu méér Europa dan toen. Gedurende vele decennia ontstonden de EGKS, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, met Beneluxlanden Nederland, België en Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en Italië. In 1967 ontstond de Europese Economische Gemeenschap EEG. In 1973 kwamen Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk erbij, in 1981 Griekenland, in 1986 Spanje en Portugal en in 1995 Finland, Zweden en Oostenrijk. De nu vijftien landen vormden in 2009 de EU, de Europese Unie. Inmiddels horen ook Zweden, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Hongarije, Roemenië, Tsjechië, Slovenië, Bulgarije, Kroatië, Cyprus en Malta erbij. Omdat het Verenigd Koninkrijk inmiddels is vertrokken staat de teller nu op 27 landen staat. Misschien werd Europa eigenlijk op D-day geboren.

In De Correspondent gaan Maite Vermeulen en Maaike Goslinga in op diverse kritiek die we maar al te vaak op Europa spuien. Het is te ver van ons bed, te gedetailleerd en te traag. De schrijfsters halen dit allemaal onderuit met als voorbeeld een wet die ervoor moet zorgen dat de scheepvaart, goed voor drie procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot, geen stookolie meer gebruikt. Ver van mijn bed, denken we, maar het heeft wel wereldwijde effecten als vervuilende schepen onze havens niet meer mogen aandoen. En ja, zo’n wet kan niet anders dan gedetailleerd zijn, zoals een uitzondering maken voor bedrijven die drie of minder schepen hebben, want daarmee creëer je een optimale duidelijkheid. En het kan niet anders dan dat het maken van zo’n wet traag verloopt want zorgvuldig werk vraagt nu eenmaal tijd. Volgens de schrijfsters moeten we met dit alles juist blij zijn! Ik doe mee!

Natuurlijk vechten alle landen, vertegenwoordigd in fracties in het Europees Parlement, voor hun eigen belangen. Daar in Brussel of in Straatsburg heb je onder anderen de Europese Volkspartij waar onze CDA en ChristenUnie zich thuis voelen, Renew Europa voor onze VVD en D66, de Groenen/Europese Vrije Alliantie voor GroenLinks en Volt, het Europees Unitair Links/Noord Groen Links voor de Partij voor de Dieren en de SP, en de Progressieve Alliantie voor Socialisten en Democraten voor de PvdA. Toegegeven: ik moest het ook even opzoeken allemaal, maar als je je in Europa verdiept wordt het wel interessanter en levendiger allemaal. In De Correspondent verscheen daarover vandaag een mooie explainer die ze wel eerder hadden mogen plaatsen. Daarin lees ik dat er in het Europees Parlement geen coalities worden gevormd, maar partijen elkaar per onderwerp opzoeken. Dat bespaart een boel gehakketak en in ons ons land zou dit ook zo moeten zijn.

Laten we blij zijn dat een en ander niet zo chaotisch in elkaar zit als in de Verenigde Staten waar minderheden de grootste macht kunnen krijgen. Laten we dankbaar zijn voor onze zwaarbevochten democratie en daar gebruik van maken. Als je niet stemt tel je niet meer mee en verspeel je je recht om kritiek te hebben op het politieke gebeuren. Als we de democratie niet in woord en daad omarmen is alle strijd ervoor voor niets geweest. Dan laten we de opkomst van extreemrechtse ondemocratische partijen die de democratie van binnen uithollen op zijn beloop. Laten we net als Alkibiades blijven vechten voor democratie, want die is geen vanzelfsprekendheid en kwetsbaarder dan ooit. Europa moet weer sterk worden om niet verbrijzeld te worden tussen wereldmachten als Rusland, de Verenigde Staten en China. Meer dan ooit is eensgezindheid noodzakelijk.

De Negende van Beethoven, het Europese volkslied, speelt de laatste dagen in mijn hoofd. Dat doet me goed. Op naar de stembus waar ik enthousiast het rode potlood ga hanteren. Op naar Europa!