Leven na de dood

29 augustus 2015

Vrijwel alle religies vertellen dat er een leven na de dood is. Waarmee ze bedoelen dat jouw bestaan niet eindigt met het sterven, maar dat daarna nog veel te beleven valt. In een hemel, vagevuur of hel, in een geestenwereld, al dan niet gevuld met engelen, je gestorven familieleden en vrienden, dan wel andere entiteiten die je het leven, of beter: je dood, zoet of zuur maken. Het dreigen met hel en verdoemenis, dan wel de belofte van eeuwige gelukzaligheid, gaven priesters dan ook een uitstekend machtsmiddel om, althans hier op aarde, talrijke generaties onder de duim te houden. Hierin bracht de Verlichting verlichting, en haar rationaliteit lijkt heden ten dage een hoogte-, of beter een dieptepunt te bereiken dat zich uit in een YOLO – you only live once – dat zelfs in sommige spirituele kringen opgeld doet. Bewustzijn is niets anders dan hersenactiviteit en BDE’s zijn verdacht omdat het om bijna doodervaringen gaat.

Van Lommel versus Swaab. Beiden baseren zich op onderzoek en betrekken hun eigen stellingen. Toch heeft de auteur van Eindeloos bewustzijn voor mij het voordeel van de twijfel omdat er bij hem slechts één axioma – het bestaan van een on- of fijnstoffelijke ziel – nodig is om BDE’s te verklaren, terwijl die van Wij zijn ons brein voor de verklaring ervan allemaal kunst- en vliegwerk uit de kast moet halen. En het is onder wetenschappers een goed gebruik om de meest eenvoudige verklaring voor verschijnselen voorrang te geven. En hoeveel onderzoek naar BDE’s ook mag rammelen, zolang er nog maar één studie aantoont dat het bestaat, zelfs als is het maar één enkel geval, hebben de materialisten nog iets uit te leggen.

Als je stelt dat de ervaring tijdens een hersendood een hallucinatie is, dan kan ook deze materialistische opvatting zélf een constructie van de hersenen zijn. Waarmee ik niet zeg dat Swaab het bij het verkeerde eind heeft, maar hooguit dat ik zijn ideeën onwaarschijnlijk vind. Maar wie weet breidt, terwijl de laatste hersenneuronen in hun doodsstrijd opflakkeren, de beleving van tijd zich uit tot het oneindige, net zoals dromen veel langer kunnen duren dan de rem-slaap. Dan heeft iedereen zijn zin, hoewel het nog niet de ‘bijverschijnselen’ van een BDE verklaart, zoals waarnemingen die, materialistisch beschouwd, onmogelijk zijn. Wat mij tegen de borst stuit is dat gevoel en verstand gedegradeerd worden tot fysieke verschijnselen. Kortom: echt weten doen we het nog niet. En zolang dat het geval is vertrouw ik meer op mijn intuïtie dat er méér is tussen hemel en aarde, en op oeroude wijsheden zoals die uit het Tibetaans Dodenboek.

De Kaarsvlam, september/oktober 2015