Hippies
17 juni 2017
Precies vijftig jaar geleden vond het festival plaats dat beschouwd kan worden als de geboorte van de hippiebeweging. In Monterey in Californië, ten zuiden van San Francisco, van 16 tot 18 juni 1967. Het beroemde lied van Scott McKenzie was bedoeld om dit aan te kondigen. ‘Be sure to wear flowers in your hair’ is de bijtitel van dit lied San Francisco, maar op de filmpjes die daar nog van zijn zie ik geen bloemen op het hoofd van de zanger. En toch… Elke keer dat ik dat lied hoor waan ik me in de zomer van 1967.
Heb ik zelf ooit met bloemen in mijn haar rondgelopen? Vaag herinner ik me dat dit één keer gebeurd is, want als alternatieveling ging je natuurlijk niet mee met welke mode dan ook. Een tikje idealistisch is het lied: ‘There’s a whole generation with a new explanation,’ maar hoe warm mijn hart ook was voor de hippies, ik moest het eerst nog zien, dat verbeteren van de wereld en zo. Het opgeven van studie, het verlaten van huis en haard om als een Easy Rider door de wereld te gaan trekken ging me iets te ver. En al die mooie woorden over liefde… Ik moest het nog zien, maar tegelijk voelde ik me toch wat schuldig omdat ik zelf niet in het diepe durfde te springen, huis en haard niet durfde te verlaten om de rest van mijn leven op maïskorrels te knabbelen. Was dat liefde?
Op de televisie – hoe anders in die tijd? – zag ik The Who hun muziekinstallatie in elkaar rammen en in Monterey stak Jimmy Hendrix zijn gitaar in de fik. Gruwelijk! Veel muziek was van haat vervuld, haat jegens ouders, jegens het establishment, jegens de burgerlijke ‘squares’, en zat vol van de vaak voor wereldverbeteraars zo kenmerkende arrogantie. Was dat liefde? Ik had niks tegen seks, drugs en rock and roll, integendeel. Maar ik had wel iets tegen de verplichting om daaraan mee te doen. Heb trouwens nooit echt de behoefte gevoeld om in grote manifestaties mee te doen met grote mensenmassa’s. Dat doe ik liever met mijn gedachten, door erover te praten en te schrijven, met mijn manier van leven.
Dus ja, ik deed wél mee, maar dan wel op mijn eigen manier. Ik nam het op voor Timothy Leary, maar vraag me tot vandaag de dag af of hij echt door de grote massa van hippies begrepen is. Hetzelfde voor het Oosterse gedachtengoed. Voor Pink Floyd. Wat stelde dat trippen eigenlijk voor als lsd alleen maar voor genot werd gebruikt in plaats van voor bewustzijn? Protestzangers vond ik vaak hypocriet. Ik stond, en sta nog altijd, ronduit achter de ideeën die over de wereld werden verspreid, maar had twijfels over de manier waarop ermee werd omgegaan. Een klassiek dilemma: ben je voor of tegen een beweging waarvan je de roots wel ziet zitten maar de uitwerking ervan minder of niet? Zoiets als dat je wel in Christus gelooft maar niet in de kerk.
De jaren zestig waren natuurlijk niet alleen jaren van hippies, maar ook van terecht protest. Ook daar ging wel eens iets mis. Zo is tegenwoordig bijna iedereen het erover eens dat Claus die rookbommen niet had verdiend. Jongeren stonden op de barricades, vrouwen knokten voor de pil en abortus, homo’s gingen zich emanciperen, de Vietnamoorlog werd onhoudbaar. Waar hippies de weg naar binnen bewandelden, gingen demonstranten de weg naar buiten. Maar voor mij is de weg naar binnen altijd belangrijker geweest dan die naar buiten, zelfs een voorwaarde daarvoor: verbeter de wereld, begin bij jezelf. Nee, er stonden geen mensen met bloemen in het haar op de barricades, maar demonstranten en hippies hebben nooit tegenover elkaar gestaan en vulden elkaar eerder aan dan dat ze elkaars tegenpolen waren.
Mijn hart altijd bij de hippies gebleven. Een stelletje ongeregeld was het, met een groot gehalte aan mafkezen. Maar wat misschien belangrijker is: ze gingen hun eigen kleurige weg, durfden het leven te leven, meer dan welke jeugdbeweging ooit trokken zij zich niets aan van heersende normen en waarden, en bouwden zij niet alleen hun jointjes maar een hele eigen unieke wereld. Ze brachten oosters gedachtengoed naar het Westen, samen met hun kritiek op en protest tegen misstanden. Ja, daar ging wel eens iets mis. Maar moet je tegen revolutie zijn omdat dat niet zonder collateral damage kan? En wie er verantwoordelijk voor dat er überhaupt een revolutie ontstaat? Want veel bestuurders vrágen gewoon om revolutie, zeker vandaag de dag. Velen zeggen dat we het eigenlijk best goed hebben, maar dat gaat dan alleen om uiterlijkheden, want van ons innerlijk blijft steeds minder over.
Veel van wat we tegenwoordig heel normaal vinden – van kleding en lang haar tot opvattingen over religie en seksualiteit – is toen begonnen, zodat je je niet meer kan voorstellen hoe de wereld er in de jaren vijftig en begin jaren zestig uitzag. Dat hebben we wel mooi aan de hippies te danken, een cultuuromslag die vijftig jaar geleden is begonnen. Méér dan maf en indolent, want bezield. Het zaad was gezaaid. Ik geloofde er wel in, maar had zo mijn twijfels of het zaad zou gaan bloeien. Gelukkig kreeg ik ongelijk.