Beter rekenen en spellen

26 november 2016

Al een jaar of twee test ik elke werkdag mijn vaardigheden in rekenen en spellen. Daar zijn twee verwante websites voor, waar je dagelijks vier reken- of spelopdrachten krijgt. Van tevoren moet je aangeven op welk niveau je meedoet: 1F is dat van speciaal onderwijs, primair onderwijs en praktijkonderwijs, 2F hoort bij vmbo en mbo 1,2 3, en niveau 3F is dat van mbo 4, havo en vwo. In totaal dus 20 vragen per week waarvan de scores in een keurig staafdiagram worden bewaard. Daar zie je alles van de afgelopen zes weken: zowel je eigen scores als het gemiddelde van alle deelnemers. Ik zit op niveau 3F en uiteraard wil ik steeds beter scoren dan het gemiddelde.

De opdrachten van Beter Rekenen vind ik het leukst. Hier zijn zo’n 40.000 actieve deelnemers. Van de vier vragen is de laatste het moeilijkst. Zo werd vandaag gevraagd of de hoek tussen de grote en de kleine wijzer van de klok om 8:23 uur groter of kleiner is dan die om 9:28 uur, en daar heb je dan wel even een rekenmachientje voor nodig. Het leuke van dit soort opdrachten vind ik niet zozeer het rekenen zelf, maar het vinden van de manier waarop je een oplossing vindt: eenvoudige problemen zijn soms ingewikkeld op te lossen en omgekeerd. Maar ik scoor er goed op: mijn laatste fout was op 21 oktober toen ik weer eens ongeduldig de vraag niet goed las. Wat voor mij nieuw was, is dat meneer Van Dalen al lang niet meer op antwoord wacht: vroeger dacht ik dat 4 : 4 x 2 gelijk was aan ½, maar dat is tegenwoordig 2 omdat je de bewerking gewoon van links naar rechts moet uitvoeren. Want computers zien geen verschil tussen vermenigvuldigen en delen, evenmin als tussen optellen en aftrekken – dat zijn eigenlijk dezelfde bewerkingen. Zo leer ik nog eens wat nieuws.

Met Beter Spellen heb ik het moeilijker. Scoor ik met Beter Rekenen 24% boven het gemiddelde van de ongeveer 150.000 gebruikers, met Beter Spellen is dat maar 11%. En dat terwijl ik, in navolging van mijn grootvader en vader, duidelijk iets met taal heb. Vele jaren heb ik ons dorpsblad gecorrigeerd, en van slecht taalgebruik kan zelfs mijn bloeddruk stijgen. Het moeilijke en tegelijk leuke van taal is dat het bepaald niet altijd logisch is. Gisteren maakte ik het helemaal bont door geen enkele meerkeuzevraag goed te beantwoorden: ik koos voor de schrijfwijzen crèmetje, minitieus, cadeauïdee en tesamen – allemaal fout! Heel soms kom ik ook een woord tegen dat ik helemaal niet ken, zoals ‘stadden’, wat mijn spelchecker trouwens ook niet kent. Dat Beter Spellen, net als Beter Rekenen, veel op scholen gebruikt wordt, is geen overbodige luxe want je kunt vandaag de dag bijna geen artikel meer lezen of er staan de meest stomme taalfouten in. Die leiden af van de inhoud. Als mensen veel taalfouten maken verwijt ik hen niet alleen dat ze niet opletten, maar ook dat ze kennelijk geen echte communicatie willen, want daar moet je iets voor over hebben.

Het leuke van beide sites is dat er bij de juiste antwoorden verwezen wordt naar pagina’s waarop een en ander wordt uitgelegd, zodat je tenminste kan weten waarom je bepaalde fouten maakte. Hoewel Beter Spellen ook een pagina ‘weetwoorden’ heeft, omdat het moeiijk uit te leggen is waarom alcohol met een c en karamel met een k wordt geschreven. Geciteerd wordt Jeltje van Nieuwenhoven, die in 2007 voor het laatst juryvoorzitter was van het Groot Dictee der Nederlandse Taal, die over zulke woorden ooit zei: ‘Vraag me niet waarom, het is gewoon zo.’ En soms is het leuk om dingen te weten zonder de oorzaak ervan te doorgronden en ze gewoon zichzelf te laten zijn.