Jan Wolkers

23 oktober 2007

Als 19-jarige brutale puber die zelf alles héél goed wist, bezocht ik hem in zijn atelierwoning, ergens in Amsterdam-Zuid. Er stond een abstract kunstwerk dat hij voor de PTT aan het maken was. Het heette Communicatie, vertelde hij. Als het humor was, had ik dat niet door, want daar was ik als puber veel te serieus voor. Ik vroeg hem of hij in God geloofde, of hij een idealist was, of het leven zin had, over de liefde en zo, en op al mijn diepzinnige vragen gaf hij precies de verkeerde antwoorden. En hij maakte het me extra moeilijk door allemaal muziekmakers te noemen waar ik nog nooit van gehoord had, want ik wist natuurlijk lang niet zoveel als ik pretendeerde te weten. De zes boeken die hij had geschreven had ik met rode oortjes gelezen, en nu was hij bezig met De hittegolf. Wat een fantastische titel! Jammer dat ik dat boek nooit heb gezien. Afijn, ik snapte niet de helft van wat hij me verteld had (wat ik natuurlijk niet wilde weten), maar had wel een mooi interview dat te lezen is in Hitweek, jaargang 1 nr. 53, 16 september 1966. Een gesprek met de beeldhouwer, de schrijver, de schilder, maar vooral met de mens Wolkers, noemde ik het, geheel in de stijl van die jaren.

Vorige week is hij overleden. Veel aandacht in de media voor deze natuurmens met een groot hart. Voor wie het vormgeven, concretisering in woorden en beelden van levensbelang was. De man die tragiek definieerde als ‘dat je ervaart dat je ongelukkig bent en het nog fijn vindt ook’ en zich wellicht daarin onderscheidde van veel andere kunstenaars. De man die over seks schreef, maar dat op zo’n mooie gevoelige wijze deed dat het geen porno genoemd kon worden maar bijdroeg aan de seksuele revolutie van die dagen. Die volgens eigen zeggen de eerste was die met lang haar rondliep, al tijdens de oorlog, in Leiden en Oegstgeest. Die tegen de monarchie was, genoot van provo’s en de Stones. Die in 1971 met Godfried Bomans op de Rottumerplaat een wedstrijd alleen-zijn hield en glansrijk won. Wat ik geen beste beurt voor Bomans vond, want mensen die niet tegen eenzaamheid en alleen-zijn in de natuur kunnen heb ik nooit echt hoog ingeschat. Geef me dan maar Jan Wolkers, die zich op het verlaten eilandje bekommert om een scholekster met een gebroken pootje. Op Texel is hij gestorven, een man die genoeg aan zichzelf en de natuur had. Ja toch? Of, zoals hij lijzig zou zeggen, ‘Hè?’

Gepost in Uit mijn leven